* पारूल भटनागर
आजकाल क्वचितच असा एखादा कार्यक्रम होत असेल जिथे महिला मेकअप करून जात नसतील. मेकअप भलेही काही वेळेपुरता केलेला असला तरी तो महिलांचे सौंदर्य वाढवण्याचे काम करतो आणि त्यांच्या चेहऱ्यावरील उणिवा झाकतो.
अनेकदा ज्या सौंदर्य प्रसाधनांचा वापर आपण रूप उजळण्यासाठी करतो तीच प्रसाधने आपले रूप बिघडवण्याचे काम करतात. मात्र जेव्हा हे लक्षात येते तोपर्यंत खूप उशीर झालेला असतो.
अशा स्थितीत सौंदर्य प्रसाधनांमध्ये असलेली कुठले सामग्री तुमच्या त्वचेसाठी नुकसानकारक आहे, याबाबत तुम्हाला माहिती असणे गरजेचे असते, जेणेकरून मेकअपमुळे झालेल्या अॅलर्जीपासून तुम्ही स्वत:ला वाचवू शकाल.
याबाबत फरिदाबादच्या ‘एशियन इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस’चे त्वचारोगतज्ज्ञ डॉक्टर अमित बांगा यांच्याकडून जाणून घेऊया :
कशामुळे होते मेकअपची अॅलर्जी?
मेकअप केल्यानंतर तुमच्या चेहऱ्यावर लाल चट्टे उमटतात. जळजळ, खाज सूज, वेदना असह्य होतात, त्यावेळी तुम्ही विचार करता की, मेकअप केला नसता तर बरे झाले असते. कोणत्या सौंदर्य प्रसाधनांमुळे चेहऱ्यावर अॅलर्जी होते, हे जाणून घेऊया.
फाऊंडेशन आणि कन्सिलर : फाऊंडेशनचा वापर त्वचेचा पोत सुधारण्यासाठी आणि चेहऱ्यावरील डाग लपवण्यासाठी केला जातो, पण यात अशा रसायनांचा वापर केला जातो की त्यामुळेच ते न वापरण्याचा सल्ला तज्ज्ञ देतात. जेव्हा तुम्ही याचा दररोज वापर करू लागता तेव्हा त्वचेवर अॅलर्जी होते.
यात पेराबेर्स, सुगंधी द्रव्ये, प्रिझर्व्हेटिव्ह, ट्रिक्लोसन, सोडियम लॉरेथ सल्फेट, शिसे, फतहलातेसचा वापर केला जातो. या सर्व गोष्टी फाऊंडेशन आणि कन्सिलरचा रंग, त्याचा टिकाऊपणा, त्यातील सुगंध टिकवून ठेवण्यासाठी वापरल्या जातात. यामुळे त्वचेवर अॅलर्जी, त्वचेवरील छिद्र्रे बंद होणे, अॅक्ने तसेच कर्करोगही होऊ शकतो.
म्हणूनच फाऊंडेशनची निवड करताना त्यात त्वचेच्या आरोग्याचे रक्षण करणारे घटक असायला हवेत, जसे की, झिंक, ऑक्साइड इत्यादी. असे फाऊंडेशन संवेदनशील त्वचेसाठी सर्वोत्तम मानले जाते. सोबतच ते सूर्यकिरणांपासूनही रक्षण करते. वृद्धत्वाच्या खुणा दूर ठेवण्यास मदत करते.
ब्लश आणि हायलायटर : मेकअप केला आणि ब्लश तसेच हायलायटर वापरले नाही, असे होऊच शकत नाही, कारण ब्लशमुळे गालांचे उंचवटे आणि हनुवटीवर उभारी येते, शिवाय चेहऱ्यावर वेगळेच तेज येते. हायलायटर कंटूरिंग आणि चेहऱ्यावर चकाकी आणण्याचे काम करते. अनेकदा ब्लश आणि हायलायटरच्या वापरामुळे चेहरा खराब होतो. तो इतका जास्त कोरडा होतो की, कुठलेच क्रीम, मॉइश्चरायझर परिणामकारक ठरत नाही, कारण याच्या एका शेडला बनवण्यासाठी ३-४ पिगमेंट्स आणि रसायनांचा वापर केला जातो. ज्या महिलांना त्वचेची अॅलर्जी आहे त्यांच्यासाठी हे नुकसानकारक ठरू शकते. म्हणूनच जेव्हा ब्लशचा वापर कराल तेव्हा ते नैसर्गिक असेल याकडे लक्ष द्यायला हवे. ब्लश आणि हायलायटरसाठी ज्या ब्रशचा वापर कराल ते स्वच्छ हवे, कारण त्यामुळेही अॅलर्जी होऊ शकते.
डोळयांचा मेकअप : डोळयांना चमक यावी, ते थोडे मोठे दिसावेत यासाठी डोळयांचा मेकअप केला जातो. त्यासाठी काजळ, लायनर, मसकारा, आयशॅडो, आयलॅशचा वापर केला जातो.
अनेकदा असा वापर डोळयांच्या अॅलर्जीस कारणीभूत ठरतो, कारण यात लेड सल्फाईड, कार्बन ब्लॅक, इथेनॉल माईन, बेंजल्कोनियम क्लोराईड (प्रिझर्व्हेटिव्ह), प्राईम यलो कारनोवा वॅक्स (वॉटरप्रूफ बनवण्यासाठी वापरले जाणारे), फॉर्मेल्डह्यदे रिलिजिंग प्रिझर्व्हेटिव्हचा वापर केलेला असतो.
