कारण तुमची सुरक्षा आहे गरजेची

* प्रतिनिधी

सोलो ट्रिप, नवीन ठिकाणांचा शोध घेणे, अनोळखी व्यक्तींना भेटणे, रात्री उशिरा कॅबमध्ये प्रवास करणे हे सर्व महिलांसाठी असुरक्षित समजले जाते. जगाचा आर्थिक विकास झपाटयाने होत आहे आणि त्यासोबतच सर्व वयोगटातील आणि लिंगांच्या लोकांसाठी हिंसाचाराच्या घटनाही वेगाने वाढत आहेत, मात्र अधिकाधिक हिंसाचाराला महिलाच बळी पडत आहेत. या धोक्यामुळे घरातील सदस्यांकडून त्यांना सार्वजनिक ठिकाणी किंवा इतर ठिकाणी एकटे जाण्यापासून रोखले जाते. काही वेळा महत्त्वाचे काम असले तरीही त्यांना बाहेर जाता येत नाही. यामुळे त्यांची पुढे जाणारी पावले जिथल्या तिथे थबकतात. काही वेळा ते त्यांच्या शिक्षणाच्या किंवा कामाच्या अधिकाराचा पूर्ण वापर करण्यापासून वंचित राहतात. आपल्या शहरांमध्ये निर्भयासारख्या घटना वारंवार ऐकायला मिळतात. त्यामुळेच सूर्यास्तानंतर प्रवास करणे बहुतेक महिलांसाठी धोक्याचे ठरते. मुलांचेही असेच असते. पालकांना त्यांच्या सुरक्षेची चिंता असते.

सुरक्षा गरजेची

भारतामध्ये सुरक्षा हा प्राधान्याचा विषय आहे. मग ती सार्वजनिक वाहतूक असो, रस्ते, कामाचे ठिकाण किंवा घर असो. सुरक्षेची काळजी वाटणे स्वाभाविक आहे. लोकांना सुरक्षित ठेवण्याच्या आणि त्यांचा प्रवास त्रासमुक्त गतिशील होण्याच्या उद्देशाने, त्यांना प्रियजनांच्या संपर्कात राहण्याची संधी मिळण्याच्या उद्देशाने आघाडीचे जागतिक व्यासपीठ, टूकॉलरने एक वैयक्तिक सुरक्षा अॅप गार्जियंस सादर केले आहे. लोकांना त्यांच्या डिजिटल जीवनात सुरक्षित ठेवण्यासाठी टूकॉलरची निर्मिती केल्यानंतर आता ही स्वीडिश कंपनी गार्जियंससोबत वास्तविक जीवनात सुरक्षिततेसाठीची त्यांची वचनबद्धता सिद्ध करत आहे.

गार्जियंस आहे तुमचा सुरक्षारक्षक

गार्जियंस अँड्रॉइडवर उपलब्ध आहे आणि ते गूगल प्ले स्टोअर, अॅप्पल स्टोअर किंवा मोफत डाऊनलोड करता येते. याचे सर्व फीचर्स मोफत आहेत आणि यात कुठलीही जाहिरात किंवा सशुल्क सदस्यत्व नाही. हे अॅप आणि त्याचे सर्व फीचर्स कायमच निशुल्क म्हणजे मोफत असतील – ही वैयक्तिक सुरक्षेसाठीची टूकॉलरची वचनबद्धता आहे.

तुमच्या संपर्क यादीतील विश्वासाहार्य लोकांना स्वत:चा गार्जियन निवडता येतो आणि तुम्ही कुठे आहात हे पाहण्यासाठी सक्षम बनवले जाते. कुठलीही चुकीची घटना घडली तरी तुम्ही स्वत:च्या सुरक्षेबाबत बिनधास्त राहू शकता. आजच्या काळात सर्वांकडेच स्मार्टफोन आहेत आणि ते गार्जियंससारख्या अॅपच्या मदतीने सुरक्षेचे प्रभावशाली साधन बनू शकतात. मार्च २०२१ मध्ये हे अॅप पहिल्यांदा लॉन्च करण्यात आले, मात्र यात सातत्याने नवीन फीचर्स जोडले जात आहेत. या अॅपची वाढती लोकप्रियता ही त्याच्या डाऊनलोडसच्या वाढत्या संख्येवरून (वर्तमानात १० लाखांहून जास्त) सहज लक्षात येते. मागील काही आठवडयांमध्ये यात नव्याने जोडले गेलेले काही फीचर्स आहेत.

