कथा * पूनम अहमद
मी बेडरूमच्या खिडकीपाशी उभी राहून बाहेरचा पाऊस बघत होते. अमित अजून अंथरूणातच होते. जागे होते पण मोबाइलवर गर्क होते. मी खिडकीतून हात बाहेर काढून हलवला. नेमकं तेव्हाच त्यांचं माझ्याकडे लक्ष गेलं.
‘‘कोण आहे?’’ त्यांनी विचारलं.
‘‘मला माहीत नाही…’’ मी उत्तरले.
‘‘तर मग हात कुणाला बघून हलवलास?’’
‘‘मला त्याचं नांव ठाऊक नाही…’’
‘‘रिया, काय बोलतेस हे कळतंय का तुला? ज्याचं नांव माहीत नाही, त्याला बघून हात हलवतेस?’’
मी गप्प बसले. त्यांनीच चेष्टेच्या सुरात विचारलं, ‘‘आहे कोण? स्त्री की पुरूष?’’
‘‘पुरूष…’’
‘‘अरेच्चा? कमालच आहे…अगं, सांग तरी कोण आहे?’’
‘‘मित्र आहे माझा…’’
ताडकन अमित उठले. रविवारी सकाळी इतकी स्फूर्ती? मला कौतुकच वाटलं. मी बोलूनही दाखवलं, ‘‘अरे व्वा? इतक्या चपळाईनं उठलात? काय झालं?’’
‘‘काही नाही, बघायचं होतं कुणाला बघून तू हात हलवंत होतीस ते…सांगत का नाहीस कोण होता तो?’’
एव्हाना अमित थोडे नाराज झाले होते अन् खूपच बैचेनही दिसंत होते. मी त्यांच्या गळयात हात घातले. अगदी प्रामाणिकपणे म्हणाले, ‘‘खरंच सांगत, मला त्याचं नांव ठाऊक नाही. तो काय करतो, कुठला आहे, मला काहीही ठाऊक नाही.’’
‘‘मग त्याला हात का केलास?’’
‘‘तेवढीच ओळख आहे…’’
अमितला काही समजलं नाही. माझे हात गळ्यातून काढत म्हणाले, ‘‘काय बोलतेस काही कळंत नाहीए…ओळख ना पारख…अन् हात हलवला.’’
‘अहो, त्याचं नावं नाही ठाऊक पण ओळख आहे ना?’’
‘‘म्हणजे काय?’’
‘‘असाच जाता येता दिसतो कधीमधी. एकाच सोसायटीत राहतो…किती तरी लोकांशी हाय, हॅलो होतंच ना? त्या सर्वांची नांवं गावं ठाऊक असायला हवीत असं कुठं लिहिलंय?’’
‘‘ठीक आहे…मी वॉशरूममधून येतो तोवर चहा, नाश्ता काय करतेस ते बघ.’’ अमितनं विषय तिथंच संपवला.
रविवार असल्यानं मुलंही उशीरा उठणार होती. मी सर्वांच्या आवडीचा ब्रेकफास्ट करायला घेतला.
कांदा चिरताना सहज माझी नजर खिडकी बाहेर गेली. तो नेमका बाहेरून काहीतरी पार्सल पॅक करून घेऊन येताना दिसला. आज रविवार…त्याची बायकोही आज आराम करत असणारर. त्याची माझी नजरानजर झाली. तो हसला अन् निघून गेला.
दहा वर्षांपूर्वी आम्ही अंधेरीतल्या या सोसायटीत फ्लॅट घेतला. सुंदर अन् मोठी सोसायटी आहे. बऱ्याच बिल्डिंगा आहेत. आमच्या बिल्डिंगच्या समोरच्या बिल्डिंगमध्ये त्याचा फ्लॅट आहे. मी तिसऱ्या माळ्यावर राहते. तो पाचव्या. सुरूवातीपासूनच मी त्याला बघतेय. कधी ‘हॅलो’ म्हणायला लागले ते आठवंत नाही पण आजतागायत ते सुरू आहे.
या दहा वर्षांच्या काळातही मला त्याचं नांव नाही कळलेलं. त्यालाही माझं नांव ठाऊक नसेल. खरं तर आमच्यात असं काही नातंही नाहीए की नांवं माहीत असावीत. पण इतक्या वर्षांत एवढं मात्र झालं आहे की आता आम्ही सहज म्हणून नाही तर जाणून बुजून एकमेकांकडे बघतो. त्याचा एकुलता एक मुलगा आता बारा वर्षांचा होतोय. नकळंतच मला त्याचं सगळं रूटीन माहीत झालंय.
