घरात पेस्ट कंट्रोल आवश्यक

* सोमा घोष

मुंबईतील एका घरात झुरळांचा इतका उपद्रव झाला होता की, त्यांच्यामुळे घरात राहणारे लोक उलटी, जुलाब यांसारख्या आजारांचे शिकार होऊ लागले होते. औषधे घेऊनही ते बरे होत नव्हते. अशा वेळी त्यांना कोणीतरी घरात पेस्ट कंट्रोल करण्याचा सल्ला दिला. त्यांनी लगेच सल्ला अंमलात आणला आणि घरात दोन वेळा पेस्ट कंट्रोल केले, त्यानंतरच त्यांची झुरळांपासून सुटका झाली.

खरं म्हणजे, या छोटयाशा घरात भरपूर सामान ठासून भरलेले होते. भरपूर वर्षे झाली, पण कोणीही ते सामान हटवून घर साफ केले नव्हते. जेव्हा रात्री लाइट बंद होते, तेव्हा हे जीवजंतू सहजपणे बाहेर येतात आणि खरकटया भांडयांवरून पळू लागतात. असे करताना ते आपल्यासोबतचे बॅक्टेरिया त्यांच्यावर सोडतात.

याबाबत मुंबईच्या कल्पतरू हॉस्पिटॅलिटी अँड फॅसिलिटी मॅनेजमेंट सर्व्हिसचे मॅनेजिंग डायरेक्टर आणि पेस्ट कंट्रोल एक्सपर्ट आर.एम. हेगडे, जे ३० वर्षांपासून या क्षेत्रात काम करत आहेत, ते सांगतात की, घरात पेस्ट कंट्रोल नेहमीच आवश्यक आहे. शहरांत गटार किंवा पाइपच्या मार्गाने जीवजंतू घरात प्रवेश करतात आणि त्यांचा जर योग्य पद्धतीने बंदोबस्त केला नाहीत, तर ते तिथेच राहून आपला डेरा जमवतात.

नेहमीच असे चित्र दिसते की, बहुतेक घरांमध्ये रात्री उष्टी-खरकटी भांडी तशीच बेसिनमध्ये ठेवली जातात. झुरळे किंवा इतर जीव त्या भांडयांवर फिरून मग स्वच्छ भांडयांवर फिरतात. अशा वेळी अनेक आजार उदा. डायरिया, डिसेंट्री, अस्थमा इ. आगंतुक पाहुण्यासारखे हजर होतात. पेस्ट कंट्रोलमुळे ते सर्व जीवजंतू मरून जातात.

गावांमध्ये पाणी जमिनीमध्ये मुरते. याउलट शहरांत गटारांमध्ये पाणी साठून राहाते. त्यामुळे झुरळे, डास व माश्यांची पैदास होते. म्हणूनच पेस्ट कंट्रोल दर तीन महिन्यांनी करणे आवश्यक आहे. जर झुरळे जास्त झाली असतील, तर ३० दिवसांत एकदा पेस्ट कंट्रोल करा. जेणेकरून त्यांची अंडी नष्ट होतील.

पेस्ट कंट्रोलच्या पद्धती

* पेस्ट कंट्रोलच्या केमिकल उपायांमध्ये घरातील सामान हटविणे आवश्यक असते. त्याबरोबरच, अशा प्रकारे पेस्ट कंट्रोल केल्यानंतर २ ते ३ तास खोली बंद केल्यानंतर, ती क्लीन करून, खिडकी, दरवाजे उघडून पंखा चालविला पाहिजे. कारण केमिकल ट्रिटमेंटमध्ये जर केमिकलचा दर्प तसाच राहिला आणि तुम्ही खिडकी, दरवाजे न उघडता, एसी लावलात, तर श्वास घ्यायला त्रास होऊ शकतो.

* हर्बल उपायांमध्ये सामान हटविण्याची गरज नसते. खोलीच्या कोपऱ्यांमध्ये हा उपाय केला जातो आणि व्यक्ती घरात राहूनही पेस्ट कंट्रोल करू शकते.

* जेल उपायांमध्येही सामान हटविण्याची गरज भासत नाही. ‘डॉट’ लावून हा केला जातो आणि हा परिणामकारकही असतो. आजच्या धावपळीच्या जीवनशैलीमुळे लोक जेल किंवा हर्बल उपाय अवलंबतात. मात्र, याच्या तुलनेत केमिकल उपायांचा परिणाम दीर्घकाळ राहतो.

या उपायांबरोबरच आपण हेही आजमावू शकता

बोरीक अॅसिड, गव्हाचे पीठ आणि साखर समान प्रमाणात घेऊन छोटया-छोटया गोळया बनवा व घराच्या कोपर्ऱ्यांत २-३ गोळया टाका. त्यामुळे जीवजंतू आणि झुरळे मरतील.

या गोष्टींकडेही लक्ष द्या

* घराच्या मध्यभागी सामान ठेऊन साफसफाई करा. म्हणजे कोपऱ्यांत जीवजंतू उत्पन्न होणार नाहीत.

* जर तुम्ही बेसिनमध्ये खरकटी भांडी ठेवत असाल, तर ती धुऊन एका छोटया प्लॅस्टिक टबमध्ये गरम पाणी आणि सर्फ घालून भिजवून ठेवा.

* काम संपल्यानंतर सिंकमध्ये गरम पाणी ओता, जेणेकरून जीवजंतू वरती येणार नाहीत.

* नालीच्या वरती जाळी अवश्य लावा. म्हणजे झुरळे वरती येणार नाहीत. एवढे करूनही घरात जीवजंतूंचा प्रादुर्भाव होत असेल, तर प्रोफेशनलची मदत घ्या.

कोणती काळजी घ्याल

पेस्ट कंट्रोल करताना खालील काळजी घ्या

* केमिकल उपाय अवलंबताना घरातील वृद्ध आणि लहान मुलांना दुसरीकडे शिफ्ट करा.

* घरातील कोणाही व्यक्तिला श्वसनासंबंधी आजार असेल, तर केमिकल उपायांचा अवलंब करणे टाळा. कारण त्यामुळे त्यांचा त्रास अधिक वाढू शकतो.

* पेस्ट कंट्रोल केल्यानंतर घर योग्य पद्धतीने व्हेंटिलेट करा. जेणेकरून श्वास कोंडणार नाही. यासाठीच जवळपास २ तासांनंतर खिडकी-दरवाजे उघडून पंखा सुरू करा.

घरातील वातावरण बनवा पॉझिटिव्ह

* प्रतिभा अग्निहोत्र

पॉझिटिव्हिटी अर्थात सकारात्मकता व्यक्तिला मानसिक आणि शारीरिक स्तरावर सुदृढ व उर्जावान बनवते. मग अशावेळी मोठ्यातील मोठ्या संकटाचा सामना करणंही त्याच्यासाठी खूप कठिण ठरत नाही. पॉझिटिव्हिटीसाठी सकारात्मक मानसिकता असणं आवश्यक आहे जेणेकरून आपल्या विचारांना नकारात्मक बनवणारी तत्त्व आपल्या सभोवताली राहाणार नाहीत आणि आपण पॉझिटिव्ह एनर्जीचा अनुभव घेऊ.

काय आहे पॉझिटिव्ह एनर्जी

एनर्जीचा शाब्दिक अर्थ असतो उर्जा वा शक्ति. तिच पॉझिटिव्ह एनर्जी जी आपल्या मनाला शांतता आणि सुखासमाधानाची जाणीव करून देते आणि आपली मानसिकता, आपले विचार सकारात्मक बनवते. कायम पॉझिटिव्ह एनर्जीयुक्त राहाण्यासाठी आपण आपल्या घरालाही सकारात्मक उर्जेने भरण्याची आवश्यकता आहे. त्यासाठी या काही गोष्टींकडे जरूर लक्ष द्या.

* घर अतिशय साफ स्वच्छ आणि नीटनेटकं ठेवा आणि घरातील सामानाची दर ६ महिन्यांनी पाहाणी करा. ज्या सामानाचा तुम्ही ६ महिन्यांपासून उपयोग केला नाही, त्या सामानाचा निकाल लावा, कारण घरात त्याचा वापर होत नाही मात्र ती वस्तू घरातील ठराविक जागा व्यापते. घरातील निरूपयोगी सामान आणि रद्दीकचरा नकारात्मक उर्जा निर्माण करतं.