सॅटेलाईट व्यू : युजर्स सॅटेलाईट व्यूला टर्नऑन करू शकतात आणि अचूक भौगोलिक तपशिलासह पृथ्वीचा वास्तविक नकाशा पाहू शकतात. यात डिफॉल्ट मॅप व्यूप्रमाणे गुगल सॅटेलाईट इमेजरीही मिळते.

ठिकाणावर आधारित अलर्ट: अॅपच्या या फीचरसह युजर्स घर, शाळा किंवा कार्यालयीन ठिकाणासारख्या सतत जाव्या लागणाऱ्या स्थानांना चिन्हांकित करू शकतात. ही ठिकाणे त्यांची सुरक्षित ठिकाणे बनू शकतात. जेव्हा कोणी या सुरक्षित ठिकाणांहून बाहेर जाते तेव्हा गार्जियंसला त्याची सूचना मिळते.

हालचालींवर आधारित अलर्ट : हे फीचर आफ्ट इन आहे. त्यामुळे युजर्सना याचा वापर करण्यासाठी त्याला इनेबल करावे लागेल. हालचालींवर आधारित अलर्ट तुमच्या हलचालींच्या आधारावर दिला जातो. यासाठी अँड्रॉईड अॅक्टिविटी रिकग्निशन एपीआयचा वापर केला जातो. गार्जियंस अॅप लवकरच तुमच्याद्वारे वॉकिंग किंवा ड्रायव्हिंग सुरू केल्यानंतर ट्रिगर होऊन नोटिफिकेशन पाठवू शकेल. हे वेगावर आधारित अलर्टचे शेअरिंगही करू शकेल. जसे की, तुम्ही वेगाने चालल्यास किंवा धावल्यास अथवा तुम्ही ५० किलोमीटर प्रति तासांहून जास्त वेगाने वाहन चालवाल तेव्हा अलर्ट येईल.

लोकांना डिजिटल जीवनात सुरक्षा देणारे अॅप विकसित केल्यानंतर वास्तविक जीवनात टूकॉलर सुरक्षेसाठी वचनबद्ध आहे. ब्रॅण्डच्या रूपात आम्ही स्थानिक सरकारी अधिकाऱ्यांसोबत काम करण्यास तयार आहोत, कारण प्रत्येक व्यक्ती आणि त्यांच्या प्रियजनांना सुरक्षित ठेवता येईल. गार्जियंस गुगल प्ले स्टोअर आणि अॅप्पल अॅप स्टोअरवरून नि:शुलक डाऊनलोड करता येते.

गार्जियंस कसे काम करते : गार्जियंसमधील ऑनबोर्डिंगची प्रक्रिया सोपी आहे. जर तुम्ही टूकॉलर युजर नसाल तर एक मिस्ड कॉल किंवा ओटीपीद्वारे तुमचाच फोन आहे का, हे तपासले जाईल. या अॅपसाठी फक्त ३ परवानग्या गरजेच्या असतात. तुमचे लोकेशन म्हणजे ठिकाण, कॉन्टॅक्ट अर्थात संपर्क नंबर (जेणेकरून तुम्ही तुमच्या वैयक्तिक गार्जियंसना निवडून आंमत्रित करू शकाल) आणि फोनची परवानगी (ज्यामुळे तुमचे गार्जियंस तुमच्या फोनची स्थिती पाहू शकतील).

गार्जियंस गुगल टाईम अॅप्लिकेशनवर संपूर्ण नियंत्रण ठेवते. तुम्ही तुमच्या कॉन्टॅक्ट यादीतून तुमचे वैयक्तिक गार्जियन म्हणजे रक्षक निवडू शकाल. लोकेशन शेअरिंगला स्टॉप/स्टार्ट करू शकाल किंवा मग निवडलेल्या गार्जियंससोबत स्थायी सेटअप करू शकाल. जर तुम्ही एखाद्या खास प्रवासासाठी लोकेशन शेअर करत असाल तर बॅकग्राऊंडमध्ये गार्जियंस गुपचूप काम करत राहाते.

आपत्कालीन परिस्थितीसाठी वेगवेगळे मोड

इमर्जन्सी म्हणजे आपत्कालीन मोडमध्ये तुमच्या गार्जियंसना सूचना मिळेल. ते तुमचे ठिकाण अगदी अचूक पाहू शकतील आणि तुम्ही तुमच्या ठिकाणावर कधी पोहोचलात हे जाणून घेऊ शकतील किंवा मदत पाठवू शकतील. सामान्य मोडमध्ये हे अॅप बॅकग्राऊंडला शांतपणे काम करण्यासाठी डिझाइन करण्यात आले आहे. हे बॅटरी लाईफ वाचवत वेळोवेळी तुमच्या गार्जियनसोबत लोकेशन शेअर करते.

