कथा * संजीव जामकर
हॅलो पप्पा, माझं कॅम्पस सिलेक्शन झालं आहे.’’ ऐश्वर्या जवळजवळ ओरडतच फोनवर बोलत होती. तिचा आनंद ओसंडून वाहत होता.
‘‘अरे व्वा! अभिनंदन पोरी…कोणत्या कंपनीत झालंय?’’ पप्पांचाही आवाज आनंदानं ओथंबला होता.
‘‘रिव्होल्यूशन टेक्नोलॉजीमध्ये. खूप मोठी सॉफ्टवेअर कंपनी आहे. बऱ्याच देशात शाखा आहेत या कंपनीच्या.’’ ऐश्वर्या आनंदानं सांगत होती. ‘‘कॉलेजमध्ये सर्वात जास्त पॅकेज मलाच मिळालंय. बहुतेकांना तीन ते साडे तीन लाखांचं पॅकेज मिळालं आहे, मला मात्र साडे चार लाखांचं पॅकेज दिलंय…पण?’’
‘‘पण…पण काय?’’
‘‘पप्पा, कंपनी दोन वर्षांचा बॉन्ड करून घेते आहे…मला समजत नाहीए…मी हो म्हणू की नको?’’
‘‘अगं, इतर कंपन्याही एक वर्षाचा बॉन्ड तर मागवतातच ना? चांगली सुरूवात होतेय तर दोन वर्षांचा बॉन्ड भरायला काहीच हरकत नाहीए. कारण दोन वर्षांनंतर कंपनी बदलावीशी वाटली तर तुला यापेक्षा वरचा जॉब मिळेल ना? उलट तुझ्या बरोबरीच्या मुलांना त्यावेळी जेमतेम तेवढा पगार मिळेल ज्यावर तू आज सुरूवात करते आहेस.’’ पप्पांनी समजावलं.
‘‘थँक्यू पप्पा, तुम्ही माझी काळजी दूर केलीत.’’
ऐश्वर्या लखनौच्या इंजिनियअरिंग कॉलेजची विद्यार्थीनी होती. प्रत्येक सेमिस्टरला टॉप करायची. सगळ्यांनाच तिच्या बुद्धिमत्तेचं कौतुक होतं. तिलाच सर्वात जास्त पॅकेज मिळणार हेही सर्व जाणून होते.
दोन दिवसांनी घरी पोहोचली, तेव्हा आईनं औक्षण करून तिचं स्वागत केलं. बाबांनी तिला जवळ घेऊन आशिर्वाद दिला. ‘‘तुला पोस्टिंग कुठं मिळेल?’’ आईनं विचारलं.
‘‘बंगळुरूला.’’
घरात एखाद्या सणा उत्सवाचं वातावरण होतं. त्या आनंदात सुट्या कधी संपल्या समजलंही नाही. ऐश्वर्या जेव्हा कंपनीत जॉईन झाली तेव्हा तिथली भव्यता बघून चकित झाली. बंगळुरूच्या आयटी हबमध्ये एका मल्टी स्टोरीड बिल्डिंगच्या सहाव्या माळ्यावर कंपनीचं आलिशान ऑफिस होतं.
सकाळी दहा वाजता कंपनीतले सर्व कर्मचारी मिनी ऑडिटोरियममध्ये पंधरा मिनिटं मेडिटेशन करायचे. त्यानंतर सर्व आपापल्या डिपार्टमेंटला निघून जायचे. ज्यूनिअर कर्मचाऱ्यांसाठी हॉलमध्ये लहान लहान क्यूबिकल्स होती. मॅनेजर आणि इतर वरच्या ऑफिसर्ससाठी केबिन्स होती. सर्व क्यूबिकल्स अन् केबिनची सजावट एकारखीच होती. त्यावरून कंपनीच्या ऐश्वर्याचा अंदाज करता येत होता.
ऐश्वर्याचं काम प्रोजेक्ट मॅनेजर सुशांतच्या टीममध्ये होतं. सुशांतची गणना कंपनीच्या प्रमुख अधिकाऱ्यांमध्ये व्हायची. आपल्या योग्यतेमुळेच त्यानं फार लवकर इतकी वरची जागा मिळवली होती.
