* ममता शर्मा
आपण सर्वजण आपल्या दैनंदिन खर्चादरम्यान छोटी-मोठी बचत करत असतो, पण फायदा तेव्हाच होतो जेव्हा बचतीसोबतच गुंतवणुकीची सवय लावली जाते. गुंतवणुकीचा विषय निघताच बहुतेक लोक शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्याचा विचार करतात, पण वास्तव असे आहे की, जर तुम्हाला शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्याचा अनुभव नसेल तर तो तुमच्यासाठी तोट्याचा सौदा ठरू शकतो. फायनान्शियल प्लॅनर, अनुभव शाह यांच्या मते, नवीन गुंतवणूकदारांसाठी म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करणे हा उत्तम पर्याय आहे. म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीत धोका किंवा जोखीम नसते असे नाही, पण तरीही शेअर बाजारातील गुंतवणुकीपेक्षा यात कमी जोखीम असते.
काय आहे?
म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करण्यापूर्वी शेअर्स आणि म्युच्युअल फंडातील फरक जाणून घ्या. जेव्हा तुम्ही शेअर बाजारात गुंतवणूक करता तेव्हा याचा अर्थ असा होतो की, तुम्ही सार्वजनिक कंपनीचे शेअर्स जेव्हा त्यांची किंमत कमी असते तेव्हा विकत घेता आणि किंमत वाढल्यावर त्याची विक्री करता, पण म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करणे म्हणजे तुमचा फंड व्यवस्थापक तुमची रक्कम ही रोखे, शेअर्स, डिबेंचर यासारख्या विविध गुंतवणूक पर्यायांमध्ये गुंतवतो. अशा स्थितीत, म्युच्युअल फंडांचा परतावा हा रोख्यांवर झालेल्या नफ्यावर अवलंबून असतो.
धोका
म्युच्युअल फंड आणि इक्विटी शेअर्समध्ये गुंतवणूक करताना धोका किंवा जोखीम असते, पण जेव्हा तुम्ही म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करता तेव्हा हा धोका थोडा कमी होतो. तुम्ही म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करता तेव्हा तुमचे पैसे वेगवेगळया प्रकारच्या गुंतवणूक साधनांमध्ये गुंतवले जातात. जर एका उपकरणाची कार्यक्षमता खराब असेल तर दुसऱ्या उपकरणाची कार्यक्षमता चांगली असू शकते. त्यामुळे धोका कमी होतो. इक्विटीमध्ये गुंतवणुकीचा सर्वात मोठा तोटा हा आहे की, जर शेअर बाजार खाली जात असेल तर त्याच प्रमाणात तुमचाही तोटा होतो. एकूणच, तुमच्या गुंतवणुकीसाठीचा नफा हा एकाच कंपनीच्या समभागांच्या नफ्यापुरता मर्यादित असतो.
नवीन गुंतवणूकदारांसाठी उत्तम
जे पहिल्यांदाच गुंतवणूक करतात आणि ज्यांना शेअर बाजाराचा अनुभव नसतो, अशा गुंतवणूकदारांसाठी म्युच्युअल फंड अधिक चांगला ठरतो. म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक केल्यानंतर, त्याच्या व्यवस्थापनाची संपूर्ण जबाबदारी फंड व्यवस्थापकावर असते. गुंतवणूकदाराला काळजी करण्याची गरज नसते, मात्र गुंतवणूकदाराला वेळोवेळी त्याच्या व्यवस्थापनासाठी शुल्क भरावे लागते, तर इक्विटी शेअर्समध्ये गुंतवणूक करायची झाल्यास त्यासाठी आधी पुरेसे संशोधन करणे आवश्यक असते.
गुंतागुंत
म्युच्युअल फंडांच्या तुलनेत इक्विटी शेअर्समध्ये गुंतवणूक करणे खूपच क्लिष्ट, गुंतागुंतीचे तसेच खूप वेळखाऊ असते. शेअर्समध्ये गुंतवणूक करताना प्रत्येक क्षणी बाजाराची स्थिती आणि शेअर्सच्या किंमतीवर लक्ष ठेवावे लागते, मात्र म्युच्युअल फंडात गुंतवणुकीच्या बाबतीत, हे काम फंड व्यवस्थापकाद्वारे केले जाते.
विविधीकरण
एक चांगला गुंतवणूकदार तोच असतो जो नफा मिळविण्यासाठी केवळ एका प्रकारच्या गुंतवणूक पर्यायावर आणि क्षेत्रावर अवलंबून नसतो. विविध क्षेत्रांमध्ये आणि गुंतवणुकीच्या पर्यायांमध्ये पैसे गुंतवणे याला डायव्हर्सिफिकेशन म्हणजेच विविधीकरण असे म्हणतात. म्युच्युअल फंडात, गुंतवणूकदाराला विभागीय विविधीकरणाचा पर्याय मिळतो, तर इक्विटी शेअर्सच्या बाबतीत असे होत नाही.
सावधगिरी
* म्युच्युअल फंड किंवा इतर कोणत्याही पर्यायामध्ये गुंतवणूक करताना लोक निष्काळजीपणे कागदपत्रांवर स्वाक्षरी करत असल्याचे अनेकदा दिसून येते. असे केल्याने तुम्ही अडचणीत येऊ शकता. त्यामुळे स्वाक्षरी करण्यापूर्वी पॉलिसीशी संबंधित कागदपत्रे काळजीपूर्वक वाचा.
* कागदपत्रे जमा करताना पत्त्यासंदर्भात पुरावा देताना तुमचा कायम निवासाचा पत्ता द्या. सर्व प्रकारच्या पत्रव्यवहारात याचा उपयोग होतो.
* म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करताना निधीचे व्यवस्थापन करणे ही फंड व्यवस्थापकाची जबाबदारी असते. याचा अर्थ असा नाही की, तुम्ही तुमच्या गुंतवणुकीची काळजी घेऊ नये, उलट तुम्ही तुमच्या गुंतवणुकीचा वेळोवेळी आढावा घेत राहा. जर तुम्ही त्याच्या कामगिरीवर समाधानी नसाल तर फंड व्यवस्थापक बदलण्याचा विचार करा.
म्युच्युअल फंडाचेही अनेक प्रकार आहेत. उदाहरणार्थ, कर्ज, इक्विटी, लिक्विड म्युच्युअल फंड इ. म्हणूनच गुंतवणूक करण्यापूर्वी, तुम्ही कोणत्या म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक केली आहे आणि तो वेगवेगळया स्थितीत कसा कार्य करेल हे जाणून घेणे फार महत्त्वाचे असते.
