* नसीम अन्सारी कोचर
सोशल मीडिया : मेटाने भारतातील इंस्टाग्राम किशोरवयीन खात्यांच्या धोरणांमध्ये बदल जाहीर केले आहेत. नवीन नियमांनुसार, मुले आणि किशोरवयीन मुलांसाठी सुरक्षा उपाय वाढवले जातील.
भारतात, गेल्या काही काळापासून, मुले आणि किशोरवयीन मुलांमध्ये गुन्हेगारी प्रवृत्तींमध्ये लक्षणीय वाढ दिसून येत आहे. अल्पवयीन मुलांवरील बलात्काराच्या घटना, शाळांमध्ये बॉम्बस्फोटांबद्दल खोटी माहिती पसरवणे, क्षुल्लक गोष्टींवरून भांडणे, चोरी किंवा घरातून पळून जाणे यासारख्या घटनांव्यतिरिक्त, मुलांमध्ये आत्महत्येची वाढती प्रवृत्ती पालक आणि शिक्षकांसाठी भीतीचे कारण बनली आहे. इंटरनेट हे याचे सर्वात मोठे कारण असल्याचे मानले जाते. प्रगतीसाठी तंत्रज्ञानाचा विकास आवश्यक असेल, तर काही प्रकारे त्याचे प्रतिकूल परिणाम देखील दिसून येतात.
आजकाल मुले इंटरनेटवर अशा अनेक गोष्टी पाहत आहेत ज्या त्यांच्या वयाला अनुरूप नाहीत, त्यामुळे त्यांच्या मनावर आणि वर्तनावर त्याचा वाईट परिणाम होत आहे. कोरोना आपत्तीने प्रत्येक मुलाला मोबाईल दिला. आता त्याला फोनचे व्यसन लागले आहे. त्यांचे पालक दिवसरात्र फोनवर काय पाहत आहेत यावर सतत लक्ष ठेवू शकत नाहीत.
फोन आता फक्त ऑनलाइन अभ्यासासाठी राहिलेले नाहीत, तर मुले त्यांचा वापर अश्लील चित्रे, गुन्हेगारी मालिका किंवा चित्रपट पाहण्यासाठी, बॉम्ब कसे बनवायचे हे शिकण्यासाठी, शाळा बंद करण्यासाठी अफवा पसरवण्यासाठी ई-मेल पाठवण्यासाठी, ऑनलाइन बॉयफ्रेंड किंवा गर्लफ्रेंड बनवण्यासाठी, त्यांच्याशी अश्लील गप्पा मारण्यासाठी आणि ऑनलाइन सट्टेबाजी करण्यासाठी करत आहेत.
भारत सरकार बऱ्याच काळापासून मुलांसाठी इंटरनेटची उपलब्धता नियंत्रित करण्याचा आणि मुलांमध्ये वाढत्या गुन्हेगारी प्रवृत्तींना रोखण्याचा प्रयत्न करत आहे. मुलांनी अशा कंटेंटपासून दूर राहावे जे त्यांच्या कोमल मनावर वाईट परिणाम करते किंवा त्यांना गुन्हा करण्यास प्रवृत्त करते. यासाठी फेसबुक आणि इंस्टाग्रामसारख्या इंटरनेट मीडिया प्लॅटफॉर्मचे संचालन करणारी कंपनी मेटासोबतही चर्चा सुरू होती. आता अशी घोषणा करण्यात आली आहे की मेटाचे इंस्टाग्राम टीन अकाउंट्स फीचर भारतातही लाँच केले जाईल.
हे वैशिष्ट्य विशेषतः किशोरवयीन मुलांसाठी डिझाइन केले आहे. यामुळे हानिकारक सामग्री आणि अवांछित संदेशन यासारख्या समस्या टाळता येतील कारण किशोरवयीन खाती स्वयंचलितपणे उच्च सुरक्षा सेटिंग्जवर असतील. यामध्ये, गोपनीयता सेटिंग्ज वाढवून, पालकांकडून अधिक देखरेख सुनिश्चित केली जाऊ शकते. ते त्यांच्या मुलांच्या खात्यांवर लक्ष ठेवू शकतील. यामुळे हानिकारक सामग्री आणि अवांछित संदेश यासारख्या समस्या टाळता येतील.