पहिल्याच दिवशी त्यानं ऐश्वर्याचं स्वागत करत म्हटलं होतं, ‘‘ऐश्वर्या, आमच्या टीममध्ये तुझं स्वागत आहे. माझी टीम कंपनीची लीड टीम आहे. कंपनीचे सर्वात महत्त्वाचे प्रोजेक्ट या टीमला मिळतात. मला खात्री आहे, तुझ्या येण्यामुळे आमची टीम अधिक बळकट होईल.’’
‘‘सर, तुमच्या अपेक्षा पूर्ण करण्याचा मी प्रामाणिक प्रयत्न करेन.’’ ऐश्वर्याच्या चेहऱ्यावर शालीन आत्मविश्वास झळकत होता.
सुशांत खरंच बोलला होता. कंपनीचे महत्त्वाचे प्रोजेक्ट त्यांच्याच टीमला मिळत होते. अर्थातच इतरांच्या मानानं या टीमच्या लोकांना मेहनतही अधिक करावी लागत होती. बघता बघता नोकरीचा एक महिना संपलासुद्धा. या काळात ऐश्वर्याला फार काम दिलं गेलं नाही पण तिला कामाचं स्वरूप, कामाची पद्धत समजून घेता आली. खूप काही शिकायला मिळालं.
पहिला पगार मिळताच तिनं पंचवीस हजार रूपयांची खरेदी केली आणि विमानाचं तिकिट काढून ती घरी लखनौला पोहोचली.
‘‘मम्मा, ही बघ बंगलोर सिल्कची साडी अन् पश्मिता शाल…तुझ्यासाठी.’’
आईच्या खांद्यावर साडी ठेवत ती म्हणाली, ‘‘बघ किती छान दिसतेय तुला.’’
मम्मा खूप खुश झाली. खरंच साडी अन् शाल सुंदरच होती.
‘‘पप्पा, हा तुमच्यासाठी सूट आणि हे घडयाळ…’’ दोन पाकिटं बाबांना देत तिनं म्हटलं.
सूट पप्पांच्या आवडीच्या रंगाचा होता. घड्याळही एकदम भारी होतं. त्यांचाही चेहरा खुलला.
‘‘केवढ्याला गं पडलं हे सगळं?’’ शालवरून हात फिरवत आईनं विचारलं.
‘‘फार नाही गं! पंचवीस हजार रूपये खर्च झाले.’’ हसून ऐश्वर्याने म्हटलं.
ऐकून आईचे डोळे विस्फारले…‘‘अन् आता सगळा महिना कसा काढशील?’’
‘‘जसा आधी काढत होते…पप्पा झिंदाबाद,’’ खळखळून हसंत ऐश्वर्यानं म्हटलं.
‘‘बरोबर आहे. अजून माझ्या रिटायरमेंटला अवकाश आहे. मी माझ्या लेकीला सहज पोसू शकतो.’’ बाबाही हसत म्हणाले.
दोन दिवस राहून ऐश्वर्या परत कामावर रूजू झाली. दुसऱ्याच दिवशी तिच्या सिनिअरनं लंच नंतर तिला एक टास्क करायला दिला. ऐश्वर्या मन लावून काम करत होती पण टास्क पूर्ण झाला नव्हता. सात वाजून गेले होते. बरेचसे एम्प्लॉई घरी निघून गेले होते. ती काम करत बसली होती.
‘‘ऐश्वर्या मॅडम, अजून घरी गेला नाहीत तुम्ही?’’ आपल्या चेंबरमधून बाहेर पडलेल्या सुशांतची नजर ऐश्वर्यावर पडली.
‘‘सर, एक टास्क होता. अजून पूर्ण झाला नाहीए. पण मी करेन…’’
‘‘मला बघू देत. काय आहे ते कळेल.’’ सुशांतनं म्हटलं.
ऐश्वर्या कॉम्प्युटर समोरून बाजूला झाली. सुशांतनं काही क्षण स्क्रीनवर ओपन असलेल्या प्रोग्रॅमकडे बघितलं अन् मग त्याची बोटं सराईतपणे की बोर्डवर काम करू लागली.
पाच सात मिनिटातच सुशांत हसत बाजूला झाला. ‘‘हा घ्या तुमचा टास्क पूर्ण झाला.’’
