जेव्हा अविवाहित बहिणी एकत्र राहतात

* गरिमा पंकज

32 वर्षांची मोना आणि 37 वर्षांची नेहा या 2 अविवाहित बहिणी होत्या. मोना एक आनंदी आणि स्वतंत्र मुलगी होती, तर नेहा एक सहनशील आणि शांत मुलगी होती जी स्वतःमध्ये आनंदी होती. नेहाला मुंबईत नोकरी लागली आणि ती तिथे एक खोली घेऊन एकटी राहू लागली. काही काळानंतर मोनालाही मुंबईतच व्हॉईस ओव्हर आर्टिस्टचे काम मिळाले. नेहाला आता एकटे राहावे लागणार नाही याचा आनंद झाला. एकत्र भाड्याने घर घेऊन एकत्र राहू लागले.

नेहाच्या नोकरीचे तास ठरलेले होते. ती रोज सकाळी ८ वाजता निघायची आणि संध्याकाळी ६ वाजता घरात शिरायची, तर मोनाच्या कामाच्या वेळा ठरत नव्हत्या. अनेकदा तिला संध्याकाळी रेकॉर्डिंगसाठी जावं लागलं आणि रात्री परतावं लागलं. कधी कधी दुपारी निघून गेल्यावर ती दुसऱ्या दिवशी सकाळी परत यायची. मोनामुळे नेहाला टेन्शन तसेच डिस्टर्बन्स असायचे. मोनाही घराच्या खर्चात समान वाटा देत नाही. कालांतराने मोनाने आणखी काही प्रकल्प हाती घेतले. तिचा पगारही नेहाच्या पगारापेक्षा जास्त झाला आणि तिला एक बॉयफ्रेंडही मिळाला जो वारंवार घरी येऊ लागला.

एकीकडे नेहाला धाकट्या बहिणीचा जास्त पगार आणि दुसरीकडे तिची वेगळी राहणी आवडत नव्हती. सुरुवातीला नेहाने सर्व काही सहन केले, पण एके दिवशी तिच्या आतला लावा फुटला. दोन बहिणींमध्ये भांडण झाले आणि मोनाने वेगळ्या खोलीत राहण्याचा निर्णय घेतला. नेहानेही त्याला थांबवले नाही. दोन्ही बहिणी वेगळ्या राहू लागल्या आणि बोलणेही बंद झाले.

याला २ महिने उलटून गेले. एके दिवशी दोन्ही बहिणींच्या कॉमन फ्रेंडने मोनाला सांगितले की नेहा 3 दिवसांपासून खूप आजारी आहे. तिला खूप ताप आहे. मोनाने ऑफिसमधून रजा घेतली आणि लगेच बहिणीला गाठले. तिने आपल्या बहिणीची मनापासून सेवा केली. नेहा बरी झाल्यावर तिने लहान बहिणीला मिठी मारली. दोघांनी गिलेशिकवे काढले. नेहाने मोनाला पुन्हा तिच्यासोबत राहण्यासाठी बोलावले.

आता नेहाला काय वाईट वाटतं याचा विचार मोनाने सुरू केला होता. ती बॉयफ्रेंडला घरी बोलवत नाही. घरखर्चात ती पूर्ण सहकार्य करायची आणि नेहानेही बहिणीच्या छोट्या-छोट्या चुकांकडे लक्ष देणे बंद केले.

एकत्र राहण्याचे खूप फायदे आहेत

एकत्र राहण्याचे अनेक फायदे आहेत हे खरे, पण नाते काहीही असो, समन्वय आवश्यक आहे. एकमेकांबद्दल प्रेम आणि काळजी असेल तरच आनंदी राहू शकतो, नाहीतर मोठ्या शहरांमधील एकटेपणा माणसाला नैराश्याच्या गर्तेत कधी घेऊन जातो हे कळत नाही.

राजधानी दिल्लीला लागून असलेल्या नोएडामध्ये काही वर्षांपूर्वी घरात कोंडून ठेवलेल्या दोन बहिणींचा ७ महिन्यांपासून उपासमारीने मृत्यू झाला होता. मोठी बहीण अनुराधा बहल, 42, कुपोषणामुळे बहु-अवयव निकामी झाली आणि नंतर हृदयविकाराच्या झटक्याने तिचा मृत्यू झाला. अनुराधाची धाकटी बहीण, 38 वर्षीय सोनाली बहलची प्रकृतीही खूप वाईट होती आणि नंतर तिचाही मृत्यू झाला. दोन्ही बहिणींनी स्वतःला घरात कोंडून घेतले होते. वास्तविक, वडील कर्नल ओपी बहल यांच्या निधनानंतर दोन्ही बहिणींवर प्रचंड दबाव होता. दोघीही अविवाहित होते.

