* ललिता
सात जन्मांचे लग्नाचे नाते हे आपल्या समाजात सर्वात पवित्र आणि महत्त्वाचे नाते मानले जाते, परंतु आजच्या काळात हे नाते आपले अस्तित्व हरवत चालले आहे. लग्न हे प्रेम, जिव्हाळ्याचे आणि विश्वासाचे नाते असायचे, आजच्या आधुनिक जीवनात या नात्याबद्दल लोकांचे विचार बदलत आहेत. लग्नाच्यावेळी सदैव एकमेकांच्या सोबत राहण्याचे आणि प्रत्येक सुख-दुःखात एकमेकांना साथ देण्याचे व्रत घेणारी जोडपी लग्नाच्या काही काळानंतर छोट्या-छोट्या कारणांवरून लग्नाचा निरोप घेत आहेत आणि घटस्फोटाच्या अनेक घटना घडत आहेत.
आज परिस्थिती अशी झाली आहे की, मनाची इच्छा पूर्ण न करणे, एखाद्याला सहलीला न घेणे किंवा खरेदीसाठी न घेणे अशा छोट्या-छोट्या गोष्टींवरून मारामारी सुरू होते आणि ती सोडवण्याऐवजी वादाची ठिणगी पेटते आणि मग प्रकरण वळते संबंध संपेपर्यंत.
पूर्वीच्या काळी असे होत नव्हते. पूर्वीच्या काळी स्त्री-पुरुष दोघांनाही एकमेकांबद्दल संयम आणि प्रेम होते. पण आता नात्यातील सहनशीलता संपत चालली आहे. आता आपल्या नात्याला तोडण्याआधी संधी देण्याचा धीरही लोकांकडे नाही.
सध्या कुणालाही कुणापुढे झुकायला आवडत नाही. आता, जोपर्यंत दोघे एकमेकांच्या इच्छेचे पालन करतात तोपर्यंत त्यांचे नाते टिकते. ज्या दिवशी एक जोडीदार दुसऱ्याच्या इच्छेविरुद्ध दुस-यापासून विभक्त होतो, दुसरा जोडीदार ते सहन करू शकत नाही आणि नाते तुटण्याच्या उंबरठ्यावर पोहोचते.
कोणतेही दोन लोक सारखे असू शकत नाहीत
जेव्हा एकाच कुटुंबातील दोन मुले सारखी असू शकत नाहीत, तर दोन भिन्न कुटुंबातील दोन माणसे लग्नाने एकसारखी कशी असू शकतात? दोघांच्या सवयी, विचार करण्याची पद्धत आणि राहणीमान भिन्न असू शकते. अशावेळी एकमेकांमध्ये दोष शोधण्याऐवजी एकमेकांमधील चांगले गुण शोधणे हाच योग्य मार्ग आहे. दुसऱ्या जोडीदाराला बदलण्याऐवजी त्याच्या/तिच्या चांगल्या गुणांचा विचार करून दुसऱ्याला तो/ती आहे तसा स्वीकारावा. यामुळे नात्यातील अपेक्षा कमी होतात आणि नात्याचे आयुर्मान वाढते.
अपेक्षांवर नियंत्रण ठेवा
पती-पत्नीमध्ये विभक्त होण्याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे एकमेकांकडून जास्त अपेक्षा असणे. जेव्हा अपेक्षा एवढ्या वाढतात की त्या पूर्ण करणे शक्य नसते तेव्हा जोडप्यासाठी एकत्र राहणे कठीण होते. याशिवाय, वैवाहिक नात्यात, जेव्हा दोन्ही जोडीदार स्वतःला बरोबर आणि दुसरा जोडीदार चुकीचा सिद्ध करण्यासाठी स्पर्धा करू लागतात, तेव्हा नात्यातील आंबटपणा वाढू लागतो आणि नाते घटस्फोट किंवा विभक्त होण्याच्या उंबरठ्यावर पोहोचू लागते.
वैवाहिक नाते कसे टिकवायचे हे कोणी शिकवत नाही
आज वैवाहिक संबंध तुटण्याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे लग्नाचे नाते कसे टिकवायचे हे कोणी शिकवत नाही – ना मुलीचे कुटुंब, ना मुलाचे कुटुंब, ना समाज, ना सोशल मीडिया. पूर्वीच्या काळाबद्दल बोलायचे झाले तर, अध्यापनाचे हे काम वर्तमानपत्रे व मासिके करत असत.
जसे आपण हात धरून एबीसीडी अक्षरे शिकतो, तसेच आपले लग्न वाचवायला शिकले पाहिजे. आज पतींना त्यांच्या पत्नीने त्यांच्या आर्थिक जबाबदाऱ्या वाटून घ्याव्यात असे वाटते पण ते घरच्या जबाबदाऱ्या वाटून घेण्यास टाळाटाळ करतात, जे चुकीचे आहे. जेव्हा मुली दुहेरी जबाबदाऱ्या पार पाडत असतात तेव्हा मुलांनाही घरच्या कामात मदत करायला शिकावे लागते. त्याचप्रमाणे आता मुली आयुष्यातील इतर कौशल्ये शिकत असल्याने त्यांना वैवाहिक जीवन कसे जगायचे हे देखील शिकावे लागेल. आवश्यक असल्यास, वैवाहिक संबंध वाचवण्यासाठी विवाह सल्लागाराकडे जा. लग्न कसे चालवायचे हे दोन्ही भागीदारांना शिकवले पाहिजे.
आपले नाते जतन करण्यासाठी शक्य ते सर्व करा
पती असो की बायको, नातं तोडण्याआधी त्यांनी एकदा विचार केला पाहिजे की, लग्न मोडलं किंवा ते वाचवण्याचा प्रयत्न केला नाही तर त्यांना त्रास सहन करावा लागेल. घटस्फोटानंतर त्यांना सहजासहजी कोणीही सापडत नाही. त्यामुळे पती-पत्नी दोघांनीही एकमेकांची काळजी घेतली पाहिजे. बऱ्याच वेळा घाईघाईने घेतलेल्या निर्णयामुळे नंतर पस्तावाशिवाय काहीच मिळत नाही.
जरा विचार करा, आई-वडील मुलांशी जुळवून घेत नसतील तर त्यांच्याशी संबंध तोडतात का? नाही? जर त्यांचे त्यांच्या मुलांशी नाते आहे, तर ते त्यांचे वैवाहिक नाते वाचवण्याचा प्रयत्न का करत नाहीत?
जर मुलं आई-वडिलांना घटस्फोट देऊ शकत नसतील तर पती-पत्नी एकमेकांसोबत कसे राहू शकत नाहीत, याचा विचार करण्याची गरज आहे.
