* मोनिका अग्रवाल
बागकाम करणे प्रत्येकालाच आवडते. मग हा छंद स्वत:च पूर्ण करा किंवा माळी ठेऊन. पण बागकाम करण्याचा छंद पूर्ण करण्यासाठी थोडा वेळ तर द्यावाच लागतो. रंगीबेरंगी फुलांनी संपूर्ण बाग सजवण्यासाठी आपल्याला झाडे, वनस्पती आणि कुंडया यांची काळजी तर घ्यावीच लागेल. असे नाही की फक्त ४-५ रोपे लावलेली आहेत आणि संपूर्ण बाग सजली आहे किंवा कुंडयांत फक्त पाणी भरून दिले आणि बागकाम पूर्ण झाले.
रोपे लावल्यानंतर त्यांची योग्य काळजी घेणेदेखील आवश्यक आहे. आवश्यकता भासल्यास त्यात खते आणि कीटकनाशकेही वापरली जातात. कुंडयांचा वापर, कोणत्या प्रकारचे बियाणे पेरले पाहिजे, किती सूर्यप्रकाश दाखवायचा आहे, रोपासाठी कोणते तापमान आवश्यक आहे? किती पाणी, किती खत देणे आवश्यक आहे? या सर्व गोष्टींची काळजी घेतली पाहिजे, काहीशी अशी :
हवामान : पावसाळयात गुलमेहंदी, गुमफरीना, नवरंग, मुरगकेश इत्यादी वनस्पती लावता येतील. तसेच हिवाळयाच्या हंगामात वनफूल, पितुनिया, डेलिया, झेंडू, गुलदाऊदी इत्यादींची लागवड करता येईल. याखेरीज बारमाही फुलांची रोपे जसे जास्वंद, रातराणी, बोगनविलिया यांचीदेखील लागवड करता येते. आपण बरेच रोपे लावणे आवश्यक नाही. आपण तेवढेच रोपे लावावित, जेवढयांची काळजी सहज घेता येऊ शकेल.
जर आपल्याला फक्त फुलांची रोपे लावायची असतील तर आपण पितुनिया, साल्व्हिया, स्वीट विलियम, स्वीट एलिसम, चीनी मॉट, जिनिआ, रोझमेरी, गमफरीना, सूर्यफूल आणि डेलियासारखे पर्याय निवडू शकता आणि जर बाग सजलेल्या वनस्पतींनी सजवायची असेल तर कोलियस इंबेशन इत्यादी उत्तम आहेत.
मनिप्लांट, क्रोटॉन, कॅक्टस आणि ड्रायझिनसारख्या काही वनस्पती घरातील वनस्पती आहेत म्हणजेच आपण या वनस्पती सावलीत, खोलीत कोठेही लावू शकतो.
या सर्वांमध्ये, मनिप्लांट एक शोधण्यास सुलभ आणि नेहमी हिरवी असणारी वनस्पती आहे. तिच्या हिरव्या पानांवरील हलके हिरवे पांढरे डाग सुंदर दिसतात. कॅक्टस ही अशीच आणखी एक घरातील वनस्पती आहे. या काटेरी झाडांचीही काळजी घ्यावी लागते. यांची लागवड करतांना कडुलिंबाची खळी, शेणखत आणि वाळू हे समान प्रमाणात मातीमध्ये मिसळावे. पाणी फारच कमी द्यावे लागते. दर वर्षी झाड कुंडीतून काढावे आणि सडलेली मुळे तोडावीत आणि पुन्हा ते कुंडीत लावावे. जोरदार उन्हात किंवा मुसळधार पावसात झाडे सावलीतच ठेवणे चांगले असते. त्यांच्या वेळेनुसार त्यांना फुले येतात, ज्यांचे सौंदर्य पाहतच राहावेसे वाटते.