माझ्या बेडरूमच्या खिडकीतून त्याची कोणत्या तरी खोलीची खिडकी दिसते. साधारण वर्षभरापूर्वीच तो त्या खिडकीपाश उभा असलेला अवचित दिसला तेव्हा मला कळलं की तो तिथं राहतो. मात्र तो खिडकीपाशी उभा आहे हे जाणवलं की मी तिकडं बघंतही नाही. आपण त्याच्या खिडकीकडे बघावं हे मला पटलंही नाही.
हो,पण एक खरं, तो रस्त्यावरून जाताना आवर्जून माझ्या खिडकीकडे बघंत जातो. जर मी तिथं असले तर आम्ही एकमेकांना हात हलवून अभिवादन करतो. कधीकधी मी सोसायटीच्या बागेत वॉक घ्यायला जाते तेव्हा तो त्याच्या बायको मुलासोबत बागेत आला तर बायकोच्या लक्षात येणार नाही अशा बेतानं हसून हॅलो म्हणतो. मला गंमत वाटते अन् हसायला येतं.
मला त्याचं सगळं रूटीन लक्षात आलंय. सकाळी सात वाजता तो मुलाला शाळेच्या बसवर सोडायला येतो. मग त्याची नजर माझ्या किचनच्या खिडकीवर रेंगाळते. नजरानजर झाली की तो गोड हसतो. साडे नऊला त्याची सुंदर बायको ऑफिसला जाते. दहाच्या सुमाराला तो निघतो. चारपर्यंत परत येतो अन् सोसायटीच्या डेकेअर सेंटरमधून मुलाला घेतो. सातपर्यंत त्याची बायको परत येते.
माझ्या बेडरूम अन् किचनच्या खिडकीतून आमच्या सोसायटीचा मेनरोड दिसतो. घरातले सगळे माझी चेष्टा करतात…अमित आणि मुलं म्हणतात, ‘‘सगळ्यांची बित्तबातमी असते तुला?’’
‘‘ममा, किती मस्त टाइमपास असतो तुझा. तुला घराबाहेर पडावंही लागत नाही. मनोरंजन अन् बातम्या तुला घर बसल्या मिळतात.’’ मुलांची कमेंट असते.
‘‘रिया, माझं आटोपलं आहे…’’ अमितनं हाक दिली.
‘‘हो आलेच,’’ आम्ही दोघं डायनिंग टेबलवर येतोय तोवर मुलंही आलीच. मोठी तनुश्री वीस वर्षांची. धाकटा राहुल १७ वर्षांचा.
रविवारची निवांत सकाळ. मनाजोगता नाश्ता सगळेच प्रसन्न मूडमध्ये होते. तनुनं म्हटलं, ‘‘आज आम्ही सगळे उमाच्या घरी पिक्चर बघणार आहोत. तिची आई आम्हाला लंच देते आहे.’’
‘‘कोण कोण आहेत?’’ मी विचारलं.
‘‘आमचा संपूर्ण ग्रुप आहे. मी, पल्लवी, निशा, टीना, रिद्धी, नीरज, विनय आणि संजय.’’
अमित म्हणाले, ‘‘नीरज, विनयला तर मी ओळखतो पण संजय कोण आहे?’’
‘‘आमचा नवा मित्र.’’
मला चिडवण्यासाठी अमितनं म्हटलं. ‘‘ठीक आहे, पण मुलांनो, तुम्हाला मम्मीचा मित्र ठाऊक आहे का?’’
राहुलनं दचकून विचारलं, ‘‘काय?’’
‘‘हो ना, तुझ्या मम्मीचाही एक मित्र आहे.’’
‘‘पप्पा, उगीच का चिडवताय मम्मीला?’’ तनु गुरगुरली.
‘‘आईचा कसा मित्र असेल?’’ राहुलनं म्हटलं.
अत्यंत भाबडा चेहरा करून अमितनं म्हटलं, ‘‘विचार तिलाच! मी खोटं कशाला बोलू?’’
आमच्या घरातलं वातावरण मोकळं आहे. मुलांशीही आम्ही मित्रत्त्वानं वागतो. एकमेकांची चेष्टामस्करी, एकमेकांची खेचणं असं सतत चालतं. त्यामुळे घरात हास्याची कारंजी सतत उसळंत असतात अन् वातावरण प्रसन्न राहतं.