किती वेळ ऐश्वर्या जे काम करत बसली होती ते सुशांतनं इतक्या कमी वेळात पूर्ण केलं होतं. त्याच्या बुद्धिमत्तेविषयी तिच्या मनात आदर व कौतुक दाटून आलं.
‘‘थँक्यू सर,’’ अत्यंत कृतज्ञतेनं तिनं म्हटलं.
‘‘त्याची गरज नाहीए,’’ मंद स्मित करत त्यानं म्हटलं, ‘‘त्यापेक्षा माझ्याबरोबर एक कप कॉफी घेणार का?’’
ऐश्वर्याही दमलीच होती. तिलाही गरम चहा किंवा कॉफीची गरज होती. तिनं लगेच होकार दिला.
सुशांतनं तिला एका महागड्या रेस्टॉरंटमध्ये नेलं. हॉलमध्ये बरीच गर्दी होती. पण वर टेरेसवरही बसायची सोय होती. तिथं गर्दीही बेताची होती. वातावरण शांत होतं. टेरेसवरून बाहेरचं दृश्यही दिसत होतं. शहरातले दिवे बघून तारे जणू पृथ्वीवर उतरले आहेत असं वाटत होतं.
‘‘ऐश्वर्या, कंपनीतर्फे दोन इंजिनिअर्सना अमेरिकेला पाठवायचं आहे. तू त्यासाठी अप्लाय का केलं नाहीस?’’ कॉफीचा घोट घेत सुशांतनं विचारलं.
‘‘सर, मी अजून अगदीच नवी आहे ना, म्हणून मी अप्लाय केलं नाही.’’
‘‘प्रश्न नवं किंवा जुनं असण्याचा नाहीए, प्रश्न हुशारीचा, टॅलेंटचा आहे. आणि प्रामाणिकपणा अन् हुशारी तुझ्यात आहेच. तू अप्लाय करायला हवंस. तीन लाख रूपये दर महिन्याला, शिवाय कंपनीतर्फे बोनस…एक वर्षांनंतर परत आल्यावर तुझी मार्केटव्हॅल्यू केवढी वाढलेली असेल विचार कर.’’ सुशांत शांतपणे तिला समजावून सांगत होता.
‘‘पण सर, तरीही मी खूप ज्यूनिअर आहे, माझ्याहून सीनियर्सही आहेत. तरी माझी निवड होईल?’’
‘‘त्याची काळजी करू नकोस. हा प्रोजेक्ट माझा आहे. कोणाला अमेरिकेला पाठवायचं, कोणाला नाही, हा निर्णय माझा असेल.’’
ऐश्वर्याला लगेच निर्णय घेता येईना. ती विचार करत होती.
कॉफी संपवून सुशांतनं म्हटलं, ‘‘घाई नाहीए. नीट विचार करून सांग. उद्या सायंकाळी आपण इथंच भेटूयात. त्यावेळी तुझा निर्णय सांग.’’
ऐश्वर्या घरी आली. शांतपणे विचार केला तेव्हा तिला जाणवलं की ही संधी चांगली आहे. सहा महिन्यात पप्पा आता रिटायर होतील. तिचं पॅकेज जरी वर्षांला साडेचार लाखाचं होतं तरी हातात सध्या फक्त तीस हजार रूपये येत होते. एवढ्यात तिचं जेमतेम भागत होतं, घरी पाठवायला पैसेच उरत नव्हते. तिनं ठरवलं अमेरिकेची संधी घ्यायचीच.
दुसऱ्या दिवशी सायंकाळी ती जेव्हा रेस्टॉरंटच्या गच्चीवर पोहोचली, तेव्हा सुशांत तिची वाट बघत उभा होता. मंद आवाजात वाद्यसंगीत वाजत होतं. फारच प्रसन्न सायंकाळ होती.
ऐश्वर्यानं जेव्हा अमेरिकेला जायला तयार असल्याचं सांगितलं, तेव्हा सुशांत म्हणाला, ‘‘योग्य निर्णय घेतला आहेस तू. तिथून परतल्यावर तुझ्या करिअरला अधिकच झळाली मिळेल. मी प्रयत्न करेन…आपली सहयोगी कंपनी तुझ्या राहण्याचीही सोय करेल.’’
