* पूनम अहमद
फेसर सुमित्रा यांच्या घरी उत्साहपूर्ण वातावरण होतं. ३ महिन्यांपूर्वी बुक करण्यात आलेली नवीन ऑडी आज घरी येणार होती. पंडितजींनी कार घरी आणण्याचा मुहूर्त आजचा काढला होता. त्यांचे पती डॉक्टर चंद्रभूषण जे शहरातील प्रसिद्ध चिकित्सक आहेत, त्यांनी आज आल्या नर्सिंग होममध्ये जाऊन महत्वपूर्ण ऑपरेशन्सची जबाबदारी अन्य डॉक्टरांना सोपवली होती; कारण त्यांनी पूजेला बसणं जरुरी होतं. एमडी करणारा आणि इंजिनीअर असलेला चिराग मयंक यांनी आज सुट्टी घेतली होती, पंडिजींची पूजा बऱ्याच वेळापासून सुरू होती.
मुलं गाडी घेऊन आली तेव्हा पंडिजींनी कारला फुलांचा हार घातला, गोल प्रदक्षिणा घालत अनेकदा लाल टिळा लावला, प्रत्येक चाकावर पाणी शिंपडून, मग रस्त्यावर कारसमोर नारळ फोडला. कित्येक मंत्रोच्चार केले जे कुणालाच कळले नाहीत. सर्वांची नावं उच्चारून गाडीच्या चहूबाजूंनी प्रदक्षिणा घालत मंत्र पुटपुटले. त्यानंतर सर्वजण त्यांच्या पाय पडले.
पौराणिक मानसिकता
पंडिजींनी आधीच अंदाजे ५० लाखांच्या ऑडीच्या हिशेबाने ५ हजारांच्या शुभदानाचे संकेत दिले होते. गरीब रुग्णांची पिळवणूक करणाऱ्या डॉक्टर चंद्रभूषणला कुणा पंडिताला कारच्या पूजेसाठी इतकी दक्षिणा देणं तितकंसं चुकीचं वाटलं नाही.
प्रश्न असा निर्माण होतो की उच्चशिक्षित कुटुंबही आधुनिक तंत्रज्ञानाची कार खरेदी करून पूजा मात्र पुराण काळातील का करतात? मंत्र, जप, पूजापाठ, कारचालकांचं आणि त्यात बसणाऱ्यांचं संरक्षण करतात का? जर कुणी सीटबेल्ट बांधत नसेल, सुरक्षेच्या कायद्याचं पालन करत नसेल. मद्यपान करून गाडी चालवत असेल, नटबोल्टची माहिती बाळगत नसेल, अशावेळी पंडितजींचे हे मंत्र त्यांचा जीव वाचवणार आहेत का? रोज रस्त्यावर इतक्या दुर्घटना घडतात, काही क्षणात अॅक्सिडण्ट्मध्ये गाड्यांचा चक्काचूर होऊन जातो. त्या कारचीही पूजा केलेलीच असते ना, मग?
आपण आधुनिक विज्ञानाच्या नवनवीन पद्धती पाहून इतक्या सोयीसुविधांचा लाभ घेऊन आनंदित होतो परंतु मानसिकरित्या आपण कदाचित पुराण काळातच जगत आहोत, जिथे पंडित-मौलवींनी सांगितलेले कर्मकांड, दानदक्षिणा वगैरे आपला पिच्छा सोडत नाहीत वा असं म्हणता येईल की आपल्यालाच त्या त्यागायच्या नाहीत.
कार खरेदी केल्यावर कारमध्ये बसणारे लोक हा विचार करतात का, की त्यांनी जर कारची पूजा केलेली आहे, आता मनमर्जीने वागलं तरी काही होणार नाही. नाही ना? मग? जर ड्रायव्हिंगवरच भविष्यात सुरक्षितता अवलबूंन आहे तर पंडितांनी सांगितलेल्या मुहूर्तावर वा त्यांच्या पूजेवर इतका विश्वास का? आपण या बुरसटलेल्या मानसिकतेतून का बाहेर पडत नाही.
धार्मिक अवडंबर
बंगळुरूमध्ये तर वाहन गणपती मंदिर आहे, जेथे वाहन खरेदी केल्यावर लोक प्रथम तिथे दर्शनासाठी जातात आणि तिथे उपस्थित पंडितांना बक्कळ दक्षिणा दिली जाते. हे काय करत आहोत आपण लेटेस्ट कार खरेदी केल्यावर धूर्त पंडितांना पैसे देऊन आशीर्वाद घेत आहोत? काय मूर्खपणा आहे हा? आपण डॉक्टर, इंजिनीअर, वैज्ञानिक बनत आहोत परंतु धार्मिक अंधश्रद्धा सोडू शकत नाही; कारण त्यांची पाळंमुळं तर आपल्यात इतकी खोलवर रूजवली गेली आहेत की आपण यातून मुक्त होऊच शकत नाही. धार्मिक अवडंबराच्या नादी लागून जी चूक आपल्या पूर्वजांनी केली, आपणही इतके आधुनिक, सुशिक्षित असून त्यांचा अवलंब करत आहोत आणि हे केवळ इथेच नव्हे, परदेशातही अनेक ठिकाणी पाहायला मिळतं. ग्रेट ब्रिटनमध्ये अनेक ठिकाणी नवीन कार खरेदी केल्यावर त्यावर ‘होली वॉटर’ शिंपडलं जातं.
पंडितांचा भरू नका खिसा
मुंबईच्या एका मल्टीनॅशनल कंपनीच्या एक्सपोर्ट मॅनेजर निधी रस्तोगी सांगतात, ‘‘५ वर्षांपूर्वी विवाह होताच आम्ही नवीन कार खरेदी केली होती. कोणत्याही पुजाऱ्याला विचारलं नाही, दानदक्षिणा दिली नाही, मुहूर्त काढला नाही. आम्ही दोघं आरामात शांतपणे गेलो आणि नवीन कार घेऊन छान फिरून, खाऊनपिऊन परतलो. आता ५ वर्षं उलटली. आम्हाला ३ वर्षांचा एक मुलगाही आहे. आजपर्यंत गाडीवर एक ओरखडादेखील उमटला नाही. सुयश म्हणजे माझे पती खूप सुरक्षित ड्रायव्हिंग करतात. जर कार घेण्यापूर्वी दिल्लीमध्ये बसलेल्या आमच्या नातलगांचा सल्ला घेतला असता तर माहीत नाही किती पैसे पंडितांच्या खिशात गेले असते, आम्ही त्यांना कारा घेतल्यानंतरच सांगितलं.’’
सुरक्षेचे नियम अधिक महत्वपूर्ण
जग प्रगती साधत आहे. रोज नवीन शोध लागत आहेत. मनुष्य कधीच चंद्रावर जाऊन पोहोचला आहे. नवीन तंत्रज्ञान आपल्याला रोज अचंबित करतं. तरीदेखील धर्मांधता, अंधश्रद्धा, अंधविश्वास, पंडित, मौलवी यांच्याबाबतीत आपण खूप हळवे होतो. आपल्या मानसिकेतचा आवाका वाढवा. जीवनात येणारी सुखदु:ख नवीन तर्कांशी जोडा, पंडितांनी सांगितलेल्या शकुनअपशुकनाशी नव्हे. नवीन कार घेतल्यास मित्रमंडळी, कुटुंबियांसोबत त्याचा आनंद उपभोगा. पंडितांच्या जाळ्यात अडकू नका. तुमची सुरक्षितता तुमच्या हातात आहे. कुणा पंडिताच्या तंत्रमंत्रामध्ये नाही. सुरक्षेचे नियम लक्षात घेऊन आपल्या नवीन सफरीचा आस्वाद घ्या.