तनुनं जरा गंभीरपणे विचारलं, ‘‘मम्मा, बाबा खोटं बोलताहेत ना?’’
का कुणास ठाऊक पण मी जरा बैचेन झाले. ‘‘नाही, खोटं तर नाहीए…’’
‘‘मॉम, काय चेष्टा करतेस? कोण आहे? काय नांव?’’
मी हळूच म्हणाले, ‘‘नांव मला नाही माहीत.’’ त्यावर तिघंही मोठ्यांदा हसले.
राहुलनं विचारलं, ‘‘मम्मा, तुझा मित्र राहतो कुठं?’’
‘‘नाही माहीत.’’ नकळंत मी खोटं बोलले. यावर तिघंही इतके हसले, इतके हसले की सांगता सोय नाही. तो समोरच्या फ्लॅटमध्ये राहतो हे मी मुद्दामच नाही सांगितलं. अमितचं सगळं लक्ष मग कायम त्या बिल्डिंगकडे असेल. उगाचच स्वत:च्या जिवाला घोर लावून घेतील.
तनु म्हणाली, ‘‘बाबा तुम्ही उगीचच मस्करी करताय हं! मम्मीला तर काहीच ठाऊक नाहीए…मग कुणी तिचा मित्र कसा असेल?’’
‘‘अगं पोरी, तुझी आई त्याची मैत्रीण आहे. म्हणून तर त्याच्या हॅलोला हात हलवून उत्तर देत होती.’’
मी म्हटलं, ‘‘तुम्ही तिघांचे मित्र असू शकतात तर माझा मित्र असायला हरकत का असावी? आज तुमच्या बाबानं मला हात हलवताना बघितलं तेव्हापासून त्यांचा जीव थाऱ्यावर नाहीए. संशय घेताहेत ते…’’
‘‘अगं, पण आम्हाला आमच्या मित्रांची नांव अन् ठावठिकाणा माहीत असतो…’’ तिघं पुन्हा जोरात हसली.
यावर माझ्याकडे उत्तर नव्हतं…मग मी ही त्यांच्या हास्यात सामिल झाले. तेवढ्यात मोलकरीण आली आणि मी तिथून उठून स्वयंपाकघरात आले. तिला घासायची भांडी काढून द्यायला लागले. मुलं अन् अमित त्यांच्या कामाला लागले.
माझे हात कामं उरकंत होते पण मन मात्र विचार करत होतं. मला त्याचं नावं माहीत नाहीए पण त्याला जाता येताना बघणं हा माझ्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग झाला होता. काहीही न सांगता बोलता मला इतकं जाणवलंय की बायकोबरोबर असली तर तो हात हलवंत नाही. फक्त एक स्माइल देतो. मुलाला स्कूलबसमध्ये बसवलं की तो माझ्या किचनकडे नक्कीच बघतो. मला आता त्याच्या कारचा नंबर पाठ झालाय. मी दुरूनही त्याची कार ओळखू शकते.
त्याच्या पार्किंगची जागा मला ठाऊक आहे. खरं तर हे सगळं जरा विचित्र आहे पण हे जे काही ‘जरा’ आहे ना ते मला आवडतं. सार दिवस मला एक एनर्जी मिळते. हे ‘जरा’ कुणाचं नुकसानही करत नाहीए.
माझं माझ्या नवऱ्यावर खूप प्रेम आहे. हे ‘जरा’ त्या प्रेमात बाधा आणंत नाही…म्हणजे या ‘जरा’मुळे तसा काहीच त्रास किंवा प्रॉब्लेम नाहीए. अमित आणि मुलांच्या बरोबर असताना या ‘जरा’चा अजिबात त्रास नसतो. आमचं आयुष्य मजेत जातंय.
तो फार देखणा आहे असं नाही. अमित खरोखरंच देखणे आहेत. त्याची बायको माझ्यापेक्षा सुंदर आहे तरीही हे जे काही ‘जरा’ आहे ते मला एक आनंद, एक आत्मविश्वास देतं की मला एक मित्र आहे. भलेही मला त्याचं किंवा मला त्याचं नांव माहीत नाही…पण म्हणून काय झालं? जे आहे ते खूप छान आहे…छानच आहे.