हे ऐकल्यावर तर ऐश्वर्याचा चेहरा एकदम खुलला. अमेरिकेत राहण्याचा खर्च फार येतो हे ती ऐकून होती. मग तर एका वर्षांत ती बराच पैसा वाचवू शकली असती. तिनं कृतज्ञतेनं म्हटलं, ‘‘सर, तुम्ही माझ्यासाठी इतकं करताय, त्याची परतफेड मी कशी करेन तेच मला कळत नाहीए.’’
‘‘मनात आणलंस तर तू आजही करू शकतेस.’’ सुशांतने म्हटलं.
‘‘कशी?’’ नवल वाटून ऐश्वर्याचे टपोरे डोळे अधिकच विस्फारले.
‘‘असं बघ, हे जग ‘गिव्ह अॅन्ड टेक’च्या फॉर्मुल्यावर चालतं. टीचर विद्यार्थ्यांना शिकवतो तेव्हा तो फी घेतो. डॉक्टर रोग्यावर उपचार करतो तेव्हा तो पैसे घेतो, अगदी आईवडिलही मुलाला वाढवतात, तेव्हा म्हातारपणी त्यानं आपल्याला सांभाळावं ही अपेक्षा असतेच. सरकार जनतेसाठी ज्या सोयी, सुविधा, सेवा पुरवते त्याचा मोबदला टॅक्सरूपात घेतेच. एकूणात या जगात फुकटात काहीही मिळंत नसतं.’’ सुशांत एखाद्या तत्त्वत्याप्रमाणे बोलत होता. ऐश्वर्या फार गोंधळली होती…तिला समजेना काय नेमकं सांगताहेत सुशांत सर. तिनं चाचरत विचारलं, ‘‘म्हणजे मला काय करावं लागेल?’’
‘‘फक्त काही दिवसांसाठी माझी हो. मी तुला करिअरच्या अशा उंचीवर पोहोचवेन की लोकांना तुझा हेवा वाटावा,’’ सुशांतनं थेट तिच्या डोळ्यात बघत म्हटलं.
सगळी गच्ची आपल्या भोवती फिरतेय असं वाटलं ऐश्वर्याला. कॉलेजात कायम तिनं टॉप केलं होतं. पण इथं तिच्या बुद्धिचं अन् योग्यतेचं महत्त्वच नव्हतं. ती फक्त एक यादी होती. तारूण्याचा सौदा करत होता सुशांत. फक्त देह व्यापाराचा एक सुसंस्कृत प्रस्ताव समोर ठेवून अपमान जिव्हारी लागला होता. तिच्या डोळ्यात पाणी तरळलं.
‘‘ऐश्वर्या, मी बळजबरी करत नाहीए. ही एक ऑफर आहे. तुला कबूल असेल तरी ठीक आहे, नसेल तरी ठीक आहे. कंपनीतल्या तुझ्या पोझिशनला काहीही धक्का लागणार नाही. तू नेहमीप्रमाणेच आपलं काम करत राहशील.’’ अत्यंत मृदू अन् गोड शब्दात सुशांतनं म्हटलं.
‘‘क्षमा करा सर, तुम्ही मला समजण्यात चूक केलीत. मी विकाऊ नाही.’’ अश्रू कसेबसे थोपवत ऐश्वर्या उठून उभी राहिली.
‘‘अरे? उठलीस का? निदान कॉफी तर घे,’’ एक शब्दही न बोलता ऐश्वर्या तिथून निघाली ती सरळ आपल्या फ्लॅटवर पोहोचली. घरी येऊन मात्र तिचा बांध फुटला. तिला रडू आवरेना, नोकरीतल्या यशासाठी शॉटकट घेणाऱ्या अनेक मुलींबद्दल तिनं ऐकलं होतं. पण तिलाही त्या परिस्थितीचा सामना करावा लागेल असं कधीच वाटलं नव्हतं. आता पुढे काय? इथं काम करणं जमेल का? सुशांत या गोष्टीचा वचपा म्हणून तिच्यासाठी अडचणींचा डोंगर उभा करेल…तर मग नोकरी सोडायची का?…पण तिनं तर दोन वर्षांचा बॉन्ड करून दिलाय…
त्या रात्री ती जेवली नाही. झोपही लागली नाही. काय करावं ते कळत नव्हतं. दुसऱ्या दिवशी ती घाबरतच ऑफिसला पोहोचली. तिला वाटलं होतं सुशांत तिला फैलावर घेईल. पण त्याची वागणूक अगदी नॉर्मल होती. जणू काही घडलंच नव्हतं.
