हिरवी बुरशी आणि मंकीपॉक्स व्हायरस काय आहे?

* अनामिका पांडे

कोरोनाचे आणखी बरेच प्रकार एक-एक करून समोर येत आहेत….एक संसर्ग संपत नाही की दुसरा संकट बनून समोर येतो. अशा स्थितीत देश या संसर्गातून कधी बाहेर येऊ शकेल यावर काहीच सांगता येत नाही. डेल्टा प्लससारखे रूप समोर आले आहेतच, परंतु त्याबरोबरच काळी बुरशी, पांढरी बुरशी आणि पिवळ्या बुरशी नंतर आता हिरव्या बुरशीचा एक रुग्ण इंदूरमध्ये आढळला आहे. देशातील हिरव्या बुरशीचे हे पहिलेच प्रकरण आहे. याबरोबरच मंकीपॉक्स बुरशीचे प्रकरण ही समोर आले आहे. खरं तर, इंदूरमध्ये ग्रीन फंगस ग्रस्त रूग्णाची पुष्टी झाली होती. त्याला इंदूरच्या खासगी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते पण आता त्या रूग्णाला चांगल्या उपचारासाठी विमान सेवेने मुंबईत दाखल करण्यात आले आहे.

खरं तर, हा रुग्ण माणिकबाग परिसरात राहणारा 34 वर्षीय रुग्ण आहे, जो कोरोनाने संक्रमित झाला होता, त्याच्या फुफ्फुसांमध्ये 90 टक्के संसर्ग पसरला होता… पण दोन महिन्यांच्या उपचारानंतर रुग्णाला रुग्णालयातून डिस्चार्ज देण्यात आला. असे सांगून की आता तो ठीक आहे आणि त्याच बरोबर त्यालाही बरे वाटू लागले होते. पण 10 दिवसानंतर रुग्णाची प्रकृती पुन्हा खालावू लागली. त्याच्या उजव्या फुफ्फुसामध्ये पू भरला होता ज्यामध्ये, त्याच्या फुफ्फुसांना आणि सायनसला एस्परगिलस बुरशीचा संसर्ग झाला होता, त्या कारणास्तव

त्याला मुंबईला पाठवण्यात आले. तज्ञांच्या मते हिरवी बुरशी हा काळ्या बुरशीपेक्षा जास्त धोकादायक आजार आहे. ते फुफ्फुसात हिरव्या रंगाचे दिसते, ज्यामुळे त्याला हिरव्या बुरशीचे नाव देण्यात आले आहे. त्यामुळे रुग्णाची स्थिती सतत खालावत जाते. कोरोनाची गती तर कमी झाली आहे. परंतु काळ्या बुरशीच्या रूग्णांची संख्या मात्र कमी होत नाही आणि त्यात हिरवी बुरशी उदयास येणे चिंताजनक आहे… तथापि त्या रूग्णाला निश्चितच चांगल्या उपचारासाठी मुंबईला पाठवण्यात आले आहे पण तो बरा होऊ शकेल की नाही हे सांगता येत नाही.

हिरव्या बुरशीची लक्षणे काहीशी अशी असतात...

रुग्णाला खाखरण्यातून आणि गुदाशयातून रक्तस्त्राव होण्यास सुरवात झाली आहे, ताप देखील 103 अंशांपर्यंत वाढतो, तर हिरव्या बुरशीवर अँफोटेरेसिन बी इंजेक्शन देखील कार्य करत नाही. राज्यातील हिरव्या बुरशीचे हे पहिलेच प्रकरण आहे. कोव्हिड पोस्ट रुग्णांमध्ये हे दिसून आले आहे.

आता मुद्दा येतो मँकीपॉक्स विषाणूचा. शास्त्रज्ञांसमोर कोरानावर रामबाण उपचार शोधणे अजूनही शक्य झाले नाही. ते अद्याप प्रयत्न करीत आहेत. त्यात आता एक नवीन विषाणू दाखल झाला आहे आणि या अत्यंत धोकादायक नवीन विषाणूचे नाव आहे मँकीपॉक्स. ब्रिटनच्या वेल्समध्ये मँकीपॉक्सची दोन प्रकरणे आढळली आहेत. वैज्ञानिकांच्या म्हणण्यानुसार हा विषाणू बहुधा आफ्रिकेत आढळतो. खास गोष्ट म्हणजे ज्या लोकांमध्ये हा नवीन विषाणू ओळखला गेला आहे, ते दोघेही घरीच राहत होते. ते घराबाहेर कुठेही जात-येत नव्हते, असे असूनही ते या विषाणूच्या विळख्यात अडकले. कोरोनाच्या कहरात मँकीपॉक्स विषाणूच्या प्रवेशामुळे देश अजून जास्त धोक्यात आला आहे.

मंकीपॉक्स म्हणजे काय?

एका अहवालानुसार मंकीपॉक्स हा एक विषाणू आहे, जो प्राण्यांपासून माणसांमध्ये पसरतो.

सर्वप्रथम आफ्रिकन देश कॉंगोमध्ये त्याची ओळख 1970 मध्ये झाली होती. त्यानंतर 2003 मध्ये मध्य व पश्चिम आफ्रिकेतील देश, अमेरिका आणि इतर देशांतही त्याची बरीच प्रकरणे समोर आली होती आणि मंकीपॉक्समधील मृत्यूचे प्रमाण ११ टक्क्यांपर्यंत जाऊ शकते. चेचकवरील लस मंकीपॉक्सविरूद्धदेखील प्रभावी ठरू शकते.

मंकीपॉक्सची लक्षणे कोणती आहेत?

त्याची लक्षणे स्मॉलपॉक्स म्हणजेच चेचक सारखीच आहेत, शरीरावर लाल चकत्ते [पुरळ] उठणे सुरू होते आणि नंतर ते चकत्ते जखमा बनतात.

ताप येणे, डोकेदुखी सुरू होणे, कंबरदुखी, स्नायू आकसणे आणि अशक्तपणा जाणवू लागतो.