पालकांपासून अंतर वाढवू नका

• भारतभूषण श्रीवास्तव

पालकांना आपल्या मुलांचे वाईट नको असते, प्रत्येकाला आपल्या मुलांचे चांगले भविष्य पहायचे असते. समजून घेण्याच्या पद्धतींमध्ये फरक असू शकतो, परंतु सर्व पालकांना मुलाचे सुख हवे असते. आता पालकांपासूनच्या वाढत्या अंतराचे रूपांतर जवळीकेत कसे करायचे हे ठरवावे लागेल.

हा सगळा विचार केल्यावर मन:स्थिती हलकी झाली की आपण कधी कधी छोट्या गोष्टी गरजेपेक्षा जास्त गांभीर्याने का घेतो आणि काय हास्यास्पद विचार मांडतो हेच कळत नाही. आता वेळ आली आहे की आपण आपल्या जीवनाचा केंद्रबिंदू असलेल्या नातेसंबंधांनादेखील समजून घेतले पाहिजे. पालक आपल्या मुलांसाठी काय करत नाहीत आणि आपण त्यांना क्षुल्लक मुद्द्यावर शत्रू समजू लागतो.

आम्हाला जेवढे स्वातंत्र्य आणि सुविधा मिळाल्या आहेत तेवढ्या त्यांना मिळाल्या नाहीत, त्यामुळे आमच्या मुलांना जे काही हवे आहे ते मिळावे, मग ते शिक्षण असो, स्वातंत्र्य असो किंवा पैसा असो.

अनेक वेळा असे दिसते की पालकांना रूढीवादी म्हणणे हे स्वतःचा अहंकार सरळ करण्यासाठी एक निमित्त आणि शस्त्र बनले आहे. त्यांनी आपल्याला समजून घेण्याचा आग्रह धरण्यापूर्वी आपण त्यांना किती समजू शकतो याचा विचार करायला हवा.

खरं तर, पहाटे पुन्हा मी माझ्या वडिलांच्या अडचणीत सापडलो. नेहमीप्रमाणे त्यांच्या नजरेत माझी चूक आहे. मित्रांसोबत पार्टीसाठी पैसे मागणे चुकीचे होते का, ज्यावर त्याने पहाटेच टोमणा मारला, “निरुपयोगी गोष्टींसाठी पैसे मागणे, मोबाईलवर गप्पा मारणे आणि गेम खेळणे याशिवाय तुम्ही काहीही विचार करू शकत नाही आणि मग एक हजार रुपये. … ही उधळपट्टी आणि पैशाची उधळपट्टी आहे.

व्याख्यान इथेच संपले नाही. एक दीर्घ श्वास घेत तो म्हणाला, “तुम्ही ज्या दिवशी कमावायला लागाल तेव्हा तुम्हाला पैशाची किंमत कळेल. शिक्षण न करणे आणि प्रत्येक वेळी पैशासाठी तोंड फाडणे. तुमच्यात कधी शहाणपण येईल माहीत नाही, तुम्ही आयुष्यात काय कराल. समजावल्यावर मी हरलो.

आता सांगण्यासारखे किंवा ऐकण्यासारखं काही उरलं नव्हतं कारण ते तुमच्यावर आले होते.

यात काय चूक आहे हे समजू शकले नाही. एक छोटीशी बाब आहे. सगळ्या मैत्रिणींनी मस्तीसाठी आधीच प्लान बनवला होता आणि सगळ्यांच्या आई वडिलांनी पैसे पण दिले होते. असे प्रवचन कोणी दिले नसते. पैसे द्यायचे नसतील तर देऊ नका. जालाचा मूड बिघडवण्यात त्यांना काय आनंद मिळतो माहीत नाही. ते संभाषणात म्हणतात, ‘आता तुम्ही १८ व्या वर्षी चालला आहात, तुमच्या जबाबदाऱ्या समजून घ्या आणि मी तुमचा शत्रू नाही तर वाल्विशर आहे’ असे टोमणे मारत आहेत.

