* नीरा कुमार
स्वयंपाकघरातील कार्यरत स्लॅब, भांडी, भाजीपाला इत्यादी धुण्यासाठी सिंक आणि अन्नपदार्थ ठेवण्यासाठी कपाट इत्यादींशी आपल्या आरोग्याचा खोल संबंध आहे हे तुम्हाला माहीत आहे का? कामाचा स्लॅब, सिंक इत्यादी योग्य उंचीवर न केल्यास आणि स्वयंपाकघरातील इतर वस्तू व्यवस्थित न ठेवल्यास त्याचा शरीरावर परिणाम होतो, मुद्रा बिघडते आणि त्यामुळे गर्भाशयाच्या ग्रीवेचे दुखणे, पाठदुखी, पायांना सूज येणे इत्यादी समस्या उद्भवतात. शरीर समस्यांनी ग्रस्त आहे. अशा वेळी प्रश्न पडतो की आपले आरोग्य चांगले राहण्यासाठी स्वयंपाकघरात आपली मुद्रा कशी राखली पाहिजे? ऑल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेसच्या फिजिओथेरपिस्ट पूजा ठाकूर हे सर्व सांगत आहेत.
स्वयंपाकघरातील सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे आपला वर्किंग स्लॅब, ज्यावर आपण शिजवतो, भाजी कापतो, पीठ मळतो, म्हणजेच बहुतेक काम त्यावर केले जाते, त्याची उंची आपल्या कमरेपर्यंत असावी. जर कार्यरत स्लॅब जास्त असेल तर आपल्याला वाकवावे लागेल आणि जर ते कमी असेल तर आपल्याला वाकावे लागेल. दोन्ही स्थिती बिघडू शकते.
अनेकदा स्त्रिया एका हाताने पीठ मळून घेतात आणि दुसऱ्या हाताने दाब देतात, जे योग्य नाही कारण त्यामुळे एका हाताच्या स्नायूंवर, खांद्यावर आणि कमरेवर दबाव येतो.
शरीरावर परिणाम होतो. योग्य पद्धत म्हणजे 1 फूट उंच बोर्ड घ्या, त्यावर उभे राहून दोन्ही हातांनी पीठ मळून घ्या आणि शरीरावर दाब द्या जेणेकरून मुद्रा योग्य राहील.
जीवनावश्यक वस्तू जवळ ठेवा
अनेकदा महिला स्वयंपाकघरातील खालच्या कपाटात जास्त सामान ठेवतात, त्यामुळे गरजेनुसार सामान बाहेर काढण्यासाठी त्यांना पुन्हा पुन्हा खाली वाकावे लागते, ज्यामुळे त्यांच्या मणक्यावर परिणाम होतो. आपले स्वयंपाकघर व्यवस्थित करण्याची गरज आहे. तुमच्या दैनंदिन वापरातील बहुतांश वस्तू डोळ्याच्या पातळीवर किंवा उभ्या पातळीवर ठेवा, जेणेकरून तुम्हाला पुन्हा पुन्हा वाकवावे लागणार नाही. दैनंदिन जीवनावश्यक वस्तू अगदी उंच कपाटातही ठेवू नयेत. अन्यथा तुम्हाला संकोच करावा लागेल, तेही योग्य नाही.
खालच्या कपाटातून वस्तू बाहेर काढण्याचा योग्य मार्ग म्हणजे दोन्ही पाय उघडे ठेवून आणि गुडघे वाकवून बसणे आणि खाली न वाकणे. यासोबत खालच्या कपाटातून जे काही येईल तेही लक्षात ठेवा
सामान बाहेर काढायचे असेल तर पुन्हा पुन्हा बसण्याऐवजी एकाच वेळी बाहेर काढा.
भांडी किंवा भाजीपाला, डाळी, तांदूळ इत्यादी धुण्यासाठी सिंकची उंचीही कंबरेच्या पातळीवर असावी, अन्यथा वाकल्याने कंबरेत दुखू शकते.
जेव्हा बराच वेळ ज्योतीवर स्वयंपाक करावा लागतो, तेव्हा महिला स्लॅबला चिकटून उभ्या राहतात, ज्यामुळे मागे वाकतात. अशा स्थितीत मुद्रा बिघडते आणि पाठदुखीही होते. यासाठी योग्य मार्ग म्हणजे भांड्यात छोटी फळी किंवा स्टूल ठेवणे. एक पाय जमिनीवर आणि दुसरा स्टूलवर ठेवा. 5-7 मिनिटांनंतर, दुसरा पाय स्टूलवर आणि पहिला मजला वर ठेवा. असे केल्याने कंबर सरळ राहते आणि वेदना होत नाहीत. याचे कारण असे की पाय फळीवर ठेवल्याने कंबरेचा खालचा भाग सरळ राहतो आणि शरीराचे वजनही दोन्ही भागांवर समांतर वाटून जाते आणि थकवाही कमी होतो. अनेक स्त्रियांना त्यांच्या पायात सूज येते, ती देखील या उपायाने कमी होते.
जास्त वाकणे टाळा
जर तुम्हाला स्वयंपाकघरात बराच वेळ काम करावे लागत असेल, तर दर अर्ध्या तासानंतर स्वयंपाकघरात किंवा आजूबाजूला फेरफटका मारणे किंवा स्वयंपाकघरात खुर्ची ठेवून त्यावर बसणे चांगले. जास्त वेळ उभे राहिल्याने पायांचे स्नायू सतत ताणलेले राहतात आणि नंतर वेदना होतात. पायाला सूज येत असेल तर खुर्चीशिवाय दुसरी खुर्ची किंवा मुढा किंवा स्टूल स्वयंपाकघरात ठेवा. अर्ध्या तासानंतर त्यावर तुमचे पाय ठेवा आणि तुमच्या पायाची बोटे घड्याळाच्या दिशेने आणि घड्याळाच्या विरुद्ध दिशेने फिरवा. हे 10-15 वेळा करा.
स्वयंपाकघरात जास्त वेळ भाजी वगैरे ढवळत राहिल्याने गर्भाशयाच्या ग्रीवेचा त्रास होतो आणि ज्यांना ती असते त्यांना ती वाढते. कारण मानेचे स्नायू सतत घट्ट राहतात. यासाठी काही वेळाने मान डावीकडे, उजवीकडे, वर आणि खाली फिरवत राहा.
रोटी लाटताना, कापताना आणि कापताना, कंबर न वाकवता योग्य उंचीवर असलेल्या स्लॅबवर सर्वकाही करा. पवित्रा योग्य राहील. योग्य पोझिशन म्हणजे रोटी लाटताना मान वाकवावी लागत नाही.
जर कार्यरत स्लॅब कमी असेल तर तो उंच करण्यासाठी लाकडी स्लॅब ठेवता येईल, परंतु जर तो उंच असेल तर तो आपल्या उंचीनुसार पुन्हा तयार करणे चांगले होईल जेणेकरून पवित्रा योग्य राहील.
