* गरिमा पंकज
एक सुंदर स्मित तुमच्यासाठी समोरच्या व्यक्तीच्या हृदयात स्थान निर्माण करू शकते आणि हे हास्य टिकवून ठेवण्यासाठी निरोगी, स्वच्छ आणि चमकदार दात असणे आवश्यक आहे. ज्याप्रमाणे आपण आपले शरीर स्वच्छ ठेवतो त्याचप्रमाणे आपण आपल्या तोंडाच्या स्वच्छतेची काळजी घेतली नाही तर दात आणि हिरड्यांशी संबंधित अनेक प्रकारच्या संसर्गाचा धोका वाढू शकतो.
दात किडणे, दुखणे, बॅक्टेरियाचा संसर्ग, श्वासाची दुर्गंधी यासारख्या समस्यांसोबतच शरीराच्या इतर भागांवरही परिणाम होऊ शकतो.
इतर गंभीर आजारांची कारणे
दातांच्या समस्या अनेक गंभीर आजारांचे कारण असू शकतात. दातांचा त्रास खूप दिवसांपासून होत असेल तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका. ‘नॅशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन’नुसार, दातांच्या आजारामुळे हृदय आणि मेंदूशी संबंधित इतर आजारांचा धोकाही वाढतो. त्यामुळे तोंडाच्या स्वच्छतेची काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
हृदयविकाराचा धोका कमी असतो
‘अमेरिकन कॉलेज ऑफ कार्डिओलॉजी’ नुसार, हिरड्याच्या आजारामुळे हृदयविकाराचा धोका सुमारे 50% वाढू शकतो, तर तोंडाची स्वच्छता राखून हृदयविकाराचा धोका कमी केला जाऊ शकतो.
सेंटर ऑफ डिसीज कंट्रोलनुसार, जे लोक तोंडाच्या स्वच्छतेची काळजी घेत नाहीत त्यांना हृदयाशी संबंधित आजार होण्याची शक्यता 70% पेक्षा जास्त असते. खरे तर तोंडाची स्वच्छता नीट न केल्यास तोंडातील बॅक्टेरिया रक्तात मिसळतात आणि हृदयापर्यंत पोहोचतात आणि त्याचे नुकसान करू लागतात.
कर्करोगाचा धोका वाढतो
जेव्हा लोक दारू, पान आणि गुटखा यासारख्या गोष्टी जास्त प्रमाणात खातात आणि तोंडाच्या आरोग्याची काळजी घेत नाहीत तेव्हा तोंडाच्या कर्करोगाचा धोका सर्वात जास्त वाढतो. तोंडाच्या समस्यांमुळे केवळ तोंडाचा कर्करोगच नाही तर इतर प्रकारचे कर्करोग देखील होऊ शकतात.
अनेक वेळा हिरड्यांच्या आजारामुळे किडनीचा कर्करोग, स्वादुपिंडाचा कर्करोग आणि रक्ताच्या कर्करोगाचा धोकाही वाढतो.
तोंडी स्वच्छता आणि फुफ्फुस
तोंडी काळजी न घेतल्याने हिरड्यांचे आजार आणि तोंडात बॅक्टेरिया वाढल्यामुळे संसर्ग होऊ शकतो. हे जीवाणू श्वासाद्वारे फुफ्फुसात प्रवेश करू शकतात. यामुळे क्रॉनिक ऑब्स्ट्रक्टिव्ह पल्मोनरी डिसीज (सीओपीडी) आणि न्यूमोनिया यांसारख्या श्वसन संक्रमणाचा धोका वाढतो.
बाळाचे वजन सामान्यपेक्षा कमी आहे
अनेक वेळा गरोदर महिलेला गरोदरपणात तोंडात व्रण येतात. अशा परिस्थितीत गर्भवती महिला योग्य आहार घेऊ शकत नाहीत, ज्यामुळे आई आणि बाळ दोघांवरही परिणाम होतो. साहजिकच, आपले आरोग्य तोंडाच्या स्वच्छतेशी जोडलेले आहे, ज्याचा परिणाम आई आणि बाळ दोघांवर होतो. अशा परिस्थितीत, तोंड आणि दातांच्या स्वच्छतेची काळजी घेणे सुरू करा जेणेकरून तुम्ही दीर्घकाळ निरोगी राहू शकाल.