आठवडाभर ऐश्वर्या भेदरलेलीच होती. पण मग नॉर्मल झाली. तिला वाटलं, सुशांतला आपल्या वागणुकीचा पश्चात्ताप झाला असावा. नंतर एक दिड महिना गेला. सगळंच आलबेल होतं.
एक दिवस सुशांतने तिला आपल्या चेंबरमध्ये बोलावून म्हटलं, ‘‘ऐवर्श्या, अमेरिकेतले हे आपले खास क्लाएंट आहे. त्यांचा हा जरूरी प्रोजक्ट आहे. अठ्ठेचाळीस तासात पूर्ण करायचा आहे. करू शकशील?’’
‘‘मी पूर्ण प्रयत्न करते सर.’’
‘‘गुड! हे कंपनीचे खास क्लाएंट आहेत, त्यामुळे कुठंही काहीही चूक व्हायला नको हे लक्षात ठेवायचं.’’ सुशांतनं सांगितलं.
‘‘ओके सर,’’ म्हणत ऐश्वर्या आपल्या सीटवर येऊन बसली. तिनं आधी तो प्रोजेक्ट पूर्ण वाचला तेव्हा तिला वाटलं, हे तर सोपं आहे. ती सहजच पूर्ण करू शकेल.
ऐश्वर्यानं काम सुरू केलं, पण तिचा अंदाज चुकला. जसजशी ती प्रोजेक्टवर पुढे जात होती तसतसा तो अधिकच क्लिष्ट होत होता. दुपारपर्यंत ती फारसं काही करू शकली नाही. अठ्ठेचाळीस तासात हे काम पूर्ण होणार नाही याची तिला जाणीव झाली.
लंचनंतर ती सुशांतला या संदर्भात विचारायला गेली, पण तो कुठल्या तरी मिटिंगसाठी बाहेरगावी गेला होता. तो दुसऱ्याच दिवशी येणार होता म्हणून कळलं. तिनं इतर सिनियर्सशीही बोलून बघितलं, पण या क्लाएंटचा असा प्रोजेक्ट कुणीच केलेला नसल्यानं कुणीच तिला मदत करू शकलं नाही.
दुसऱ्या दिवशी ऑफिसात आल्या आल्या सुशांतनं तिचं काम बघितलं, अन् तो भडकलाच, ‘‘काय हे? तू काहीच काम केलं नाहीए? मी नव्हतो ऑफिसात तर हातावर हात ठेवून बसून राहिलीस?’’
‘‘तसं नाही सर, यात काही प्रॉब्लेम आले. मी इतर सिनियर्सना विचारलं, पण कुणीच सांगू शकलं नाही. शेवटी मी क्लांयटलाही दुपारी फोन लावले, पण त्यांनी उचलला नाही.’’ ऐश्वर्यानं तिची अडचण सांगितली.
‘‘ऐश्वर्या, शुद्धीवर आहेस का तू?’’ सुशांत केवढ्यांदा ओरडला. ‘‘अगं, शिकलेली, आयटी कंपनीत नोकरी करणारी तू. तुला एवढंही कळू नये? तू जेव्हा फोन करत होतीस तेव्हा अमेरिकेत रात्र होती अन् त्यावेळी लोक झोपलेले असतात. नशीब म्हणायचं की त्याची झोपमोड झाली नाही, नाही तर तुझी नोकरीच गेली असती.’’
‘‘पण सर, मी काय करायचं?’’ ऐश्वर्याला आपल्या हतबलतेमुळे रडूच फुटलं.
‘‘आपलं डोकं वापरायचं आणि काम पूर्ण करायचं.’’ सुशांत संतापून म्हणाला. मग त्यानं प्रोजेक्टबद्दल तिला काही सूचना केल्या अन् तो आपल्या केबिनमध्ये निघून गेला.
ऐश्वर्यानं शर्थ केली पण प्रोजेक्ट त्या दिवशी पूर्ण होऊ शकला नाही. सुशांतनं तिला मेमो दिला.
हळूहळू सुशांतचा खरा रंग दिसायला लागला. तो मुद्दामच सर्वात कठिण टास्क ऐश्वर्याला द्यायचा. कमी वेळात तो पूर्ण व्हायला हवा म्हणायचा. अन् काम पूर्ण झालं नाही तर सरळ मेमो हातात द्यायचा. शिवाय अत्यंत अपमानास्पद भाषा वापरून रागवायचा.
एक दिवस ऑफिसात गेल्या गेल्याच ऐश्वर्याला त्यान बोलावून घेतलं, ‘‘तीन महिन्यात अकरा मेमो मिळालेत तुला. कामात सुधारणा झाली नाही तर कंपनी तुम्हाला डिसमिस करू शकते. ही शेवटची संधी आहे.’’
अपमानित ऐश्वर्या आपल्या सीटवर येऊन बसली. जर बोलल्याप्रमाणे तिला खरोखर डिसमिस केलं गेलं तर तिला दुसरीकडे कुठेही नोकरी मिळणं अशक्य होऊन बसेल. त्यापेक्षा आपणच राजिनामा दिला तर? पण तिनं तर दोन वर्षांचा बॉन्ड भरून दिलाय. नोकरी सोडली तर तिला कंपनीला पाच लाख रूपये द्यावे लागतील. तीन महिन्यांनी पप्पा रिटायर होतील. इतकं असहाय्य वाटलं ऐश्वार्याला…डोळयांत पाणीच आलं तिच्या.
‘‘काय झालं गं ऐश्वर्या? इतकी उदास का आहेस? कसली काळजी वाटतेय?’’ स्नेहानं तिच्या खांद्यावर हात ठेवत आपलेपणानं विचारलं. हल्ली त्यांची चांगली मैत्री झाली होती.
ऐश्वर्याला बोलावसं वाटलं…पण काय सांगणार? तिच्या डोळयातून टपटप अश्रू वहायला लागले.
‘‘इथं नको, कॅन्टीनमध्ये बसूयात.’’ स्नेहानं हात धरून तिला सीटवरून उठवलीच.
स्नेहानं तिला त्यांच्या ऑफिसच्या कॅन्टीनमध्ये न नेता दुसऱ्या मजल्यावरच्या एका कॅन्टीनमध्ये नेलं. सकाळची वेळ असल्यामुळे तिथं गर्दी नव्हती. स्नेहानं खोदून खोदून विचारल्यावर ऐश्वार्या हुंदके देत सगळी हकिकत सांगितली. स्नेहाचा चेहरा संतापानं लाल झाला.
‘‘याचा अर्थ हा चांडाळ, हा घृणित खेळ तुझ्याबरोबरही खेळतोय.’’ दात ओठ खात तिनं म्हटलं.
‘‘ ‘तुझ्या बरोबरही’चा काय अर्थ?’’ दचकून ऐश्वार्यनं विचारलं.
‘‘अगं, त्यानं मलादेखील अमेरिकेला जाण्याची लालूच दिली होती. मी नकार दिल्यानंतर गेले दोन महिने मलाही छळतोय.’’ स्नेहानं सांगितलं.
विचार करत ऐश्वर्या बोलली, ‘‘याचा अर्थ ज्या दोघी मुली अमेरिकेला गेल्या आहेत, त्यांनी याची अट मान्य…’’ ऐश्वर्यानं वाक्य पूर्ण करण्याआधीच त्वेषानं स्नेहा बोलली, ‘‘त्यांचं खरं खोटं त्या जाणोत. पण या माणसाचं सत्य आपल्याला ठाऊक आहे. याला धडा शिकवायलाच हवा, नाहीतर हा नेहमीच नव्या मुलींना खेळणं समजून त्यांच्या चारित्र्याशी खेळत राहील.’’
‘‘पण…पण आपण काय करू शकतो?’’
स्नेहानं कॉफी घेता घेता तिच्या डोक्यातली योजना ऐश्वर्याला समजावून सांगितली. सगळा बारीक सारीक तपशील नीट समजून घेतला गेला. त्यानंतर दोघी पुन्हा आपल्या ऑफिसात आल्या.
त्यानंतर लंचच्या थोड्या आधी ऐश्वर्या सुशांतच्या चेंबरमध्ये गेली. ‘‘सर, थोडं बोलायचं आहे.’’
‘‘अं?’’
‘‘सर, मला या ऑफिसात काम करणं जमत नाहीए.’’
‘‘तर?’’
‘जर अजूनही शक्य असेल तर मी अमेरिकेला जायला तयार आहे, तुम्ही मदत केलीत तर मोठीच कृपा होईल.’’
‘‘शक्य, अशक्य सगळं माझ्याच हातात आहे, पण तिथं जाण्याची अट तुला माहीत आहे…ती मान्य असेल तर बघ…’’ सुशांतनं तिच्या चेहऱ्यावर नजर रोखत म्हटलं.
‘‘सर, इतक्या घाईत मी सांगू शकणार नाही…पण आज सायंकाळी तुम्ही माझ्या फ्लॅटवर याल का? तोपर्यंत मी अजून नीट विचार करून तुम्हाला निर्णय सांगेन.’’
‘‘ओ के बेबी, बरोबर आठ वाजता मी पोहोचतो.’’ आपला आनंद लपवत सुशांतनं म्हटलं.
कसाबसा तो दिवस ऐश्वर्यानं रेटला. सायंकाळी घरी आली. स्नान करून सुंदर साडी नेसली. मेकअप केला. तिचं हृदय धडधडत होतं पण निर्णय पक्का होता.
बरोबर आठ वाजता दाराची बेल वाजली. तिनं दार उघडलं. दारात सुशांत उभा होता. त्यानं आत येऊन दार लावून घेतलं अन् ऐश्वर्याकडे बघून म्हणाला,
‘‘साडीत सुंदर दिसते आहेस तू?’’
ऐश्वर्यानं काहीच उत्तर दिलं नाही. तिच्याजवळ जात सुशांतनं म्हटलं, ‘‘आजची रात्र एकदम स्पेशल, संस्मरणीय कर. मी तुला नक्की अमेरिकेला पाठवतो.’’
ऐश्वर्यानं अंग चोरून घेतलं. तिचं गप्प राहणं म्हणजे तिची स्वीकृती समजून सुशांतची हिम्मत वाढली. त्यानं तिला पटकन मिठीत घेऊन तिचं चुंबन घेतलं.
कसंबसं स्वत:ला सोडवून घेत तिनं म्हटलं, ‘‘सर, हे काय करताय तुम्ही?’’
‘‘तुझं करीयर घडवाचंय ना? त्याची तयारी.’’
पुन्हा तिला मिठीत घेत त्यानं तिचं चुंबन घ्यायचा प्रयत्न केला.
‘‘करियर घडवताय की आयुष्य नासवताय?’’ संतापून ऐश्वर्यानं विचारलं.
‘‘ऐशू, इतक्या जवळ आल्यावर आता मागे फिरता येणार नाही. तुझ्या प्रोबेशन पिरियड संपता संपता मी तुला प्रमोशन पण देतो…फक्त जे घडतंय ते घडू दे.’’ सुशांत आता चांगलाच पेटला होता.
‘‘घडूही दिलं असतं…पण…’’
‘‘पण काय?’’
‘‘जर या लॅपटॉपचा वेब कॅमेरा ऑन नसता तर,’’ ऐश्वर्यानं टेबलावरच्या लॅपटॉपकडे बोट दाखवलं.
लॅपटॉप बघताच सुशांतनं दचकून उडीच मारली. जणू समोर मोठ्ठा साप बघितला असावा. त्यानं घाबरून विचारलं, ‘‘कॅमेरा ऑन आहे?’’
‘‘फक्त ऑनच नाहीए. तर या कॅमेऱ्यातील सर्व गोष्टी दूर कुठं तरी रेकॉर्डही होत आहेत.’’ ऐश्वर्या शांतपणे म्हणाली.
सुशांत प्रचंड घाबरला, ‘‘रेकॉर्डिंग होतंय?’’
‘‘होय सर, तुम्हा सारख्यांना फक्त स्त्रीचं शरीर दिसतं. तिची बुद्धी, तिची श्रम करण्याची तयारी, तिची योग्यता यांची काहीच किंमत नसते का? तुम्ही जेवढा अभ्यास केलाय, तेवढाच आम्हीही केलाय. तुम्ही नोकरीत पुढे जाता पण आम्ही जाऊ म्हटलं तर आम्हाला अब्रूची किंमत द्यावी लागते. पण आता तसं होणार नाही. तू आता आमचं शोषण करू शकणार नाहीस. तुला तुझ्या दृष्टकृत्याची किंमत मोजावीच लागेल.’’ ऐश्वार्यानं म्हटलं.
सुशांतचा चेहरा पांढराफटक झालेला. त्यानं घाईनं लॅपटॉप बंद केला.
‘‘एवढ्यानं काही होणार नाही. अजून एक छुपा कॅमेरा सगळं चित्रण करतोय. तुझ्या पापाचा घडा भरलाय सुशांत.’’
‘‘अजून एक कॅमेरा?’’ सुशांत प्रचंड घाबरला होता.
‘‘तुझ्यासारख्या विषारी सापांपासून सावध राहायला त्याची गरज होतीच ना?’’ तिरस्कारानं हसत ऐश्वयानं म्हटलं, ‘‘तुझी नोकरी आता संपली आजच हे रेकॉर्डिंग कंपनीच्या चेयरमेनकडे पोहोचवलं जाईल.’’
‘‘असं करू नकोस, अगं, माझी लहान लहान मुलं आहेत. त्यांचं आयुष्य मातीमोल होईल. माझी पत्नी रस्त्यावर येईल.’’ हात जोडून सुशांत गयावया करत होता.
‘‘कंपनीतला स्टाफही खरं मुलांसारखाच असतो. आमची नाही दया आली?’’
‘‘प्लीज, प्लीज मला क्षमा कर. माझ्या पत्नीला हे कळलं तर ती आत्महत्त्या करेल…’’ सुशांतनं अक्षरश: ऐश्वर्याचे पाय धरले.
ज्या सर्वशक्तीमान सुशांतसमोर कंपनीचा स्टाफ घाबरून असायचा तोच आज ऐश्वर्याच्या पायावर लोळण घेत होता.
तिरस्कारानं त्याच्याकडे बघत ऐश्वर्यानं म्हटलं, ‘‘मला किंवा कुणालाच यापुढे इमोशनल ब्लॅकमेल करण्याचं धाडस करू नका, पण जे केलंय त्याची शिक्षा भोगावीच लागेल.’’
‘‘माझी नोकरी गेली तर त्याची शिक्षा माझ्या कुटुंबाला भोगावी लागेल. त्यांच्यासाठी मला क्षमा कर. मी वचन देतो यापुढे मी अजिबात अशी वागणूक ठेवणार नाही. म्हणंत असशील तर कंपनी सोडून जातो.’’
ऐश्वर्यानं काही उत्तर देण्याआधीच तिचा मोबाइल वाजला. फोन नेहाचा होता. तिनं मोबाइल ऑन करून स्पीकरवर टाकला. नेहाचा आवाज ऐकू आला. ‘‘ऐश्वर्या, तो बरोबर बोलला. त्याच्या दृष्कृत्याची शिक्षा त्याच्या बायकोमुलांनी का भोगावी? त्यांचा काय दोष आहे? मी सर्व रेकॉर्डिंग सुरक्षित ठेवलंय. गरज पडल्यास त्याची वापरही करू. पण सध्या त्याला एक संधी द्यायला हवी.’’
‘‘ठीक आहे.’’ ऐश्वर्यानं मोबाइल बंद केला. त्याच्याकडे बघत तिनं म्हटलं, ‘‘ठीक आहे. तुझ्या पापाची फळं तुझ्या कुटुंबाला भोगावी लागू नयेत म्हणून आम्ही सध्या पुढली अॅक्शन घेत नाहीए. मात्र यापुढे सावध राहा.’’
‘‘धन्यवाद! खूप खूप धन्यवाद…मी उद्याच या कंपनीचा राजिनामा देतो.’’
‘‘त्याची गरज नाही. उलट तू इथं आमच्या डोळ्यांपुढेच असायला हवा. आमची नजर असेल तुझ्यावर…आणि मी आता तुझ्या बरोबर काम करणार नाही. तू आपली टीम बदल. काय कारण द्यायचं ते मॅनेजमेंटला दे,’’ ऐश्वर्यानं कडक आवाजात तंबी दिली.
सुशांतला बदलत्या काळातल्या स्त्री शक्तीचा अंदाज आला होता. आता तो स्त्री शक्तीला कमी लेखणार नव्हता. थकलेल्या पावलांनी त्यांने आपल्या घराचा रस्ता धरला.