* सोमा घोष
मला अजूनही आठवते की मी माझ्या घरी तयार होतो, कारण मला माझ्या भावाला राखी बांधण्यासाठी आईकडे जायचे होते. मी मुलगा रोहनला लवकर तयार केले आणि निघण्याच्या तयारीला लागलो, तेवढ्यात आईचा फोन येतो वाटेवरून मिठाई घेऊन जा, कारण रिया आज येणार आहे. त्याला वेळ नसेल. आईचे हे ऐकून सीमाला राग आला, तिच्या जवळ असल्यामुळे आई तिच्यावर सर्वस्व सोपवते. तिचे पालनपोषणही मुंबईत झाले असताना तिलाही सर्व काही कळेल. रक्षाबंधनाला राजीव, दोन बहिणींचा भाऊ, दोन्ही बहिणी राखी बांधतात, लहानपणी एकत्र होते, मोठे झाल्यावर सगळे वेगळे झाले, पण राजीवपेक्षा मोठी बहीण केव्हा सीमा आणि तिची धाकटी बहीण रिया यांचे लग्न झाले, ते सासरच्या घरी गेले. सीमा मुंबईत राहते, त्यामुळे ती दर वर्षी भावाला राखी बांधायला येते, तर रिया दुबईत राहते, पण नेहमी राखी बांधायला येते.
भावनांना महत्त्व देणारा सण
आपल्या देशात आनंदाचे अनेक सण असले तरी राखी त्यामध्ये जास्तीत जास्त आनंद देते. या सणात भाऊ-बहिणीच्या नात्याला रेशमी तारेतून भावना अधिक गहिरे करण्याची संधी मिळते. सावन महिना हा सौंदर्य आणि प्रेम आणि आपुलकीचे प्रतीक आहे, म्हणून हा सण सर्व बंधू-भगिनींच्या हृदयात भरतो. या सणाच्या दिवशी बहिणींनी आपल्या भावांना अशा राख्या बांधाव्यात, ज्यामुळे त्यांच्या जीवनाला प्रेरणा मिळेल, कारण यावेळी राखी ही प्रेम, विश्वास, स्मित, स्वातंत्र्य आणि क्षमा यांची आहे. यामध्ये एकाकी कुटुंबाची, आई-वडिलांची भूमिका आहे, जे हे नाते वर्षानुवर्षे घट्ट ठेवण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
मुलांना समजून घ्या
यासंदर्भात मानसशास्त्रज्ञ रशिदा कपाडिया सांगतात की, मुलाच्या जन्मापासूनच पालकांची गरज असते. मुलाला आई-वडिलांचे प्रेम मिळत राहते, त्याला त्या प्रेमाची नेहमीच गरज असते, पण एका मुलानंतर दुसरे मूल झाल्यावर आता माझ्या प्रेमात फूट पडेल की काय अशी भीती त्यांच्या मनात कायम असते. कळत नकळत पालकही लहान मुलाची जास्त काळजी घेतात. पालकांनी मुलाच्या भावना समजून घेणे महत्वाचे आहे. जेव्हा भाऊ-बहिणीच्या प्रेमाची विभागणी होते किंवा दोघांपैकी एक निघून जातो, दूर गेलेले मूल येते तेव्हा पालकांचे लक्ष त्या मुलाकडे जास्त असते. जरी हे नैसर्गिक आहे, कारण ते नेहमीच त्याला भेटू शकत नाहीत. म्हणूनच त्या मुलाचे जास्त लाड करतात, त्यांच्या आवडीनिवडी, आवडीनिवडी जपतात, हे स्वाभाविक असले तरी आई-वडिलांच्या शेजारी राहणार्‍या इतर बहिणी किंवा भाऊ, जे जवळ असल्यामुळे आई-वडिलांची जास्त काळजी घेतात, त्यांचे मन मला पटते. थोडे दुखणे. त्यांना असे वाटते की माझे आई-वडील माझ्यापेक्षा दुस-या भावाला किंवा बहिणीला जास्त प्रेम देतात, त्यांच्या कोणत्याही चुकांकडे दुर्लक्ष करतात, तर जवळ राहणाऱ्या मुलाची छोटीशी चूकही ते दुर्लक्ष करू शकत नाहीत, पण गरजेच्या वेळी दूर राहणारी मुलं मात्र त्यांच्या चुकीकडे दुर्लक्ष करतात. उपयोग नाही.
