* प्रतिनिधी
जूनच्या पहिल्या आठवड्यात लक्षद्वीपला जाण्याची संधी मिळाली. रात्री दिल्लीहून विमानाने कोचीला पोहोचल्यावर आम्हाला कोचीमध्ये विश्रांती घ्यावी लागली कारण कोचीहून लक्षद्वीपला जाणारे एअर इंडियाचे एकच देशांतर्गत विमान आहे आणि नंतर तेच विमान दुपारी कोचीला परत येते. म्हणून आम्ही कोचीहून एअर इंडियाच्या देशांतर्गत विमानाने लक्षद्वीपला निघालो. कोचीहून लक्षद्वीपला पोहोचायला सुमारे २ तास लागले. लक्षद्वीपच्या एका छोट्या बेटावर आमचे विमान आगती विमानतळावर उतरले तेव्हा विमानातून बाहेर पडताच एक अतिशय थरारक दृश्य होते. आम्ही स्वतःला समुद्राच्या मध्यभागी असलेल्या एका बेटावर सापडलो. समुद्राच्या लाटा तीन बाजूंनी थरथरत होत्या. पवन हंसचे हेलिकॉप्टरही हवाई पट्टीच्या एका बाजूला येऊन उभे राहिले.
चौकशी केल्यावर कळले की हे हेलिकॉप्टर लक्षद्वीपची राजधानी कावरती येथून लोकांना घेऊन येत आहे आणि जे प्रवासी नुकतेच विमानातून उतरले आहेत आणि कावरतीला जाणार आहेत, त्यांनाही ते घेऊन जाणार आहे. येथून प्रवाशांना हेलिकॉप्टरने कावरती बेटावर नेले जाते आणि प्रवाशांना दिवसातून एकदाच ही सुविधा मिळते. ही हेलिकॉप्टर सेवा शनिवार आणि रविवारी सुट्यांमुळे बंद असते.
खरं तर, लक्षद्वीप, जो 32 किमी लांब आहे, 36 लहान बेटांनी बनलेला आहे, ज्यामध्ये लोकसंख्या फक्त 10 बेटांवर आहे.
लक्षद्वीप हा भारताचा केंद्रशासित प्रदेश आहे. सर्व बेटांवर हवामान सामान्य आहे. येथे एक मिश्र भाषा आहे, ज्यामध्ये मल्याळम, तमिळ आणि अरबी भाषांचे मिश्रण आहे, ज्याला ‘जिसारी’ म्हणतात.
निसर्गरम्य ठिकाणे
आगत्ती बेट : हे कोचीपासून ४५९ किलोमीटर अंतरावर आहे. विमानाने इथे पोहोचायला २ तास लागतात. हे बेट ७ किलोमीटर लांब आहे. सर्व बेटांमध्ये उंच असल्याने येथे विमानतळ बांधणे शक्य झाले, त्यामुळे या बेटाचे वेगळे महत्त्व आहे. उत्तरेकडील या बेटाची रुंदी अर्ध्या किलोमीटरहून कमी आहे. बेटाच्या मध्यभागी एक पक्का रस्ता आहे, ज्यातून दोन्ही बाजूंनी समुद्र दिसतो.
या बेटावर पोहोचलो तेव्हा पावसाळा आला होता. समुद्र आणि हवामानातील बदलामुळे इथून इतर बेटांवर जाण्याचे एकमेव साधन जलवाहतूक होते, त्यामुळे आम्ही काही दिवस आगट्टी येथे थांबून कोचीला निघालो. या काळात या बेटावर वसलेले गाव अगदी जवळून पाहण्याची संधी मिळाली.
येथे पर्यटन विभागही कार्यरत असून येथे येणाऱ्या पर्यटकांसाठी आधुनिक सुविधांनी सज्ज असलेले गेस्ट हाऊस व जुना डाक बंगला आहे. वॉटर स्पोर्ट्स, स्कूबा डायव्हिंग, कॅनोइंग, पाण्याखालील कोरल आणि सागरी प्राणी पाहणे आणि झोपड्या इत्यादी सुविधादेखील काचेच्या तळाच्या बोटीतून उपलब्ध आहेत.
समुद्र किनारा अतिशय स्वच्छ आहे. नारळाच्या झाडांच्या सुक्या डहाळ्या आणि टरफले व्यवस्थित रचून ठेवलेले असतात. येथील लोकांच्या येण्या-जाण्याचे मुख्य साधन म्हणजे सायकल, त्यामुळे प्रदूषणाची समस्या नाही. या बेटाचे प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे वीज पुरवठ्यासाठी सोलर स्टेशन बांधण्यात आले आहे. रस्त्यांवर सौर दिवे आहेत. पिण्याच्या पाण्यासाठी पावसाचे पाणी घरात साठले आहे.
कावरत्ती बेट : कोचीपासून ४४० किलोमीटर अंतरावर वसलेले, कावरत्ती बेट लक्षद्वीपची राजधानी आहे. या बेटाचे क्षेत्रफळ 4.22 चौरस किलोमीटर आहे आणि लोकसंख्या 25 हजारांपेक्षा जास्त आहे, त्यामुळे गर्दीही जास्त आहे. आगट्टीहून कावरत्तीला हेलिकॉप्टर किंवा जहाजाने जाता येते. येथे पोहोचण्यासाठी हेलिकॉप्टरने 20-25 मिनिटे आणि जहाजाने 6 तास लागतात. पावसाळ्यात हवामान खराब झाल्यावर जहाजे थांबवली जातात. येथेही अगट्टीप्रमाणे स्थानिक लोकांसाठी राहण्याच्या सर्व सोयी उपलब्ध आहेत. पर्यटकांसाठी सर्व सोयींनी युक्त गेस्ट हाऊस आहेत. येथील सुंदर समुद्र किनारे पर्यटकांना भुरळ घालताना दिसतात, त्यामुळे पर्यटक येथे जलक्रीडा आणि पोहण्याचा आनंद घेतात.
मिनिकाय बेट : कोचीपासून या बेटाचे अंतर ३९८ किलोमीटर आहे. त्याचे क्षेत्रफळ 4.80 चौरस किलोमीटर आहे. हे दुसरे सर्वात मोठे बेट आहे. पहिले मोठे बेट अँड्रॉथ आहे. मिनीके हे लक्षद्वीपच्या दक्षिणेस आहे. या बेटावर राहणाऱ्या लोकांची संस्कृती उत्तरेकडील बेटावरील लोकांपेक्षा वेगळी आहे. येथील बोलचालीची भाषा माही आहे. 1885 मध्ये बांधलेले सर्वात जुने दीपगृहदेखील येथे आहे. पर्यटकांना भुरळ घालण्यासाठी सुंदर समुद्र किनारे आहेत.
किल्टन बेट : हे पर्शियन गल्फ आणि श्रीलंकेसोबत व्यापारासाठी आंतरराष्ट्रीय मार्ग म्हणूनही ओळखले जाते. हे बेट खूप उष्ण आहे. उष्णतेमुळे लोक बाहेर झोपतात. हे असे पहिले बेट आहे की ज्याच्या ‘बीच’ वर तुफान लाटा सतत उठत असतात. या बेटाची जमीन अत्यंत सुपीक असल्यामुळे येथे भरपूर वनस्पती उगवल्या जातात. येथील समुद्र किनारा लोकनृत्यांसाठी प्रसिद्ध आहे.
कदम बेट : हे बेट कोचीपासून ४०७ किलोमीटर अंतरावर आहे. याच्या पश्चिमेला सुंदर आणि उथळ समुद्र असल्यामुळे जलक्रीडासाठी हा एक चांगला समुद्रकिनारा आहे. पूर्वेला अरुंद सरोवर आणि लांब समुद्रकिनारा आहे. शहरापासून दूर येथे येताना पर्यटक जलक्रीडा, पॅडल बोट, पोहणे, समुद्रात डायव्हिंग, नौकानयन, काचेच्या तळाच्या बोटीतून समुद्रात जाण्याचा आनंद घेतात आणि समुद्रातील प्राणी पाहण्याचाही आनंद घेतात. याशिवाय पर्यटकांसाठी स्कुबा डायव्हिंगची सोय आहे.
प्रशासन बेट : कोचीपासून या बेटाचे अंतर 407 किलोमीटर आहे. हे बेट आयताकृती आहे. इमारत बांधकामासाठी येथील समुद्रात प्रवाळ आणि वाळूचे खडक मुबलक प्रमाणात आढळतात. रहिवासी कुशल कारागीर आहेत जे कासवांच्या टरफल्या आणि नारळाच्या शेंड्यापासून काठ्या बनवण्यासाठी प्रसिद्ध आहेत.
एंड्रोथ बेट : कोचीपासून या बेटाचे अंतर 293 किलोमीटर आहे. हे लक्षद्वीपचे सर्वात मोठे बेट आहे. हे बेट दाट हिरवाईसाठीदेखील ओळखले जाते, विशेषतः दाट नारळाच्या झाडांमुळे. ताग आणि नारळ हे येथील मुख्य उत्पादन आहे.
चेतला बेट : कोचीपासून या बेटाचे अंतर 432 किलोमीटर आहे. इथे नारळ कमी आहे, त्यामुळे ज्यूट हा इथल्या लोकांचा मुख्य व्यवसाय आहे. नारळाच्या पानांपासून चटया बनवल्या जातात. 20 व्या शतकात, येथील जहाजे, बोटी बनवण्याचा उद्योग खूप प्रसिद्ध आहे, जो इतर बेटांवर जाणाऱ्या लोकांना भेटला.
कालपेनी बेट : हे बेट कोचीपासून २८७ किलोमीटर अंतरावर आहे. हे बेट नैसर्गिक सौंदर्यासाठीही ओळखले जाते. या बेटावर सर्वप्रथम मुलींची सुरुवात झाली. 1847 मध्ये या बेटावर मोठे वादळ आले होते, त्यात खूप मोठे दगडही आले होते आणि पडले होते. पर्यटकांसाठी येथे जलक्रीडा, रीफ वॉक, पोहणे आदी सुविधा उपलब्ध आहेत.
