* शैलेंद्र सिंग
आत्तापर्यंत पती पत्नीच्या काळ्या रंगाची तक्रार करत असे. मध्य प्रदेशातील जबलपूरमध्ये पतीच्या काळ्या रंगामुळे नाराज झालेल्या पत्नीने वेगळे राहण्याचा निर्णय घेतला आहे.
‘घी का लाडू टेडा भला’ म्हणजे मुलगा कोणताही असो, तो चांगलाच मानला जातो, अशी एक प्रचलित म्हण समाजात आहे. विशेषतः कौटुंबिक आणि विवाह समारंभात अशी अनेक उदाहरणे दिली जातात. मुलगा काळा असला तरी घरच्यांना काळजी नसते. तर मुलगी कृष्णवर्णीय असली की जन्माला येताच तिच्या लग्नाची चिंता सुरू होते. अनेक वेळा लग्न मोडण्याचे मुख्य कारण म्हणजे मुलीचे दिसणे. आता परिस्थिती बदलत आहे. मुलींची संख्या तर कमी होत आहेच, शिवाय त्या स्वावलंबी होऊन स्वतःचे निर्णय घेत आहेत. अशा परिस्थितीत तिला कृष्णवर्णीय मुलाशीही लग्न करायचे नाही.
काळ्या-पांढऱ्या रंगाची पर्वा न करता अनेक जोडपी आनंदाने जगत आहेत ही आणखी एक बाब आहे. बऱ्याच गोऱ्या बायकांना त्यांच्या काळ्या कातडीच्या पतींमध्ये आकर्षण वाटते. ती त्यांच्यासोबत खुश आहे. मध्य प्रदेशातील जबलपूर येथे राहणाऱ्या रमेश कुमार नावाच्या तरुणाने पोलिसांत तक्रार दाखल केली की, त्याची पत्नी त्याच्या काळ्या रंगामुळे त्याला टोमणे मारते आणि आता त्याने वेगळे राहण्याचा निर्णय घेतला आहे. ती त्याला सोडून निघून गेली आहे. रमेशच्या तक्रारीवरून पोलिसांनी गुन्हा दाखल करण्यापूर्वी पत्नीशी सल्लामसलत करणे योग्य मानले. त्याला फोन करून प्रकरण समजून घेतो.
हे प्रकरण उघडपणे समोर आले आहे. म्हणूनच हे उदाहरणादाखल मांडले जात आहे. समाजात असे अनेक पती-पत्नी आहेत ज्यांच्यासाठी रंग ही मोठी समस्या बनत आहे. अशी अनेक प्रकरणे आहेत जेव्हा एखाद्या मुलाच्या त्याच्या काळ्या त्वचेच्या पत्नीविरुद्ध तक्रारी असतात. तो घटस्फोटही मागतो. घटस्फोट न घेता मुलीला सोडतो. दुसरी बायको घेते. समाजात अनेक उदाहरणे आहेत. आता अशी प्रकरणे समोर येऊ लागली आहेत जिथे अंधार पडल्यावर पत्नी पतीला सोडून जाते.
मुलींच्या इच्छा वाढत आहेत
मुली अभ्यास करून प्रगती करत आहेत. नोकरी करत आहे. त्यांचे स्वतःचे सामाजिक वर्तुळदेखील आहे. त्यांनाही इच्छा पूर्ण झाल्यासारखे वाटते. अशा परिस्थितीत तिला तिच्या आवडीचा मुलगाच निवडायचा आहे. आजच्या काळात लग्नासाठी मुला-मुलींचा शोध सोशल मीडिया साईट्सवर होतो. कुठे दिसणे, वर्ण, नोकरी, सवयी, सर्व काही पाहण्याचा आणि समजून घेण्याचा प्रयत्न केला जातो. इतर गोष्टी लपवता येतात पण रंग आणि रूप लपवता येत नाही. अनेकवेळा असे घडते की वाढते वय, चांगली नोकरी आणि घरच्यांच्या दबावामुळे मुली तडजोड करतात.
जेव्हा ती लग्नानंतर एकत्र राहते. जेव्हा सोशल मीडियावर फोटो शेजारी दिसतात तेव्हा ते जसे दिसतात त्या विरुद्ध असतात. अशा परिस्थितीत थोडी समस्या निर्माण होते. समाजातील एका मोठ्या भागाला शो ऑफ करायला आवडते. त्यांच्यासाठी मुलाचा किंवा मुलीचा रंगही खेळात येतो. लग्नासाठी मुलगा निवडताना त्यांचे समान गुण आणि स्वभाव बघायला हवा. शक्यतो समविचारी लोकांनाच निवडून द्यावे. यामध्ये देखावा देखील लक्षात ठेवला पाहिजे. असं म्हणतात की 19-20 चा फरक चालेल पण 18 आणि 24 चा फरक असेल तर एकत्र चालणे अवघड होऊन बसते. लग्नासाठी निवड करताना हे लक्षात ठेवा.
कधीकधी रंगातील प्रचंड फरक मुलांवर देखील परिणाम करतो. एक मूल गोरा आणि एक काळा होतो. आपापसातही समस्या आहेत. दिसण्यामुळे करिअर आणि यशावर परिणाम होत नाही तर दिसण्यामुळे होतो आणि समाज त्याकडे वेगळ्या नजरेने पाहतो ही दुसरी बाब आहे. कायद्याचाही याबाबत वेगळा विचार आहे.
न्यायालय काय म्हणते
बेंगळुरू कर्नाटक उच्च न्यायालयाने म्हटले आहे की, तुमच्या पतीचा त्वचेचा रंग ‘काळा’ असल्याने त्याचा अपमान करणे क्रूर आहे आणि त्या व्यक्तीला घटस्फोट देण्याचे ठोस कारण आहे. उच्च न्यायालयाने 44 वर्षीय पुरुषाला त्याच्या 41 वर्षीय पत्नीपासून घटस्फोट मंजूर करताना म्हटले आहे की, उपलब्ध पुराव्यांची बारकाईने तपासणी केल्यास असा निष्कर्ष निघतो की पत्नी तिच्या काळ्या रंगामुळे पतीचा अपमान करत असे. आणि म्हणूनच ती आपल्या पतीला सोडून निघून गेली होती.
हिंदू विवाह कायद्याच्या कलम १३(१)(ए) अन्वये घटस्फोटाच्या याचिकेला परवानगी देताना उच्च न्यायालयाने म्हटले आहे की, ‘हा पैलू लपवण्यासाठी तिने (पत्नीने) पतीवर अवैध संबंधांचे खोटे आरोप केले. हे तथ्य नक्कीच क्रूरतेचे आहे.’ मूळचे बेंगळुरूचे या जोडप्याचे 2007 मध्ये लग्न झाले आणि त्यांना एक मुलगी आहे. पतीने 2012 मध्ये बेंगळुरू येथील फॅमिली कोर्टात घटस्फोटाची याचिका दाखल केली होती.
महिलेने भारतीय दंड संहितेच्या कलम 498A (विवाहित महिलेवर क्रूरता) अंतर्गत तिचा पती आणि सासरच्यांविरुद्ध गुन्हाही दाखल केला होता. तिने कौटुंबिक हिंसाचार कायद्यांतर्गत गुन्हाही दाखल केला आणि मुलाला मागे सोडून आई-वडिलांसोबत राहू लागली. कौटुंबिक न्यायालयात तिने आरोप फेटाळले आणि पती आणि सासरच्या मंडळींवर छळ केल्याचा आरोप केला. कौटुंबिक न्यायालयाने 2017 मध्ये घटस्फोटासाठी पतीची याचिका फेटाळली होती, त्यानंतर त्यांनी उच्च न्यायालयात धाव घेतली होती.
न्यायमूर्ती आलोक आराधे आणि न्यायमूर्ती अनंत रामनाथ हेगडे यांच्या खंडपीठाने सांगितले की, ‘पती म्हणतो की, पत्नी त्याच्या काळ्या रंगामुळे त्याचा अपमान करत असे. पतीनेही मुलासाठी हा अपमान सहन केल्याचे उच्च न्यायालयाने म्हटले आहे की, पतीला ‘काळे’ म्हणणे म्हणजे क्रूरता आहे. कौटुंबिक न्यायालयाचा निर्णय रद्द करताना, ‘पत्नीने पतीकडे परत जाण्याचा कोणताही प्रयत्न केला नाही आणि रेकॉर्डवरील उपलब्ध पुराव्यांवरून हे सिद्ध होते की पतीच्या काळ्या रंगामुळे तिला लग्नात रस नव्हता. या युक्तिवादांच्या संदर्भात कौटुंबिक न्यायालयाने विवाह तोडण्याचे आदेश द्यावेत, अशी विनंती करण्यात आली आहे.
काळ्या रंगामुळे मुलीला वर्तणुकीत समस्या येऊ शकतात. लग्नापूर्वी या गोष्टी समजून घेतल्या पाहिजेत. जेणेकरून प्रकरणे न्यायालय आणि पोलिसांपर्यंत पोहोचू नयेत. ज्या प्रकारे मुलींची संख्या कमी होत आहे आणि जन्मदर कमी होत आहे, अशा समस्या सर्वसामान्य बनतील. मुली त्यांच्या आवडीच्या मुलांचा शोध घेतील, अशा परिस्थितीत फक्त मुलगा असण्याने फायदा होणार नाही. तिला तिचा लूक, स्मार्टनेस आणि करिअरकडेही लक्ष द्यावे लागेल. पत्नी खूप सुंदर असेल तर नवरा स्वतः निराशेचा बळी होतो. त्याला चालायलाही त्रास होतो. अशा परिस्थितीत, हे जोडपे जुळणे महत्वाचे आहे. जुळत नसलेल्या जोडप्यांना अधिक समस्यांचा सामना करावा लागतो.