दोन्ही बहिणींचा लहान भाऊ विपिन बहल हा पत्नी आणि मुलांसह नोएडा येथे राहत होता. तो आणि त्याचे मामा दोन्ही बहिणींची काळजी घ्यायचे, पण प्रचंड नैराश्यात असल्याने दोन्ही बहिणी त्याला सहकार्य करत नव्हत्या.

दोन्ही बहिणींनी त्याच्याशी सहकार्य करणे बंद केल्यावर त्यांनीही संपर्क तोडला. दोन्ही बहिणींनी सोबत एक कुत्रा पाळला होता जो सुमारे अडीच महिन्यांपूर्वी मेला होता. दोन्ही बहिणी सुशिक्षित होत्या.

अनुराधा यांनी चार्टर्ड अकाउंटन्सीचे शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर पीएचडीही केली, पण आई-वडिलांच्या निधनानंतर तिने प्रॅक्टिस सोडली. सोनालीने इतिहासात पीएचडी केली आहे.

लहान गोष्टी मनावर घेऊ नका

वरवर पाहता, ही स्थिती एकाकीपणा आणि नैराश्यामुळे झाली आहे. म्हणूनच जर 2 अविवाहित बहिणी एकत्र राहत असतील, तर त्या एकमेकांना प्रेरित करत राहणे, लोकांना भेटत राहणे आणि एकमेकांशी विनोद करत राहणे खूप महत्त्वाचे आहे. आयुष्य चांगले जगण्याचा प्रयत्न करा. छोट्या गोष्टी मनावर घेऊ नका.

जेव्हा 2 अविवाहित कमावत्या बहिणी एकत्र राहत असतील तेव्हा त्यांनी या गोष्टींची काळजी घ्यावी :

घराचे विभाजन : जर तुम्ही तुमच्या वडिलोपार्जित घरात राहत असाल तर लक्षात ठेवा की त्यावर तुम्हा दोघांचा समान हक्क आहे. जर घरात 2 खोल्या असतील तर दोघांनी 1-1 रूम घ्या आणि ड्रॉईंग रूम कॉमन ठेवा. जर जास्त खोल्या असतील तर त्यानुसार विभागून घ्या. घरातील वस्तूंवर दोघांचा हक्क असेल. जर तुम्ही दोघे भाड्याच्या घरात राहत असाल तर नेहमी भाड्याचे अर्धे भाग करा. हे शक्य आहे की एक बहिण जास्त आणि दुसरी कमी कमावते, तरीही पैशाच्या बाबतीत हिशेब साफ ठेवा, नाहीतर जो जास्त भाडे देत आहे तो हळूहळू दुसर्‍यावर वर्चस्व गाजवू लागेल आणि संबंध बिघडतील.

कामाची विभागणी : कामाची विभागणीही अर्धी आणि अर्धी असावी. तुम्ही दोघे पती-पत्नी नाही आहात की एक बहीण घरची कामे करते आणि दुसरी कमावते. इथे दोघांना ऑफिसला जावं लागतं आणि अशा परिस्थितीत एकमेकांच्या सोयीची काळजी घेत काम वाटून घ्यायचं. जर एक बहीण घरून काम करत असेल किंवा घरून काही व्यवसाय करत असेल तर ती दुसऱ्याला कामात नक्कीच मदत करू शकते कारण तिचा प्रवासात होणारा व्यायाम आणि वेळ वाचेल.

जेव्हा बहिणींमध्ये कामावरून भांडण होईल, तेव्हा एकत्र राहणे कठीण होईल. एकत्र राहण्याचा फायदा म्हणजे एखाद्याची तब्येत बिघडली किंवा त्याला तातडीने कुठेतरी जायचे असेल तर बहीण त्याची काळजी घेते, जेवण बनवते आणि घर स्वच्छपैशाचा हिशेब: कमावत्या बहिणींनी आपापसात पैशाच्या बाबतीत अगदी स्पष्ट असले पाहिजे. जसे तुम्ही तुमच्या मित्रांसोबत कुठेतरी जाऊन स्वतःचा खर्च करता तसाच तुमच्या बहिणीचाही हिशोब ठेवा, नाहीतर नाते बिघडायला वेळ लागणार नाही. तुम्ही एखाद्या रेस्टॉरंटमध्ये जेवायला गेला असाल, कुठेतरी जाण्यासाठी तिकीट काढले असेल, ड्रेस खरेदी केला असेल, किंवा चित्रपट पाहायला गेला असेल, किंवा घरासाठी काही वस्तू किंवा रेशन घेतले असेल, नेहमी तितकेच पैसे खर्च करा जेणेकरून कोणालाही संधी मिळू नये. काहीही बोलण्यासाठी

