* डॉ. निताशा गुप्ता
तुम्हाला हे माहिती आहे का, की जेवण प्लॅस्टिकच्या डब्यात ठेवून ओवनमध्ये गरम केल्यास तुम्हाला वांझपणा, मधुमेह, लठ्ठपणा, कॅन्सर (कर्करोग) इत्यादी होण्याचा धोका असतो?
प्रत्यक्षात विविध संशोधाद्वारे असे निदर्शनास आले आहे की, प्लॅस्टिकच्या डब्यात ठेवून ओवनमध्ये जेवण बनवणे किंवा गरम केल्यामुळे उच्च रक्तदाबाची समस्या निर्माण होऊ शकते. यामुळे प्रजनन क्षमतेवर दुष्परिणाम होतो. मेंदूच्या कार्यप्रणालीचे नुकसान होते. यासारखे इतर अन्य भयंकर दुष्परिणाम समोर आले आहेत. मायक्रोव्हेव ओव्हनमध्ये प्लॅस्टिकचे भांडे गरम झाल्यावर त्यातील रसायने ९५ टक्क्यांपर्यंत वितळतात.
प्लॅस्टिक आरोग्याचा शत्रू
प्लॅस्टिकची भांडी तयार करण्यासाठी बिस्फेनोल ए या औद्योगिक रसायनाचा वापर केला जातो. हे रसायन सर्वसाधारणपणे बीपीए या नावाने ओळखले जाते. या रसायनामुळे वांझपण, हार्मोन्समध्ये बदल आणि कॅन्सरमध्ये वाढ होऊ शकते. हे रसायन लैंगिक लक्षणांमध्ये बदल घडवून आणते. म्हणजेच ते पुरुषी गुणांनाही कमी करते. मेंदूतील संरचनेचे नुकसान करते आणि लठ्ठपणा वाढविण्याचेही काम करते.
प्लॅस्टिकमध्ये पीव्हीसी, डायऑक्सीन आणि स्टायरिनसारखे तत्त्व असतात, ज्यांचा थेट संबंध कॅन्सरशी असतो.
आश्चर्याची गोष्ट अशी की, जेव्हा प्लॅस्टिकच्या भांडयांमध्ये वस्तू ठेवून मायक्रोव्हेव ओवनमध्ये जेवण बनवले जाते तेव्हा प्लॅस्टिकच्या भांडयात असलेली रसायने ओवनच्या उष्णतेमुळे वितळून खाद्यपदार्थांमध्ये मिसळतात. जेवण गरम झाल्यावर प्लॅस्टिकच्या गरम भांडयातून निघणाऱ्या रसायनांच्या संपर्कात येते आणि दूषित होते.
जेव्हा मायक्रोव्हेचा वापर कराल तेव्हा त्याच्यापासून लांब रहा, कारण विविध संशोधनाअंती हे सिद्ध झाले आहे की, मायक्रोव्हेवचा वापर करताना हानीकारक किरण बाहेर पडतात. पण बहुतांश प्रकरणांमध्ये असे दिसून आले आहे की, मायक्रोव्हेवमध्ये जेवण बनवणे किंवा गरम करणे नुकसानदायक नाही. पण हो, जर मायक्रोव्हेमध्ये चुकीच्या भांडयांचा वापर केल्यास तो तुमच्या आरोग्यासाठी नुकसानदायक ठरू शकतो. म्हणूनच प्लॅस्टिकचा वापर टाळा.
काचेची भांडी जास्त सुरक्षित
जेवण ठेवण्यासाठी काचेची भांडी जास्त सुरक्षित असतात. ती प्लॅस्टिकप्रमाणे रसायन बाहेर सोडत नाहीत आणि जेवण गरम करण्यासाठीही सुरक्षित असतात. तुम्ही जेवण गरम न करताही जेवू शकता. पण तो खाद्यपदार्थ कोणता आहे, यावर तो गरम करायचा की नाही, हे अवलंबून असते.
सध्या प्लॅस्टिकचा वापर सर्वत्रच होऊ लागला आहे, त्यामुळे त्याच्या वापरापासून स्वत:ला दूर ठेवणे खूपच कठीण आहे. पण प्लॅस्टिकचा कमीत कमी वापर करुन तुम्ही तुमचे जेवण आणि पेयपदार्थांना त्याच्या विषारी परिणामांपासून जास्तीत जास्त दूर ठेवू शकता आणि शरीरातील बीपीएचा स्तर कमी करू शकता.