आमचे वचन : गार्जियंस आपल्या स्वत:च्या टूकॉलर अॅपसह एखाद्या थर्ड पार्टी अॅपसोबत कमर्शियल उपयोगासाठी कुठलीही वैयक्तिक माहिती शेअर करत नाही. वैयक्तिक सुरक्षेसाठी ही आमची वचनबद्धता आहे.

गार्जियंसबाबत

गार्जियंस वैयक्तिक सुरक्षेचे एक अॅप आहे ज्याचा विकास टूकॉलरचे क्रिएटर्स, टू सॉफ्टवेअर स्कॅन्डिनेविया एबीद्वारे करण्यात आला आहे. टूकॉलर जगातील २८० मिलियन अॅक्टिव्ह युजर्ससाठी दैनंदिन संचाराचे एक महत्त्वपूर्ण अंग आहे आणि याला लॉन्चनंतर अर्ध्या बिलियनवेळा डाऊनलोड करण्यात आले आहे. गार्जियंस मोफत आणि संपूर्ण जगात उपलब्ध आहे. ते दोन्ही मोबाइल प्लॅटफॉर्मवर सहजतेने काम करते. ते वैयक्तिक सुरक्षा आणि सोपी हाताळणी लक्षात घेऊन डिझाइन करण्यात आले आहे. टू सॉफ्टवेअर स्कॅन्डिनेविया एबीचे मुख्यालय स्टॉकहोम, स्वीडनमध्ये आहे. कंपनीची स्थापना २००९ मध्ये एलन ममेडी आणि नामी जैरिंघलम यांनी केली. याच्या गुंतवणूकदारांमध्ये कॅपिटल, एटोमिको आणि क्लेनर पर्किंस आहेत.

घरी एकट्या असाल तर सावधान

* नितीन शर्मा सबरंगी

दुपारच्या वेळी फ्लॅटच्या दाराची घंटी वाजली, तेव्हा रश्मी घरात एकटीच होती. तिचे पती ऑफिसला आणि मुलगा शाळेला गेला होता. ती दरवाज्यात पोहोचली, तेव्हा समोर एक युवती हातात बॅग घेऊन उभी होती. मुलगी होती, म्हणून विचार न करता रश्मीने दरवाजा बेधडक उघडला.

दरवाजा उघडताच तरुणी म्हणाली, ‘‘हॅलो मॅम, मी कॉस्मॅटिक प्रॉडक्ट विकण्याऱ्या कंपनीकडून आले आहे. आमचे प्रॉडक्ट खूप चांगले आहेत. एकदम डिफरंट.’’

‘‘सॉरी मला नकोत,’’ रश्मीने तिची उपेक्षा करत तिला टाळायचा प्रयत्न केला.

पण तरुणी उत्साहात होती. बोलली, ‘‘माझे म्हणणे तर ऐकून घ्या. आमच्या कंपनीची ऑफर अशी आहे की आपण खूष झाल्याशिवाय राहणार नाहीत. मी आमच्या प्रॉडक्टने तुम्हाला फ्रीमध्ये मसाज आणि मेकअप करेन आणि जर आपण प्रॉडक्ट घेतले तर एकावर एक मोफत मिळेल.’’

तरुणी काही सेकंद थांबून पुन्हा म्हणाली, ‘‘एवढेच नाही मॅम, आपण आमच्या कस्टमर बनलात तर, आम्ही वर्षाला १२ फेशियलची फ्री ऑफरही देणार आणि ते पण घरी येऊन.’’

तरुणीचा प्रस्ताव चांगला वाटल्याने तिने तरुणीला आत फ्लॅटमध्ये येऊ दिले. तरुणीने बॅगेतून मेकअपचे बरेच प्रॉडक्ट काढून तिला दाखवले, तेव्हा ती खूष होऊन तिला आपल्या बेडरूममध्ये घेऊन गेली. तरुणीने तिला ड्रेसिंगटेबलच्या समोर बसवले. तिने अगोदर क्रीमने तिच्या चेहऱ्यावर मसाज केला आणि मग चेहऱ्यावर चमक आणण्याची गोष्ट करून एक लेप लावला.