तोंडी स्वच्छतेची काळजी कशी घ्यावी
योग्य टूथपेस्ट निवडा : फ्लोराइड असलेली टूथपेस्ट वापरा. यामुळे दातांचा बाहेरील थर, इनॅमल मजबूत होतो आणि दातांना किडण्यापासून वाचवण्यासही मदत होते.
टूथब्रश मऊ असावा : तुमचा टूथब्रश मऊ आहे याची खात्री करा जेणेकरून दात चांगले स्वच्छ होतील आणि हिरड्यांना इजा होणार नाही. दात स्वच्छ करण्यात टूथपेस्ट 10% भूमिका बजावते, तर आपला ब्रश 80 ते 95% काम करतो.
दिवसातून दोनदा दात घासणे : 2-3 मिनिटे ब्रश करा. यामुळे प्लेक जमा होण्याची शक्यता कमी होते. प्लेक हा एक चिकट थर असतो जो दात आणि हिरड्यांमध्ये जमा होतो, ज्यामुळे दातांच्या समस्या उद्भवतात. त्यामुळे काहीही खाल्ल्यानंतर स्वच्छ धुवा.
ब्रश करण्याची योग्य पद्धत : तुमची घासण्याची पद्धत योग्य आहे हे देखील महत्त्वाचे आहे. तुमचा ब्रश वरपासून खालपर्यंत आणि उजवीकडून डावीकडे हलवून स्वच्छ करा. ब्रश करताना जीभ स्वच्छ करणे देखील खूप महत्वाचे आहे, परंतु ब्रश जिभेवर जास्त वेगाने घासू नका.
माउथवॉश देखील महत्वाचे आहे : दिवसातून किमान दोनदा तोंड स्वच्छ करण्यासाठी चांगला अँटीसेप्टिक माउथवॉश वापरा. माउथवॉश तोंडी आरोग्य राखण्यास मदत करते, कारण ते ब्रश आणि फ्लॉसिंगने चुकलेल्या भागात पोहोचते.
आहाराकडेही लक्ष द्या : दातांची आणि हिरड्यांची काळजी घेण्यासाठी आपल्या आहाराकडेही लक्ष देणे गरजेचे आहे. फास्ट फूडऐवजी पौष्टिक आहार घ्या. कॉफी किंवा सोडा पेय टाळा. हे तुमच्या दातांच्या आरोग्यावर परिणाम करू शकतात. साखरेचे प्रमाण कमी करा.
आपल्या आहारात जास्तीत जास्त सॅलड, भाज्या, कच्ची फळे इत्यादींचा समावेश करा. चीज, दही इत्यादी प्रोबायोटिक्स तोंडातील खराब बॅक्टेरियाचे चांगल्या बॅक्टेरियामध्ये रूपांतर करतात. यामुळे दात आणि हिरड्या निरोगी राहतात.
तसेच फ्लोरिन, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, पोटॅशियम इत्यादींचा आहारात अन्नपदार्थ म्हणून समावेश करा. ही खनिजे दातांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक असतात. शक्य तितके अँटिऑक्सिडंट्सचे सेवन करा. अँटिऑक्सिडंट्स तोंडात कोलेजनचे उत्पादन वाढवतात, ज्यामुळे ते संक्रमणापासून अधिक संरक्षित होते.
तोंडी छिद्र पाडणे आणि तोंडी टॅटू शक्यतो टाळा, कारण हे दोन्ही तुमच्या तोंडाच्या आरोग्यासाठी वाईट ठरू शकतात. हे जीवाणू तुमच्या तोंडात स्थानांतरित करू शकतात.