सोबतच यातील जड धातू, अल्युमिनियम पावडरमुळे सर्व प्रकारचे कर्करोग, डोळे कोरडे होणे, अॅलर्जी, डोळे लाल होणे, असे त्रास होतात. म्हणूनच डोळयांच्या मेकअपचे सामान खरेदी करताना त्यात कोणते घटक वापरले आहेत, हे तपासून पाहा. ज्यात कमीत कमी रसायनांचा वापर केलेला असतो तेच सर्वोत्तम असते.
लिपस्टिक : लिपस्टिकशिवाय मेकअप अपूर्ण असतो. म्हणूनच तर घराबाहेर जवळच कुठेतरी जायचे असो किंवा पार्टीला जायचे असो, त्या सुंदर दिसण्यासाठी वेगवेगळया रंगाच्या लिपस्टिक लावतात. प्रत्यक्षात लिपस्टिकमध्ये वापरली जाणारी रसायने तुमच्या ओठांचे नुकसान करण्यासोबतच ओठांद्वारे सहज तुमच्या शरीरात जाऊन तुम्हाला आजारी पाडतात.
यात प्रिझर्व्हेटिव्ह म्हणून मिथाईलोपॅराबिनचा वापर केला जातो, ज्यामुळे अॅलर्जीसोबतच कॅन्सरही होऊ शकतो. यात पेट्रोलियम द्र्रव्यांपासून बनवलेल्या सिंथेटिक ड्रायचाही वापर केला जातो. यामुळे त्वचेची जळजळ, खाज येणे अशा समस्या निर्माण होतात.
म्हणूनच लिपस्टिक, लिपग्लोस, लिप बामची निवड करताना त्यात नैसर्गिक प्रिझर्व्हेटिव्हसह इसेन्शिअल ऑइल जास्तीत जास्त असायला हवेत.
टिकली आणि कुंकू : पारंपरिक लुकबद्दल बोलले जाते तेव्हा टिकली लावली जातेच. जर तुम्ही प्रदीर्घ काळ टिकली किंवा कुंकू लावत असाल तर त्यामुळे अॅलर्जी होऊ शकते, कारण काही टिकल्यांचा गोंद चांगला नसतो तर अनेकदा आपण एकच टिकली आरशाला चिकटवून सतत तीच वापरतो, जी त्वचेच्या अॅलर्जीस कारणीभूत ठरते.
अशाच प्रकारे सतत लिपस्टिक कुंकू म्हणून लावणे किंवा कुंकवाने भांग भरण्याच्या सवयीमुळे पुढचे केस निघून जाणे किंवा तिथली त्वचा कोरडी पडणे असे परिणाम होतात. शरीरासाठीही ते घातक असतात.
म्हणूनच कुठल्याही गोष्टींची सवय लावून घेऊ नका. टिकली आणि कुंकू नेहमीच चांगल्या दर्जाचे वापरा, जेणेकरून तुमचा शृंगार तुमच्या सौंदर्यात अडसर ठरणार नाहीत.
नेलपेंट : प्रत्येक मुलगी आणि महिलेला नेलपेंट लावायला आवडते, कारण त्यामुळे नखे आणि बोटांचे सौंदर्य वाढते. आज फक्त एकाच नेलपेंटने नखे रंगवली जात नाहीत तर सध्या नेल आर्टचाही ट्रेंड आहे.
अनेकदा नेलपेंट, नेल रिमूव्हरच्या वापरामुळे नखे पिवळी आणि कमकुवत होतात. त्यामुळे नाईलाजाने ती रंगवावीच लागतात, कारण नेलपेंटमध्ये फॉर्मेल्डह्यदे, टोल्यूनेसारख्या रसायनांचा वापर केला जातो जो नखांना कमकुवत आणि पिवळे बनवतो. याचा परिणाम प्रजनन क्षमतेवरही होतो. नेल रिमूव्हरमध्ये एसीटोन, टोल्यूने, मिथिनॉलसारख्या रसायनांचा वापर करण्यात आल्यामुळे तो कॅन्सर, त्वचेची अॅलर्जी, डोकेदुखीचे कारण ठरते.
म्हणूनच नेहमी रसायनमक्त नेलपेंट आणि नेल रिमूव्हरचा वापर करा. नेलपेंट लावण्यापूर्वी बेस कोट नक्की लावा, जेणेकरून ते तुमच्या नखांसाठी संरक्षणात्मक आच्छादन ठरेल.
क्रीम आणि लोशन : बऱ्याच फेस क्रीम अॅलर्जीचे कारण ठरतात, कारण एकतर त्यात रसायनांचा वापर केलेला असतो आणि दुसरे म्हणजे तुम्ही तुमच्या त्वचेचा पोत लक्षात न घेताच ती खरेदी करता. त्यामुळे अॅक्ने, त्वचेवरील छिद्र्रे बंद होणे, त्वचेला खाज सुटणे इत्यादी समस्या निर्माण होतात. बऱ्याच फेस क्रीम, लोशनमध्ये मिनरल ऑईलचा वापर केला जातो. त्वचेसाठी तो चांगला नसतो, कारण तो त्वचेवरील छिद्र्रांना बंद करतो. त्यामुळे त्वचेतील खराब द्रव्ये बाहेर पडू शकत नाहीत आणि ती अॅक्नेस कारणीभूत ठरतात. यातील पेरॅबिन्सच्या वापरामुळे अॅलर्जीसह हार्मोन्सचे संतुलन बिघडते.