रश्मी यामुळे अधिक खुषीत होती की सर्व काही फ्रीमध्ये होत आहे. तरुणीने तिला डोळे बंद करून त्याच अवस्थेत खुर्चीत बसून राहायला सांगितले. रश्मीला ठाऊक नव्हते की तिच्याबरोबर काय होणार आहे. या दरम्यान तरुणीने कोणाचा तरी नंबर आपल्या मोबाईलने डायल केला आणि काही मिनिटांनी हळूच जाऊन बाहेरचा दरवाजा उघडला. एक तरुण घरात आला. लेपच्या वासाने रश्मी बेशुद्ध झाली होती.

जवळ-जवळ अर्ध्या तासाने रश्मीचे डोळे उघडले, परंतू बेडरूमची अवस्था बघून ती भानावर आली. कपाटातून रोख रक्कम आणि दागिने गायब झाले होते. सगळे सामान अस्त-व्यस्त पडले होते. रश्मीला कळून चुकलं होतं की ती लुटारूंची शिकार झाली आहे. तिने पोलिसांत तक्रार केली. तरुणीचा चेहरा-मोहरा व सीसीटीव्ही फुटेजवरून पोलिसांनी त्या तरुण-तरुणीला काही दिवसांनी अटक केली.

एकट्या महिलांना केले जातेय लक्ष्य

छोटया-मोठया शहरात अशा बऱ्याच गँग सक्रिय आहेत, ज्यांची माणसे कुठल्यातरी निमित्ताने कॉलनीत, सोसायटीत येतात. ते त्या घरांची ओळख करतात, ज्यांत महिला एका विशिष्ट वेळी एकटया असतात. बदमाशांसाठी महिलांना नियंत्रणात करणे सोपे असते. म्हणूनच ते त्यांना आपले सॉफ्ट टारगेट बनवतात.

नोएडामधील सेक्टर ५०च्या पॉश परिसरात राहणाऱ्या अरुणा जैन यांचे पती तेज बहादूर रिटायर्ड एक्झिक्यूटिव्ह इंजीनियर होते. हे पती-पत्नी एकटे राहत असत. म्हणून त्यांनी आपल्या घराचा एक भाग भाडयाने देण्याचा विचार केला आणि याविषयी एका ब्रोकरला सांगितले. ब्रोकरच्या माध्यमातून एके दिवशी दोन लोक घर बघण्यासाठी आले, त्यांनी सांगितले की घर त्यांना पसंद आले आहे. लवकरच एडव्हान्स देऊन शिफ्ट होऊन जाऊ.

दोन दिवसानंतर संध्याकाळी ४ वाजण्याच्या सुमारास तेज बहादूर काही कामासाठी बाहेर गेले होते, त्याचवेळेस घंटी वाजल्याने अरुणाने दरवाजात जाऊन बघितले तर ३ लोक उभे होते. त्यातील एक व्यक्ती अगोदर घर बघण्यासाठी आला होता. अरुणाने विचार केला की हे एडव्हान्स देण्यासाठी आले असतील. म्हणून तिने दरवाजा उघडला. पण त्यानंतर जे काही झाले त्याची त्यांनी कधी कल्पना पण केली नसेल. बंदुकीच्या जोरावर घाबरवून-धमकावून त्यांनी घरातील रोख रक्कम, दागिने आणि कार लुटून पोबारा केला. चौकशीत कळाले की त्यांना घर दाखविणारा ब्रोकर ओळखतही नव्हता.

खूप दिवसानंतर पोलिसांनी त्या लुटणाऱ्या लुटारूंना अटक केली. तेव्हा त्यांनी सांगितले की ते अशाच एकटया महिलांना आपले लक्ष्य बनवतात.

चोरीनंतर हत्याही

उत्तराखंडच्या हरिद्वार शहरातील हरीलोक कॉलनीत राहणारी प्रकाशवती आपल्याबरोबर घडलेल्या घटनेला कधीही विसरू शकणार नाही. ती लुटीची शिकार तर बनली शिवाय जीवावर बेतले. झाले असे की एके दिवशी दुपारी २ लोक देणगी मागण्याच्या निमित्ताने त्यांच्या घरी पोहोचले. त्यांनी दरवाजा उघडताच दोघे आत आले आणि शस्त्राच्या जोरावर त्यांना घाबरवून-धमकावून लुटालूट करू लागले.

यादरम्यान प्रकाशवतीचे पती केदार सिंह येऊन पोहोचले, तेव्हा त्यांच्या डोक्यावर बॅटने आघात करून त्यांना जखमी केले. प्रकाशवतीशीही मारहाण केली गेली. आरडा-ओरड ऐकून शेजारची महिला स्वाती त्यांच्या घरी पोहोचली, तेव्हा बदमाशांनी तिलाही आपली शिकार बनवले. तिच्याही अंगठया लुटून घेतल्या. सर्व लुबाडून बदमाश पळून गेले. सौभाग्याने प्रकाशवतीचे प्राण वाचले.