वृद्ध होणे हा गुन्हा नाही

१८ वर्षं असणं हा गुन्हा नाही, पण मलाही माझं एक व्यक्तिमत्त्व आहे हे माझ्या वडिलांना का कळत नाही. ओळख आहे. गरजा आणि गरजा आहेत. प्रत्येक वेळी असे घडते तेव्हा मला त्यांची भीती वाटते आणि त्यांच्या जवळ बसावेसेही वाटत नाही. मात्र, नंतर माझा उदास झालेला चेहरा पाहून ते स्वतःच हाक मारतात आणि भरल्या गळ्यात बोलतांना मला मिठीत घेतात.

कदाचित त्यांना अपराधी वाटत असेल, म्हणून प्रत्येक वेळी त्यांना फटकारले जाते, तेव्हा ते त्यांना मिठी मारतात. तो तिच्या केसांमधून हात फिरवतो, ओले चुंबन देतो आणि भावनिकपणे म्हणतो, ‘हे सर्व तुझ्यासाठी आहे’. मला डोक्यावर घेऊन थोडावेळ जावे लागेल. आपण आपलं आयुष्य जगलो, पण आपण आयुष्यात काहीतरी व्हावं असं वाटतं, म्हणूनच समजावत राहतो. पुढे तुम्हाला माहिती आहे.

मला असे वाटते की अशा प्रकारची हॉटनेस मला पप्पांपासून दूर नेत आहे. 2-3 वर्षांपूर्वीपर्यंत असे घडत नसे, पण आता असेच घडू लागले आहे. पण जेव्हा वडील मला प्रेमाने मिठी मारतात तेव्हा मी पण रडायला लागतो की ते खरे बोलत आहेत पण ते माझ्या भावना समजून घेण्याचा प्रयत्न का करत नाहीत. मला या गोष्टी समजत नाहीत की माझ्यासाठी काय चांगले आहे, काय वाईट आहे. त्यांना मला सतत त्यांच्या ताब्यात का ठेवायचे आहे? मी टॉमी की मोती?

जेव्हा ते मित्र आणि वडिलांप्रमाणे मिठी मारतात आणि बोलतात तेव्हा मला ते माझे वलविशर आहेत असे वाटते. मला इच्छित मला शुभेच्छा. मग मी पण त्यांना चिकटून बसलो. मी त्याच्या कंबरेवर स्विंग करतो. पण नंतर दोन-चार दिवसांनी काही घोटाळे अशा प्रकारे घडतात की ते मला पुन्हा अनोळखी आणि परके वाटू लागतात.

मग या समस्येवर उपाय नाही का? हे नक्कीच होणार नाही, कारण हे सुद्धा वडिलांनी शिकवले आहे आणि अनेक वेळा सिद्ध केले आहे आणि हे देखील दाखवून दिले आहे की कोणतीही समस्या नंतर येते, त्याचे निराकरण आधीच आले आहे. गरज आहे ती बारकाईने पकडण्याची आणि समजून घेण्याची.

मी काहीतरी करेन

माझे वडील नेहमी माझ्या जवळ असावेत यासाठी मी काय करावे? जे अशक्य आहे त्यांच्या प्रमाणे मी जगायला सुरुवात करावी की त्यांनी माझ्या प्रमाणे जगायला सुरुवात करावी जी अत्यंत अशक्य आहे. होय, असा एक मार्ग आहे की दोघेही एकमेकांपेक्षा जास्त नाही तर थोडेसे जगणे आणि जगणे शिकतात. हे नक्कीच शक्य आहे.

अशा प्रसंगी जेव्हा ते खूप दूर वाटतात तेव्हा माझ्या मनालाही प्रश्न पडतो की, ते कायम माझ्या जवळचे वाटावेत असे काहीतरी करावे. आता मी त्यांना कसे सांगू की ते माझ्यावर प्रेम करतात त्यापेक्षा मी त्यांच्यावर जास्त प्रेम करतो? तो माझा आदर्श आहे. पण जेव्हा कधी रागाच्या भरात तो म्हणतो की तू मला फक्त फायनान्सर म्हणून घेतले आहेस, तेव्हा मलाही धक्का बसतो.

बरं, आता मी काहीतरी करून आईच्या माध्यमातून बोलेन किंवा माझ्या मनातल्या सगळ्या गोष्टी पत्रात लिहून तिला देईन किंवा व्हॉट्सअॅपवर मेसेज करेन. फादर्स डेच्या दिवशी, जेव्हा मी त्याला आय लव्ह यू माय हिरो असा मजकूर पाठवला, तेव्हा तो माझ्याकडे कसा धावत आला आणि मला मिठी मारून म्हणाला, ‘चल पुत्तर, आज तुझे तेरी पासंद की काळ्या मनुका आइस्क्रीम खिलाता हूं. मम्मीला फोन करा, मी गाडी काढते.

ते निघून गेल्यावर मी अस्वस्थ बसलो होतो, थोड्या वेळाने आई आली आणि म्हणाली, ‘हे हजार रुपये घे, तुझ्या वडिलांनी मला मुलाला द्यायला बोलावले. आज तो मित्रांसोबत पार्टीला जायला सांगत होता. ही काही नवीन गोष्ट नव्हती. ते अनेकदा असेच करतात. आधी त्यांना प्यायला लावतात, मग ते लाड दाखवतात. आई एवढंच सांगते की मी लहानपणी आजारी पडायचो तेव्हा माझे वडील काम विसरून माझ्या जवळ बसायचे आणि विश्वास नसतानाही माझ्या बरे होण्यासाठी निसर्गाची प्रार्थना करायचे. तू माझ्यासाठी इतकं करू शकतेस तेव्हा मी थोडं का नाही करू शकत.

माझे नायक माझे वडील

जेव्हा मी आईला विचारले की मी काय करू, तेव्हा ती हसली आणि म्हणाली, ‘गाढवा, तुझ्या वडिलांसोबत दररोज एक तास घालवण्याशिवाय तुला काही करायचे नाही. त्यांचे लक्षपूर्वक ऐका, त्यांना त्यांच्याबद्दल काहीतरी विचारा, त्यांना तुमच्याबद्दल काहीतरी सांगा. मोबाईल आणि लॅपटॉपचा वापर कमीत कमी करा, यामुळे बरेच नुकसान होत आहे, थोडासा गेम खेळा, मित्रांसोबत गप्पा मारा पण चांगली पुस्तके आणि मासिके वाचा, जेणेकरून तुमचे ज्ञानाचे डोळे उघडतील. तू लहान असताना दर पंधरा दिवसांनी तुझ्यासाठी ‘चंपक’ मागवला जायचा आणि मग तू उत्साहाने अभ्यास करायचा. पण हातात मोबाईल आल्यानंतर मासिक आणि वर्तमानपत्राकडे बघतही नाही.

‘मी आणि तुझे वडील तुझ्यावर खूप प्रेम करतात. त्यामुळे कधी कधी ते शिव्याही देतात. मग कधी कधी तुझ्या पाठीमागे माझ्याशी भांडणारा तू माझ्या बापाचा जीव आहेस. म्हणतात ना पोराला आयुष्याचा आनंद घेऊ द्या. आम्ही आयुष्य संघर्षात घालवले. आपल्या मुलाने कशासाठी कशासाठी तळमळ करावी आणि मग तो अद्याप लहान आहे, सर्वकाही हळूहळू समजेल.

तुमच्या बोलण्यात काही अर्थ आहे. आता मला समजून घ्यायचे आहे. म्हणून मी लगेच त्याला मेसेज केला, ‘थँक्यू आणि लव्ह यू माय हिरो.’