* मदन कोठुनिया
एका मार्केटिंग फर्मच्या मार्केटिंग विभागात काम करणारी महिमा सुरुवातीला तिच्या कामाबद्दल खूप उत्साही होती, पण वर्षाच्या अखेरीस तिला तिच्या कामाचा कंटाळा येऊ लागला. त्याला नक्कीच चांगले पैसे मिळत होते, पण टूरिंग जॉब आणि जास्त तास काम केल्यामुळे त्याच्या प्रकृतीवरही वाईट परिणाम होत होता. तसेच त्याच्या आजूबाजूचे वातावरण आणि तिथे काम करणारे लोकही त्याला शोभणारे नव्हते.
पण घरची आर्थिक परिस्थिती हलाखीची असल्याने ती नोकरी सोडून इतर पर्याय शोधण्याचा धोकाही पत्करू शकली नाही. त्याला दुसरी नोकरी मिळेल की नाही माहीत नाही, जरी त्याने केले तरी तिथले कामही त्याच्या आवडीनुसार होईल की नाही. त्यामुळे ती हृदयाचा ठोका चुकवत आपले काम करत राहिली आणि हळूहळू डिप्रेशनमध्ये आली.
दुसरीकडे कृतिका एका बहुराष्ट्रीय कंपनीत कॉम्प्युटर ऑपरेटर होती. काही काळानंतर त्यांना ते काम कंटाळवाणे वाटू लागले, त्यानंतर त्यांना माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रात करिअर करायचे होते.
जेव्हा त्याने आपला विचार केला तेव्हा त्याने उरलेल्या वेळेत प्रथम एका चांगल्या संस्थेशी संबंधित अभ्यास केला. माहिती तंत्रज्ञानाचे पूर्ण ज्ञान मिळाले आणि वर्षभरानंतर त्यांना त्या क्षेत्रात यश मिळाले. आयटीमध्ये नोकरी मिळाल्यानंतरच त्यांनी पहिली नोकरी सोडली. आता तो त्याच्या इच्छित करिअरबाबत खूप समाधानी आहे.
प्रसिद्ध विद्वान विन्स्टन चर्चिल म्हणाले होते, “प्रत्येक संस्था किंवा व्यक्तीने काळानुसार बदलत राहिले पाहिजे. तसे झाले नाही तर हळूहळू विकास थांबेल. खरे तर बदल हा निसर्गाचा नियम आहे आणि विकास हा बदलातूनच शक्य आहे. जे वेळ आणि परिस्थितीनुसार स्वतःला बदलत राहतात, ते यशस्वी होतात.
नोकरीच्या अत्यधिक समाधानाचे तोटे
कोणत्याही कामात ‘नोकरीचे समाधान’ असणे अत्यंत गरजेचे आहे, असे आपण अनेकदा ऐकतो. यावरून आपली नोकरी आणि करिअरमधील प्रगती निश्चित होते. ती नसेल तर त्याचा वाईट परिणाम आपल्या कामगिरीवर होतो. पण जास्त ‘जॉब सॅटिस्फॅक्शन’चेही काही तोटे आहेत, ज्यापासून आपण सावध राहायला हवे. जाणून घेऊया या तोट्यांबद्दल…
कम्फर्ट झोनमधून कधीही बाहेर पडू नका: जेव्हा तुम्हाला ‘नोकरीचे समाधान’ असते तेव्हा तुमचे व्यावसायिक जीवन चांगले असते, परंतु त्याचा वाईट परिणाम होतो की तुम्हाला तुमच्या कम्फर्ट झोनमधून कधीही बाहेर पडायचे नसते. तुम्हाला त्यात राहण्याची सवय लागते. तुम्हाला तेच काम करायचे आहे जे तुम्हाला कंपनी जॉईन करताना दिले होते. तुम्ही काहीही नवीन करण्यास किंवा सुचवण्यास लाजा करता.
नेहमी स्वत:ला आव्हान देणे टाळा : अत्याधिक ‘जॉब सॅटिस्फॅक्शन’मुळे, तुम्ही कोणतेही आव्हानात्मक कार्य स्वीकारण्यास कचरता. संपूर्ण टीममध्ये स्वेच्छेने पुढे जाण्याचे आणि कोणतेही नवीन काम करण्याचे धैर्य तुमच्याकडे नाही. अशा परिस्थितीत नोकरीतील समाधान तुमच्या करिअरमध्ये अडथळा ठरू नये हे लक्षात ठेवा.
करिअरमध्ये जोखीम घेण्याचे वय निघून जाते : आपले ध्येय साध्य करण्यासाठी करिअरमध्ये नियोजन आवश्यक असते. करिअरच्या कोणत्याही टप्प्यावर केलेली चूक पुढे जाऊन त्याचे भयंकर परिणाम भोगते. म्हणूनच योग्य वेळी योग्य पावले उचलणे फार महत्वाचे आहे. करिअरमध्ये मोठी जोखीम घेण्याचेही वय असते. ते जितके जास्त उशीर करतात तितकी त्यांची जोखीम घेण्याची क्षमता कमी होते. जास्त ‘जॉब सॅटिस्फॅक्शन’ असताना आपण धोका पत्करायला नेहमीच घाबरतो. नवीन कंपनीत असे वातावरण, काम आणि सुविधा मिळतील की नाही हा प्रश्न तुम्हाला नेहमी गोंधळात टाकतो.