परंतु गाजियाबादच्या इंदिरापुरममधील एका महाग सोसायटीत राहणाऱ्या मधु अग्रवालला आपले प्राण गमवावे लागले. वास्तविक तिच्या मुलाचा आपला व्यवसाय होता. तो सकाळ होताच ऑफिसला निघून जाई. मधू घरात एकटीच राहत असे. एका रात्री जेव्हा मुलगा घरी परतला तेव्हा त्याने फ्लॅटचा दरवाजा उघडा बघितला. घरामध्ये मधू मृत पडली होती आणि घराचे सगळे सामान अस्त-व्यस्त पडले होते. घरात ठेवलेली रोख रक्कम व दागिने गायब होते.

पोलिसांनी प्रकरणाची चौकशी करून दीपक नावाच्या तरुणास अटक केली. वास्तविक दीपक त्याच सोसायटीत राहत होता आणि लोकांची लहानमोठी कामे करायचा.

मधुला त्याने आपले लक्ष्य यासाठी बनवले कारण की ती नेहमी एकटी राहत असे. घटनेच्या दिवशी तो वायरिंग चेक करण्याच्या निमित्ताने त्यांच्या फ्लॅटमध्ये आला होता. मधुने त्याला सोसायटीत इतर लोकांकडे काम करतांना बघितले होते. म्हणून त्याच्यावर शंका घेतली नाही. ती आपल्या कामाला लागली. तेव्हा दीपकने कपाटात ठेवलेले दागिने चोरायला सुरूवात केली. मधुने बघितल्यावर त्याला ओरडू लागली. तेव्हा दीपकने चाकू काढून तिच्यावर वार केले. मधुने बचावासाठी खूप संघर्ष केला, परंतु दीपकने तिची हत्या केली.

विश्वास कोणावर

लुबाडणूक करणारे प्रतिक्षेत असतात की महिला घरात एकटया असाव्यात. उत्तर प्रदेशातील बिजनौर शहराचे प्रकरण काहीसे असेच आहे. दुपारच्या वेळी शिरोमणी आपल्या घरी एकटीच होती. तिची बहिण शैलजा टीचर होती आणि मुलगाही नोकरी करायचा. दुपारच्या वेळी रोज शिरोमणी एकटीच असे.

एके दिवशी बाइकवरून २ तरुण मीटर रिडींग चेक करण्याच्या निमित्ताने तिच्या घरी आले आणि शस्राच्या जोरावर घाबरवून-धमकावून शिरोमणीला कैद केले. त्यानंतर बदमाशांनी रोख रक्कम आणि दागिने लुटून पोबारा केला.

हरियाणातील करनाल शहराच्या एका घटनेने तर लोकांचा थरकाप उडाला. त्यांना हा विचार करण्यास विवश केले की शेवटी विश्वास कोणावर करावा.

वास्तविक सेक्टर १३ तील एक्सटेंशनमध्ये एक कापड व्यावसायिक रवींद्रची पत्नी ५५ वर्षीय पूजाची निर्घृणपणे हत्या केली गेली. हत्या करणारे घरातील जरुरी सामानही लुटून घेऊन गेले होते.

काही दिवसांच्या तपासानंतर पोलिसांनी जेव्हा घटनेचा खुलासा केला, तेव्हा प्रत्येक जण चकित झाला. कारण की त्यांच्याच घरी ३० वर्षांपासून नोकर म्हणून काम करणाऱ्या एका व्यक्तीचा मुलगा मोहितने आपल्या मित्रांच्या मदतीने घटनेला पूर्णत्वास नेले होते. मोहितला माहीत होते की पूजा दुपारच्या वेळी अगदी एकटी असते.

पोलीस अधिकारी रुचिता चौधरी सांगतात की सावध राहूनच अशा घटनांपासून वाचले जाऊ शकते. कुठल्याही अपरिचित व्यक्तीसाठी घराचा दरवाजा उघडू नये. घराच्या गेटवर सीसीटीव्ही कॅमेराही अपराध करणाऱ्यांमध्ये भीती निर्माण करतो. बदलत्या काळात लुबाडणूकीसाठी नवनवीन पद्धतीचा अवलंब केला जातो. म्हणून महिलांनी सतर्क राहण्याची आवश्यकता आहे. विशेष करून तेव्हा, जेव्हा त्या घरी एकटयाच असतात.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें