* सरिता टीम
मौखिक स्वच्छता म्हणजेच तोंडाची स्वच्छता सुंदर हसण्यासाठी खूप महत्त्वाची आहे. तोंडाच्या स्वच्छतेची काळजी न घेतल्याने दातांसह अनेक आजार होऊ शकतात. काही रोग खालीलप्रमाणे आहेत.
अस्थमा; श्वसन रोग
जर तुम्हाला हिरड्यांचा आजार असेल, तर तुमच्या रक्ताद्वारे बॅक्टेरिया तुमच्या फुफ्फुसापर्यंत पोहोचण्याची शक्यता असते, ज्याचा थेट परिणाम श्वसनसंस्थेवर होतो. अशा परिस्थितीत, तीव्र ब्राँकायटिस आणि क्रॉनिक न्यूमोनियाची शक्यता वाढते.
हृदयरोग आणि पक्षाघात
दातांच्या आजारांनी ग्रस्त असलेल्यांना हृदयविकाराचा त्रास होण्याची शक्यता जास्त असते. प्लेक आणि बॅक्टेरिया हिरड्यांद्वारे शरीरात प्रवेश करतात. रक्तवाहिन्या जीवाणूंद्वारे अवरोधित होतात, ज्यामुळे गंभीर हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो. मेंदूला रक्तपुरवठा करणाऱ्या धमन्या ब्लॉक झाल्या तर पक्षाघाताची शक्यता वाढते.
स्मृतिभ्रंश
तोंडाच्या स्वच्छतेची काळजी न घेतल्यास, तुमचे दात गळू शकतात. तुमच्या स्मरणशक्तीशिवाय मेंदूच्या अनेक भागांवरही याचा परिणाम होतो.
इतर गंभीर समस्या
तोंडी स्वच्छता राखल्याने वंध्यत्व, स्थापना बिघडलेले कार्य, अकाली प्रसूती इत्यादीसारखे इतर अनेक रोग देखील होऊ शकतात.
तोंड स्वच्छ कसे ठेवावे
तोंड स्वच्छ ठेवण्यासाठी फक्त सकाळी आणि संध्याकाळी दात घासणे पुरेसे नाही. चला, काही सोप्या आणि महत्त्वाच्या पद्धती जाणून घेऊया :
योग्य प्रकारे ब्रश करा
ब्रश करताना हे लक्षात ठेवा की ब्रशचे दात हिरड्यांपर्यंत ४५ अंशांवर असावेत. हिरड्या आणि दात पृष्ठभाग ब्रशच्या संपर्कात राहतात. दातांच्या बाहेरील पृष्ठभागावर मागे-पुढे, वर आणि खाली घासणे. ब्रश हलकेच घासून घ्या जेणेकरून हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव सुरू होणार नाही. दात आणि हिरड्यांच्या आतील पृष्ठभागावर पुढे-पुढे आणि वर-खाली घासून 45 अंशांचा कोन बनवा. शेवटी, जीभ आणि तोंडाचे छप्पर स्वच्छ करा जेणेकरून तोंड बॅक्टेरियापासून स्वच्छ होईल आणि दुर्गंधी येणार नाही. दिवसातून किमान दोनदा ब्रश करा. जर तुम्ही दोनदा ब्रश करू शकत नसाल, तर तोंड चांगले धुवावे जेणेकरून अन्नाचे कण तोंडात राहू नयेत, कारण यामुळे तोंडात बॅक्टेरिया वाढतात.
तुमची जीभ नीट स्वच्छ करा
दररोज आपली जीभ पूर्णपणे स्वच्छ करा. यासाठी टंग क्लीनर वापरा. तोंडाची साफसफाई नीट न केल्याने तोंडात हजारो बॅक्टेरिया वाढू लागतात, ज्याचा दातांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो आणि श्वासाला दुर्गंधीही येते.
फ्लॉस
फ्लॉस वापरून, तोंडातून अन्नाचे कण योग्यरित्या काढले जातात. हे फक्त ब्रशने काढले जाऊ शकत नाहीत. फ्लॉस दात दरम्यान पोहोचतो तर ब्रश किंवा माउथवॉश करू शकत नाही. म्हणून, दिवसातून किमान एकदा फ्लॉस वापरणे आवश्यक आहे.
माउथवॉश
कोमट खारट पाण्याने स्वच्छ धुवा. त्यामुळे तोंडात असलेले बॅक्टेरिया मरतात. श्वासाची दुर्गंधी देखील संपते आणि दात मजबूत राहतात.
कॅल्शियम आणि इतर जीवनसत्त्वे वापरा
दात आणि हाडांच्या आरोग्यासाठी कॅल्शियम खूप महत्वाचे आहे. यासाठी दूध, फोर्टिफाइड संत्र्याचा रस, दही, ब्रोकोली, चीज आणि इतर दुग्धजन्य पदार्थांचे सेवन करा.
कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन डी हिरड्या आणि दात निरोगी ठेवतात. व्हिटॅमिन बी कॉम्प्लेक्स दात आणि हिरड्यांना रक्तस्त्राव होण्यापासून वाचवते. तांबे, जस्त, आयोडीन, लोह, पोटॅशियम दातांच्या आरोग्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
कॉफीचे सेवन मर्यादित प्रमाणात करा
जरी या पेयांमध्ये फॉस्फरसचे प्रमाण जास्त असते, जे तोंडाच्या आरोग्यासाठी महत्वाचे आहे, परंतु जास्त फॉस्फरस शरीरातील कॅल्शियमच्या पातळीवर देखील नकारात्मक परिणाम करतात. यामुळे दात किडणे आणि हिरड्यांचे आजार यांसारख्या दातांच्या समस्या उद्भवू शकतात. त्यामुळे दुधासारख्या पेयांचे सेवन करा. साखरयुक्त पेये ऐवजी पाण्याचे सेवन करणे चांगले.
तंबाखूचे सेवन करू नका
तंबाखूमुळे श्वासाची दुर्गंधी तर येतेच पण इतरही अनेक आजार होतात.
उदाहरणार्थ, तुम्ही सिगारेट ओढत असाल, तर वास लपवण्यासाठी तुम्ही कँडी, चहा किंवा कॉफी वापरू शकता, परंतु यामुळे धोका दुप्पट होतो.
ब्रश करताना तुमच्या हिरड्या दुखत असल्यास किंवा रक्तस्त्राव होत असल्यास किंवा तुम्हाला दुर्गंधी येत असल्यास, ताबडतोब दंतवैद्याचा सल्ला घ्या. वर्षातून दोनदा दातांची नियमित तपासणी करावी जेणेकरून काही त्रास झाला तर तो लगेच पकडता येईल आणि वेळेवर उपचार करता येतील.
– डॉ. प्रवीण कुमार, संचालक, दंत विभाग, जेपी हॉस्पिटल, नोएडा