नोकरीचे समाधान महत्त्वाचे का आहे?
नोकरीतील समाधान हा आपल्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. हे आपल्याला यशाच्या एक पाऊल जवळ घेऊन जाते. तसेच, यावरून आपल्याला कळते की आपण आपल्या महत्त्वाकांक्षा पूर्ण करण्यास सक्षम आहोत आणि आर्थिकदृष्ट्या मजबूत आहोत. परंतु सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, नोकरीतील समाधान आपले मानसिक आरोग्य सुधारू शकते. जेव्हा तुम्ही तुमच्या नोकरीबद्दल व्यावसायिकदृष्ट्या समाधानी असता, तेव्हा त्याचा तुमच्या मानसिक आरोग्यावर परिणाम होतो.
आपण आधीच अतिशय स्पर्धात्मक जगात वावरत आहोत. तथापि, दुसरी पायरी अधिक महत्त्वाची आहे. म्हणजेच, तुमच्या नोकरीचा तुमच्या मानसिक आरोग्यावर परिणाम होऊ देण्याऐवजी, शांतता मिळवण्याचा प्रयत्न करा आणि तुम्ही सध्या जे करत आहात त्यात समाधानी रहा. अशा परिस्थितीत तुम्ही काही गोष्टी करण्याचा प्रयत्न करू शकता.
मित्र आवश्यक आहे
तुम्ही जिथे काम करता तिथे काही मित्र बनवा. तुमचा दिवस कसा होता हे सांगण्यासाठी तुमच्या मित्राचा पाठिंबा मिळणे खूप महत्वाचे आहे. असे करणे तुमच्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. असे नवे नाते निर्माण केल्याने तुमच्या कामाच्या ठिकाणी आनंदही वाढतो.
यासाठी काही लोक शोधा ज्यांचे काम करण्याचे ध्येय तुमच्यासारखेच आहे. हे आपल्या कामाच्या दरम्यान अधिक सकारात्मक वातावरण तयार करेल. तसेच, असे केल्याने तुम्हाला तुमच्या कामात अधिक समाधानी वाटेल.
एक नवीन छंद
तुमचे काम काय आहे ते तुम्ही नाही हे तुम्हाला समजले पाहिजे. तुमच्या नोकरीपेक्षा वेगळे काहीतरी केल्याने नोकरीतील समाधानाची पातळी वाढू शकते. एक नवीन छंद तुम्हाला तुमच्या सर्व उद्देशासाठी अधिक नफा आणि आनंद मिळविण्यात मदत करू शकतो. जर तुम्ही तुमच्या कामात आनंदी नसाल तर तो उपक्रम करण्याचा प्रयत्न करा जो तुम्हाला नेहमी जोपासायचा आहे. यामुळे तुमच्या एकूण जीवनाचा आणि आरोग्याचा दर्जा सुधारण्यास मदत होईल. याशिवाय, तुम्ही तुमच्या नोकरीतील कोणते पैलू तुम्हाला सर्वात जास्त आवडते हे शोधण्याचा एक नवीन छंद
तुमचे काम काय आहे ते तुम्ही नाही हे तुम्हाला समजले पाहिजे. तुमच्या नोकरीपेक्षा वेगळे काहीतरी केल्याने नोकरीतील समाधानाची पातळी वाढू शकते. एक नवीन छंद तुम्हाला तुमच्या सर्व उद्देशासाठी अधिक नफा आणि आनंद मिळविण्यात मदत करू शकतो. जर तुम्ही तुमच्या कामात आनंदी नसाल तर तो उपक्रम करण्याचा प्रयत्न करा जो तुम्हाला नेहमी जोपासायचा आहे. यामुळे तुमच्या एकूण जीवनाचा आणि आरोग्याचा दर्जा सुधारण्यास मदत होईल. याशिवाय, तुम्ही तुमच्या नोकरीतील कोणते पैलू तुम्हाला सर्वात जास्त आवडते हे शोधण्याचा प्रयत्न करू शकता. अशा प्रकारे, उत्पादकतेशी तडजोड न करता, स्वतःला आनंदी ठेवण्यावर लक्ष केंद्रित करा.
विलंबाची वाईट सवय
विलंब हे सर्पिलसारखे आहे ज्याचा अंत दिसत नाही. जेव्हा तुम्ही हे करता तेव्हा तुमची क्षमता आणि काम करण्याची प्रेरणा कमी होते. असे केल्याने तुमच्या नोकरीतील समाधानावर नकारात्मक परिणाम होतो. दिरंगाईची सवय तुमचा भार वाढवते.
प्रत्येक दिवसासाठी लहान ध्येय सेट करा
दररोज छोटी उद्दिष्टे निश्चित करा आणि ती आपल्या दैनंदिन आधारावर पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करा. हे तुम्हाला उद्देशाची भावना आणि दुसर्‍या दिवशी तुमच्या नोकरीसाठी उत्सुकतेची भावना देईल. यासोबतच आत्मसन्मानही वाढेल.
आम्‍हाला माहीत आहे की तुमच्यासाठी सध्या परिस्थिती चांगली नाही. पण जोपर्यंत जॉब मार्केट तुमच्या महत्त्वाकांक्षेला शोभत नाही तोपर्यंत तुम्ही जे करत आहात त्यात समाधान मानण्याचा प्रयत्न करा.