* घरातील प्रत्येक खोली नको त्या सामानाने भरून टाकण्याऐवजी बाजारातून आवश्यक वस्तूच खरेदी कराव्यात. मोकळं आणि स्वच्छ नीटनेटकं घर पॉझिटिव्ह एनर्जी आमंत्रित करतं.

* घराच्या खिडक्या उघड्या ठेवाव्यात जेणेकरून घरात ताजी हवा खेळती राहिल.

* घरातील टाकाऊ सामान दर महिन्याच्या शेवटी रद्दीवाल्याला द्यावं.

* घरातील फर्निचर रिअरेंज करत राहा. यामुळे त्या ठिकाणी जमलेली धुळमाती स्वच्छ करता येते. नवीन ठिकाणी ठेवलेलं फर्निचर तुमच्यात नाविन्याची जाणीव निर्माण करून पॉझिटिव्ह एनर्जी संचालित करते.

* घर आणि बाल्कनीमध्ये पाम, कॅक्टस, मनीप्लांट, रबर प्लांट, फर्न, क्रोटन, एलोवेरासारखे इनडोर प्लांट आणि बाल्कनीमध्ये पिटोनिया आणि बोगनवेलिया यासारख्या रंगीबेरंगी फुलांचे आणि वेलींचे प्लांट लावा. यामुळे घरात ऑक्सिजन आणि पॉझिटिव्ह एनर्जी निर्माण होते.

* घरात केमिकलयुक्त वस्तूंच्या ठिकाणी इको फ्रेंडली नॉनटॉक्सिक होममेड सोल्यूशन्सचा वापर करा. अलीकडे बाजारात इको फ्रेंडली साबण, सोल्यूशन्स क्रॉकरी तसंच फर्निचर उपलब्ध आहे.

* घरात रिसायकल केल्या जाणाऱ्या वस्तूंचा वापर करा. घरात दररोजच्या कचऱ्यासाठी दोन डबे ठेवा. एकामध्ये पेपर, विविध वस्तूंचे रॅपर व सुका कचरा टाकावा आणि दुसऱ्यामध्ये भाजीच्या साली व उष्ट खरकटं वगैरे ओला कचरा टाकावा. हा सर्व कचरा खड्डयात वा डब्यात एकत्रित करून खत बनवा. हे खत तुमच्या घरातील प्लांट्ससाठी अतिशय उपयुक्त ठरेल.

* घरात नैसर्गिक प्रकाश येण्याची योग्य व्यवस्था असावी, कारण खोलीतील अंधार तुमची मानसिकता संकुचित करणारा ठरतो, तर प्रकाशमान खोली तुम्हाला उर्जावान बनवून तुमच्यात पॉझिटिव्ह मानसिकता विकसित करते. सकाळ होताच खिडक्यांचे पडदे बाजूला करावेत जेणेकरून प्रकाश येऊ शकेल.

* प्रकाशयोजनाही योग्य असावी. सी.एफ.एल. ऐवजी एलईडी लाइट्सचा वापर करावा. हे आरोग्य आणि पर्यावरण दोहोंसाठी फायदेशीर असतं.

* घरात लवेंडर. मिंट, खस, मोगरा, रोजसारख्या नैसर्गिक सुगंध असणाऱ्या कॅन्डल्स लावा. याचा सुगंध घरातील नकारात्मक एनर्जी समाप्त करून सकारात्मकता वाढवतो.

* निसर्गाशी जवळीक साधा. घरात नैसर्गिक पेंटिंग लावा. जर घरात जागा असेल तर किचन गार्डन जरूर तयार करा. अन्यथा कुंड्यांमध्ये रोपटी लावून घराला हिरवंगार बनवा.

* आरसे हे एनर्जी निर्माण करतात असं मानलं जातं. ते अशा ठिकाणी लावा, जिथे तुम्ही सकारात्मक एनर्जी वाढवू इच्छिता. ते टॉयलेट, बाथरूम वा डस्टबिनया आसपास लावू नका नाहीतर नकारात्मक एनर्जी उत्पन्न होईल.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें