गृहशोभिका टीम
होळी खेळताना रंगांचा दर्जा योग्य असावा. रासायनिक रंगांऐवजी कोरडे रंग, अबीर, फुले इत्यादी वापरा. पारंपारिकपणे, ताज्या फुलांपासून बनवलेल्या गुलालाने होळी खेळली जाते. मात्र आजकाल कारखान्यांमध्ये रसायनांचा वापर करून रंग बनवले जात आहेत. लीड ऑक्साईड, कॉपर सल्फेट, अॅल्युमिनियम ब्रोमाइड, प्रशियन ब्लू, मर्क्युरी सल्फाइट ही सामान्यतः वापरली जाणारी रसायने आहेत. यापासून काळा, हिरवा, चांदी, निळा आणि लाल रंग तयार केला जातो. हे रंग जितके आकर्षक असतील तितकेच त्यामध्ये हानिकारक घटक वापरले जातात.
लीड ऑक्साईडमुळे मूत्रपिंड निकामी होऊ शकते, कॉपर सल्फेटमुळे डोळ्यांची ऍलर्जी, सूज आणि तात्पुरते अंधत्व येऊ शकते. अॅल्युमिनियम ब्रोमाइड आणि मर्क्युरी सल्फाइट हे घातक घटक आहेत आणि त्यामुळे प्रुशियन ब्लू कॉन्टॅक्ट डर्मेटायटिस होऊ शकते. या हानिकारक घटकांचा प्रभाव टाळण्यासाठी अनेक उपायांचा अवलंब केला जाऊ शकतो.
त्वचा ओलसर ठेवा
डॉ एच के कार, पारस हॉस्पिटल, गुरुग्राम, त्वचाविज्ञान प्रमुख म्हणतात, “होळी खेळताना पूर्ण बाह्यांचे कपडे घाला जेणेकरून तुमची त्वचा हानिकारक पदार्थांपासून सुरक्षित राहील. स्वतःला पूर्णपणे हायड्रेटेड ठेवा कारण डिहायड्रेशनमुळे त्वचा कोरडी होते आणि अशावेळी कृत्रिम रंगांमध्ये वापरलेली रसायने तुमच्या त्वचेला अधिक हानी पोहोचवू शकत नाहीत तर त्यांचा प्रभाव दीर्घकाळ टिकून राहतो. आपले कान आणि ओठ ओले ठेवण्यासाठी व्हॅसलीन लावा. तुम्ही तुमच्या नखांवरही व्हॅसलीन लावू शकता.
डॉ. एच के कार पुढे म्हणतात, “तुमच्या केसांना तेल लावायला विसरू नका, अन्यथा होळीच्या रंगांमध्ये आढळणाऱ्या रसायनांमुळे केस खराब होऊ शकतात. जेव्हा कोणी तुमच्या चेहऱ्यावर रंग टाकत असेल किंवा चोळत असेल तेव्हा तुम्ही तुमचे ओठ आणि डोळे व्यवस्थित बंद करावेत. या रंगांच्या वासाने श्वास घेतल्यास जळजळ होऊ शकते, ज्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो.
“होळी खेळताना डोळ्यांच्या आजूबाजूच्या त्वचेचे रक्षण करण्यासाठी तुमचे कॉन्टॅक्ट लेन्स काढा आणि सनग्लासेस घाला.
जास्त प्रमाणात गांजाचे सेवन केल्याने तुमचा रक्तदाब वाढू शकतो. म्हणूनच चुकूनही वापरू नका.
“तुमचा चेहरा कधीही स्क्रबने स्क्रब करू नका कारण असे केल्याने त्वचेवर पुरळ आणि जळजळ होऊ शकते. त्वचेवर पुरळ उठू नये म्हणून तुम्ही बेसन आणि दुधाची पेस्ट त्वचेवर लावू शकता.
ज्या लोकांची त्वचा संवेदनशील आहे त्यांनी वर नमूद केलेल्या सर्व उपायांची विशेष काळजी घ्यावी. आजकाल सेंद्रिय रंगदेखील बाजारात उपलब्ध आहेत, रासायनिक रंगांऐवजी ते खरेदी करा. पाण्याने भरलेले फुगे एकमेकांवर फेकू नका, त्यामुळे डोळे, चेहरा आणि शरीराला इजा होऊ शकते.
होळीच्या सणात, खूप थंड असलेल्या गोष्टी खाणे आणि पिणे टाळा.
संसर्गाचा धोका
डॉ. विजय कुमार गर्ग, लोक नायक जयप्रकाश हॉस्पिटल, दिल्ली येथील त्वचाविज्ञान विभागाचे प्राध्यापक आणि संचालक म्हणतात, “रासायनिक रंगांमुळे ऍलर्जी, श्वास लागणे आणि संसर्ग होऊ शकतो. रंग घट्ट करण्यासाठी, आजकाल काचेची धूळ त्यात मिसळली जाते, ज्यामुळे त्वचा आणि डोळ्यांना नुकसान होऊ शकते. हर्बल रंगांनी होळी खेळली तर बरे होईल. तुमच्या सोबत रुमाल किंवा स्वच्छ कपडा ठेवा जेणेकरून तुमच्या डोळ्यात रंग किंवा गुलाल आला तर लगेच स्वच्छ करता येईल. रंगांशी खेळताना मुलांची विशेष काळजी घ्या.
डॉ. भावक मित्तल, त्वचाविज्ञानी, कोलंबिया एशिया हॉस्पिटल, गाझियाबाद म्हणतात, “शक्य असेल तर सुरक्षित, बिनविषारी आणि नैसर्गिक रंग वापरा. ते केवळ हानिकारक रसायनांपासून मुक्त आणि सुरक्षित नाहीत तर ते त्वचेतून काढणे देखील सोपे आहे. दुसरा पर्याय म्हणजे जुन्या काळी फळे आणि भाज्यांच्या चूर्णात हळद आणि बेसन यांसारख्या गोष्टी घालून घरच्या घरी स्वतःचे रंग बनवणे, परंतु हे घटक बारीक वाटले नसतील तर काळजी घ्या. असल्यास पुरळ उठू शकते, त्वचेवर लालसरपणा आणि अगदी जळजळ.
रासायनिक रंगांपासून केस कसे वाचवायचे
जर त्वचा आणि केस कोरडे असतील तर त्यावर धोकादायक रंगांचा प्रभाव तर जास्त असतोच शिवाय आतमध्ये केमिकलही शिरते. होळी खेळण्याच्या १ तास आधी केसांना तेल लावून चांगले मसाज करा. तेल तुमच्या त्वचेवर संरक्षणात्मक थर तयार करेल आणि रंग सहज निघून जाईल. कानांच्या मागे, बोटांच्या दरम्यान आणि नखांच्या जवळ असलेल्या त्वचेकडे दुर्लक्ष करू नका.
होळी खेळण्यापूर्वी डोक्याला नारळ किंवा ऑलिव्ह ऑइलने मसाज केल्याने केवळ धोकादायक रंगांच्या प्रभावापासूनच नाही तर उष्णता आणि धुळीपासूनही संरक्षण मिळते. हे मजबूत रंग तुमच्या टाळूला चिकटू देत नाही.
एक्जिमा, त्वचारोग आणि इतर समस्यांपासून आपल्या त्वचेचे संरक्षण करण्यासाठी आपले हात आणि पाय झाकलेले कपडे घाला.