एकत्र बाहेर जाण्याचा बेत : जर तुम्ही दोघे एकटे असाल तर आयुष्यात बदल आणि साहस आणण्यासाठी कधी-कधी बाहेर फिरायलाही जावे. दोघेही एकत्र कुठेतरी गेले तर मनही गुंतून जाईल आणि सुरक्षिततेची खात्री देता येईल. पण हे लक्षात ठेवा की प्रवासादरम्यान खर्चही आपापसात वाटून घ्या.

कुठे आणि कसे जायचे याबाबत एकमेकांच्या आवडीनिवडी किंवा इच्छेचा आदर करा. तसेच प्रवासादरम्यान एकमेकांना काही सरप्राईज गिफ्ट्स द्या.

बॉयफ्रेंड : दोन्ही बहिणींपैकी एकाला बॉयफ्रेंड किंवा पुरुष मित्र असेल तर या बाजूने थोडे सावध राहण्याची गरज आहे. तुम्ही तुमच्या बहिणीशी याबद्दल सर्व काही चर्चा करा आणि सजावटदेखील राखता. त्या मुलाला क्वचितच घरी बोलवा. रेस्टॉरंट किंवा अशा ठिकाणी तुम्ही त्यातून बाहेर पडू शकता. जिथे आपण बसून जगाबद्दल बोलू शकतो. पुढे लग्न करायचे असेल तर सर्व माहिती बहिणीला अगोदर द्या. जर तुम्ही अचानक तुमचा निर्णय तुमच्या बहिणीला सांगितलात तर नात्यात तणाव निर्माण होईल. या बाबतीत आपल्या बहिणीला मित्रासारखे वागवा. मुलाची एकत्रित चौकशी करा, मगच कोणतेही पाऊल उचला.

काही गंमत, विनोद आवश्यक आहेत : अविवाहित आणि नोकरी करणाऱ्या बहिणी असण्याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही दोघे फक्त गंभीर विषयांवर चर्चा करता किंवा तुमच्या कामात व्यस्त आहात. स्वतःसाठी वेळ काढावा. जेव्हा तुम्ही एकमेकांसोबत वेळ घालवता, मजा करा, हसाल आणि विनोद करा. चित्रपट बघायला जा. त्यामुळे दोन बहिणींचे नातेही घट्ट होते आणि मनही आनंदी राहते. कधी कधी इतर मित्रांना घरी बोलवा किंवा स्वतः त्यांच्या घरी जा. सामान्य माणसांसारखे जीवन जगा आणि आनंदी रहा.

एकमेकांच्या कामाला मान द्या : दोन्ही बहिणींनी एकमेकांच्या कामाला प्रतिसाद द्यायला हवा. समजा तुम्ही एखाद्या कॉर्पोरेट ऑफिसमध्ये उच्च पदावर असाल तर तुमची बहीण काही साधे काम करत असेल किंवा कुठल्यातरी सामाजिक कार्यात किंवा फ्रीलान्स जॉबमध्ये असेल तर तुमच्या बहिणीला कधीही कमी दाखवण्याचा प्रयत्न करू नका. दोघांनीही एकमेकांच्या कामाचा आदर करून त्याची जाणीव करून दिली पाहिजे. असे केल्यानेच तुमचे नाते टिकते.

घरातील इतर सदस्यांशी संबंध : तुम्ही दोघेही वेगळे राहत असाल आणि आनंदी असाल तरी याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही इतरांपासून दूर व्हावे. कुटुंबातील इतर सदस्यांशी किंवा नातेवाईकांशी चांगले संबंध ठेवणे शहाणपणाचे आहे. सण किंवा इतर प्रसंगी दोघी बहिणी नातेवाईकांच्या घरी जातात. कधीतरी घरी गेट टुगेदर करत रहा. यामुळे जीवनात नवी ऊर्जा येते. ठेवते हे समजून घेतले पाहिजे

सासूसुनेचे नाते नवे

– पूनम अहमद

संडे होता. फुटबॉलची मॅच चालू होती. विपिन टीव्हीला डोळे लावून बसला होता. रियाने अनेक वेळा प्रयत्न केला की विपिनने टीव्ही पाहणे सोडून तिच्यासोबत मूव्ही पाहायला यावे, पण तो काहीही प्रतिक्रिया देत नव्हता.

अधुनमधून एवढेच म्हणत होता, ‘‘मॅच संपू दे, मग बोलतो.’’

तिथे जवळच बसून मासिक वाचणारी मालती मुलगा व सुनेचे बोलणे ऐकून हळूच हसत होती. सुधीश म्हणजेच तिचे पतीही मॅच पाहण्यात व्यस्त होते. मालतीला आपला भूतकाळ आठवला. सुधीशनाही टीव्हीवर मॅच पाहणे खूप आवडत होते. मालतीलाही मूव्ही पाहण्याचा फार शौक होता. खूप हट्ट केल्यानंतर सुधीश तिला घेऊन जात असत, परंतु चांगल्यातली चांगली मूव्ही पाहूनही सुधीश ज्याप्रकारे प्रतिक्रिया देत, ते पाहून मालतीला वाटत असे, यांना सोबत न्यायलाच नको होते.

मालतीने गुपचूप रियाला आत चलण्याचा इशारा केला, तेव्हा रियाला आश्चर्य वाटले. मग मालतीच्या मागोमाग ती तिच्या बेडरूममध्ये गेली आणि विचारले,‘‘आई काय झाले?’’

‘‘कोणती मूव्ही पाहायची आहे तुला?’’

‘‘सुलतान.’’

मालती हसली, ‘‘तिकिटे मिळतील का?’’

‘‘जाऊन पाहावे लागेल, पण विपिन जागचा हलेल, तेव्हा ना…’’

‘‘त्याचे सोड, तो हलणार नाही. तू तयार हो.’’

‘‘मी एकटी?’’

‘‘नाही गं बाई, मलाही बघायची आहे.’’

‘‘काय?’’ रियाला आश्चर्य वाटले.

‘‘म्हणजे काय मलाही खूप शौक आहे. या बाप-लेकाला मॅच सोडून जबरदस्ती मूव्ही पाहायला नेले, तरी तिथेही हे दोघे एन्जॉय थोडेच करणार आहेत. आपल्याही उत्साहावर पाणी फेरतील. चल, निघू या. मूव्ही पाहू आणि मग डिनर करूनच परत येऊ.’’

रिया मालतीच्या कुशीत शिरली आणि खूश होत म्हणाली, ‘‘थँक्यू आई, किती बोअर वाटत होतं मला. संडेचा संपूर्ण दिवस विपिन टीव्हीला चिकटलेले असतात.’’

दोघी सासू-सून तयार झाल्या.

सुधीश आणि विपिनने विचारले, ‘‘कुठे निघालात?’’

‘‘मूव्ही पाहायला.’’

दोघांना जणू करंटच लागला. सुधीश म्हणाले, ‘‘एकटी?’’

मालती हसून म्हणाली,‘‘एकटी कुठे आहे, सुन आहे ना सोबत. चला बाय, तुम्हा दोघांसाठी जेवण ठेवलेय. आम्ही बाहेरच जेवू,’’ एवढे बोलून मालती रियाला घेऊन झपझप पावले टाकीत निघून गेली.

सासू-सुनेने अगदी मैत्रिणींप्रमाणे ‘सुलतान’ चित्रपटाचा आनंद लुटला. त्या कधी सलमानच्या बॉडीवर चर्चा करीत होत्या, तर कधी एखाद्या सीनवर मोकळेपणाने बोलून हसत होत्या. खूप चांगल्या मूडमध्ये मूव्ही पाहून दोघींनी छानपैकी डिनर केले. रात्री १० वाजता दोघी आनंदात घरी परतल्या. आता बापलेकाची मॅच संपली होती आणि दोघे बोअर होत होते.

त्यानंतर रिया आणि मालतीमधील सासू-सुनेचे नाते दोन मैत्रिणींमध्ये बदलले. जेव्हा सुधीश आणि विपिन एखादा प्रोग्राम बनविण्यात टाळाटाळ करायचे, तेव्हा दोघी त्यांना विचारतही नसत. त्या शॉपिंगला एकत्र जाऊ लागल्या. कारण दोघे पुरुष लेडीज शॉपिंगमध्ये बोअर होत असत. दोघींनाही दुसऱ्या कुणा मैत्रिणीची गरजच वाटत नव्हती. रियाही ऑफिसला जात असे. सुट्टीच्या दिवशी तिला बाहेर एन्जॉय करायचे असायचे आणि विपिनला मॅच बघायची असायची. बाप व मुलगा दोघांनाही फूटबॉलचे वेड होते. रिपिट मॅचही ते आवडीने पाहात असत. त्यांना मूव्हीज, शॉपिंगचे अजिबात वेड नव्हते. रिया आणि विपिन आता या गोष्टीवरून मूड खराब करीत नव्हते. चौघेही आपापला शौक पूर्ण करीत होते.

एकमेकींबरोबर वेळ घालविल्यामुळे एकमेकींचा स्वभाव, आवडनिवड जाणून घेतल्यानंतर दोघी एकमेकांच्या प्रत्येक गोष्टीची काळजी घेत असत.

आता स्थिती अशी होती की, विपिन कधी फ्री असे, तेव्हा रिया म्हणत असे, ‘‘तुझं राहू दे. मी आईसोबत जाईन. तू तर शॉपच्या बाहेर फोनवर बिझी होतोस. मग मला बोअर वाटतं.’’

विपिन मग त्रस्त होत असे. सुधीशसोबतही असेच होऊ लागले. रिया फ्री असे, तेव्हा मालतीला रियाचीच कंपनी जास्त आवडत असे. सासू-सुनेचे बाँडिंग पाहून दोघे बाप-मुलगा चकित होत असत.

अनेक वेळा ते बोलूनही दाखवित, ‘‘तुम्ही दोघी आम्हाला विसरलात.’’

घरातील वातावरण हलकेफुलके आणि आनंदी राहात होते.

प्रत्येक घरात सासू-सुना मैत्रिणी बनल्या, तर जगण्यात आणखी मजा येईल. म्हणूनच दोघींनीही एकमेकांच्या भावनांचा आदर ठेवून, एकमेकांचे सुख-दु:ख, आवडनिवड मनापासून जाणून घेतली पाहिजे. पतिपत्नीचे शौक एकसारखे असावेत, हे आवश्यक नाही. दोघांनी आपले मन मारणे योग्य नाही. जर पिता-पुत्राचे शौक सासू-सुनेशी जुळत नसतील आणि सासू-सुनेची आवड एकमेकींशी जुळत असेल, तर आपल्या मर्जीप्रमाणे जगण्यासाठी एकमेकींना साथ अवश्य द्यावी.

अजून एक उदाहरण पाहू. एका हिंदू कुटुंबात जन्मलेली आणि वाढलेली सुमन जेव्हा एका मुस्लीम मुलाशी समीरशी आंतरजातीय विवाह करून सासरी गेली. तेव्हा सासू अबिदा बेगमला सुमन शाकाहारी आहे हे कळलं, तेव्हा ती केवळ शाकाहारीच जेवण बनवू लागली.

सुमन समीरसोबत राहात होती. ती जेवढे दिवस सासरी कानपूरला राहात असे, तेवढे दिवस घरात केवळ शाकाहारी जेवणच बनत असे. या गोष्टीमुळे सुमनच्या मनात सासूबद्दल एवढे प्रेम आणि आदराचे बीज रोवले गेले की काळानुसार सुमनच्या मनात त्याची पाळे-मुळे घट्ट झाली. दोन वेगळया वातावरणात जन्मलेल्या आणि वाढलेल्या सासू-सुनेमधील ताळमेळ पाहून सर्वजण कौतुक करू लागले.

खूप शांत आणि अतिगंभीर दिसणारी अबिदा बेगम जेव्हा हसऱ्या सुमनसोबत हसून बोले, तिच्यासोबत आनंदाने बाहेर जाई, तेव्हा तिचे पती आणि मुलगा चकित होत असत.

आजकालच्या बहुतेक सासवा जुन्या चित्रपटातील ललिता पवारसारख्या नाहीत. त्यांनाही सुनांसोबत हसत-खेळत जीवन जगायचे आहे. जीवनात अपूर्ण राहिलेले शौक आणि आपल्या इच्छा पूर्ण करायच्या आहेत.

आजच्या बहुतेक सुनाही शिकलेल्या आणि समजदार आहेत. त्या आपली कर्तव्ये आणि अधिकारांबाबत जागरूक आहेत. त्या नोकरदार आहेत. सुट्टीच्या दिवशी त्यांना रिलॅक्स व्हायची इच्छा असते. सासूची प्रेमळ साथ मिळाली, तर त्यांच्यातही उत्साह संचारतो.

आजच्या सासू-सुना दोघीही जाणतात की, एकमेकींसोबत मिळतंजुळतं घेण्यातच खरा जीवनाचा आनंद आहे. भांडणे करून स्वत:चे आणि दुसऱ्याचे आयुष्य संकटात टाकण्याने काहीही फायदा नाही. त्यामुळे दोन्ही बाजूने त्रास वाढणार, एवढे नक्की.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें