* पारुल भटनागर
मुलांची स्किन विशेषकरून नुकत्याच जन्मलेल्या बाळाची स्किन खूप नाजूक असते. अशक्त असल्यामुळे ते खूप लवकर अॅलर्जी व इन्फेक्शनच्या संपर्कातही येऊ लागते. त्यासाठी त्यांना विशेष काळजीची आवश्यकता असते.
याविषयी एशियन इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल साइंसचे डॉक्टर सुमित चक्रवर्ती बाळाला अॅलर्जीपासून वाचवण्यासाठी काही विशेष टीप्स सांगत आहेत :
स्किन अॅलर्जी काय आहे
जेव्हा बेबीची स्किन अॅलजर्न अर्थात अॅलर्जी तयार करणाऱ्या तत्वांनी प्रभावित होते किंवा मग शरीर जेव्हा एका अॅलर्जीद्वारे ट्रिगर रासायनिक हिस्टामाइनचे उत्पादन करते तेव्हा स्किन अॅलर्जी होते.
मुलांमध्ये साधारणपणे ही अॅलर्जी डायपरद्वारे, खाण्यातून, साबण व क्रीमने, हवामानात आलेल्या बदलावामुळे व बऱ्याच वेळा कपडयांमुळेही होते. याचा प्रभाव विशेषकरून सेंसिटिव स्किनवर सर्वाधिक पडतो, ज्यास विशेष काळजीची आवश्यकता हवी असते.
कशा-कशा स्किन अॅलर्जी
एक्जिमा : हा नेहमी ३-४ महिन्यांच्या बाळांमध्ये बघायला मिळतो. यात शरीराच्या कुठल्याही अंगावर लाल रंगाचे चट्टे बघायला मिळतात. ज्यामुळे एवढी खाज येते की बाळाला ते सहन करणे अवघड होते.
कारण : हा आजार नेहमी एकतर आनुवंशिकपणे किंवा मग कपडे, साबण, अस्वच्छता व बदलत्या हवामानामुळे होतो. अशा स्थितीत आपणास जेव्हा ही आपल्या बाळाच्या स्किनवर लाल रंगाचे चट्टे बघावयास मिळाले तर त्वरित डॉक्टरांशी संपर्क करा.
काय करावे : आपल्या मुलाच्या स्किनला रोज माईल्ड सोपने स्वच्छ करा. स्किन जास्त वेळेपर्यंत ओली ठेवू नये नाहीतर तिला अॅलर्जी होण्याचे चान्सेस वाढतात.
डायपर पुरळ : बाळाने साउंड स्लिप घ्यावी यासाठी पेरेंट्स त्याला नेहमी डायपर घालून ठेवतात, परंतु बऱ्याच काळासाठी डायपर परिधान केल्याने बाळाच्या त्वचेवर सूज येते आणि पुरळ उठते.
कारण : दीर्घ काळापर्यंत डायपर चेंज न करणे, जास्त ओला डायपर, आवश्यकतेपेक्षा जास्त टाइट डायपर पुरळ उठण्याचे कारण बनतो.
काय करावे : प्रत्येक दोन-तीन तासांनी डायपर बदलावे आणि चेंज करण्यापूर्वी स्किन व्यवस्थितपणे स्वच्छ करावी. त्याचबरोबर डॉक्टरांच्या सल्यानुसार डायपर पुरळावर क्रिमपण लावावे. जर मुलाला डायपर घालण्यास त्रास होत असेल तर त्याची त्वचा उघडीच ठेवावी.
बग बाइट रॅशेज : बहुतेकदा उन्हाळयात डास किंवा बैड बग्जमुळे मुलांच्या त्वचेवर चट्टे आणि त्यांना खाजल्यामुळे त्यांच्या त्वचेलाही खाज येते, ज्यामुळे मुले शांत झोपत नाहीत.
कारण : बऱ्याचवेळा अस्वच्छतेमुळे घरात किडे होतात, यांपासून वाचण्यासाठी आपले घर रोज व्यवस्थित स्वच्छ करावे.
काय करावे : त्वरित डॉक्टरांना दाखवावे, जेणेकरुन अँटीबायोटिक मलममुळे चट्टे आणि जळजळ कमी होण्यास मदत होईल. मुलाला अधिक घट्ट कपडे घालण्याचे टाळावे.
हिट रॅशेज : उन्हाळयात मुलांच्या त्वचेवर विशेषत: त्यांच्या चेहऱ्यावर, मान, अंडरआर्म आणि मांडीच्या जवळ गर्मीमुळे रॅशेज येतात, ज्यांत खाज सुटल्यामुळे त्यांना खूप त्रास होतो.
कारण : शरीरावर घाम साचणे व कपडे घालणे हिट रैशेजचे कारण बनते.
काय करावे : मुलाला थंड जागेवर ठेवावे. त्याला घट्ट कपडे परिधान करू नयेत.
गजकर्ण : हा एक प्रकारचा बुरशीजन्य संसर्ग आहे, जो सामान्यत: टाळू व पायांवर परिणाम करतो आणि स्पर्श केल्याने एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी पसरतो.
कारण : हे घाणेरडे टॉवेल्स, कपडे, खेळणी व घाम एका जागी साचल्याकारणाने होते.
काय करावे : जेव्हाही मुलाला त्रास होत असेल तेव्हा त्याला डॉक्टरच्या सल्ल्यानुसार अँटीफंगल क्रीम लावावे आणि या गोष्टीची विशेष काळजी घ्या की क्रीम लावण्यापूर्वी प्रभावित जागेला व्यवस्थितपणे स्वच्छ करून घ्या.
डोक्यावर पापुद्रा जमणे : जन्माच्या वेळेस बाळाच्या डोक्यावर पापुद्रा असतो. जी साधारण गोष्ट आहे. परंतु बऱ्याच वेळा कालांतरानेसुद्धा मुलांमध्ये अशीच समस्या बघावयास मिळते, जी खूप त्रासदायक असते.
कारण : शरीराच्या तेलाच्या ग्रंथींमध्ये जास्त तेल तयार झाल्यामुळे ही समस्या बाळाला होते.
काय करावे : स्वच्छतेची विशेष काळजी घ्यावी.
त्वचेची निगा राखण्यासाठी टीप्स
या गोष्टींची काळजी घेत नवजात बालकांना त्वचेच्या संसर्गापासून वाचवता येते.
* बाळाला अंघोळीनंतर बेबी क्रीम लावायला विसरू, कारण यामुळे स्किन कोरडी होत नाही.
* नवजात बालकासाठी साबण आणि शम्पू डॉक्टरांच्या सल्यानुसारच खरेदी करा.
* जर कुटुंबातील कोणा सदस्याला स्किन अॅलर्जी असेल तर त्यापासून बाळाला दूरच ठेवावे.
* अस्वच्छ हातांनी बाळाच्या त्वचेला स्पर्श करू नये.
* फक्त मऊ फॅब्रिकचे कपडेच घालावेत.
* खाण्या-पिण्यात स्वच्छतेची विशेष काळजी घ्यावी.
* बेबीला कव्हर करून ठेवावे, जेणेकरून किटक चावण्याची भीती राहणार नाही.
