* गरीमा पंकज
एका अभ्यासानुसार १४ ते १७ वर्षे वयोगटातील जवळपास २० टक्के मुलींमध्ये कॅल्शियमची कमतरता आढळली आहे, तर पूर्वी कॅल्शियमची कमतरता इतक्या मोठया प्रमाणात फक्त गर्भवती आणि वृद्ध महिलांमध्ये आढळून येत असे.
यामागील कारण म्हणजे आजची बिघडणारी जीवनशैली. आजकाल लोक पॅकेट फूडवर जास्त अवलंबून आहेत, ज्यामुळे त्यांच्या शरीराला संतुलित आहार मिळत नाही.
महिला आपल्या पती आणि मुलांच्या आरोग्याची तर काळजी घेतात, परंतु बऱ्याचदा स्वत:च्या तंदुरुस्तीबाबत निष्काळजीपणा बाळगतात. चांगले आरोग्य आणि सशक्त शरीरासाठी कॅल्शियम खूप महत्वाचे आहे.
यामुळे हाडे आणि दात मजबूत होतात. आपली ७० टक्के हाडे कॅल्शियम फॉस्फेटपासून बनलेली आहेत. यामुळेच हाडे आणि दात यांच्या चांगल्या आरोग्यासाठी कॅल्शियम सर्वात महत्वाचे आहे.
पुरुषांपेक्षा महिलांना अधिक कॅल्शियमची आवश्यकता असते. त्यांच्या शरीरात १००० ते १२०० मिली. कॅल्शियम असणे आवश्यक आहे, अन्यथा त्यांच्या कमतरतेमुळे बऱ्याच प्रकारच्या शारीरिक समस्या उद्भवू लागतात.
कॅल्शियम निरोगी हृदय, स्नायूंची तंदुरुस्ती, दात, नखे आणि हाडे यांना मजबुती देते. त्याच्या कमतरतेमुळे वारंवार फ्रॅक्चर, ऑस्टिओपोरोसिसचा धोका, असंवेदनशीलता, संपूर्ण शरीरात वेदना, स्नायू मुरगळणे, थकवा, हृदयाचा ठोका वाढणे, मासिक पाळीत जास्त वेदना होणे, केस गळणे यासमस्या सुरू होतात.
अशा परिस्थितीत आपल्या आहारातून कॅल्शियम पुरवठा होणे आवश्यक आहे, पूरक आहारांद्वारे नव्हे.
स्त्रियांमध्ये कॅल्शियमच्या कमतरतेची कारणे
रजोनिवृत्तीच्या वयातील म्हणजेच ४५ ते ५० वर्षे वयातील स्त्रियांमध्ये ही कॅल्शियमची कमतरता सर्वाधिक असते, कारण या वयात मादी हार्मोन इस्ट्रोजेनची पातळी कमी होऊ लागते, तर हे कॅल्शियम, चयापचयात महत्वाची भूमिका बजावते.
हार्मोनल बदल : कॅल्शियम समृद्ध आहाराचा अभाव विशेषत: दूध, दही इत्यादी डेअरी उत्पादने न खाणे.
हार्मोन डिसऑर्डर हायपोथायरॉईडीझम : या स्थितीत शरीरात पुरेशा प्रमाणात थायरॉईड तयार होत नाही, जे रक्तातील कॅल्शियम पातळी नियंत्रित करते.
महिला आपला बहुतेक वेळ स्वयंपाकघरात घालवतात, परंतु त्यांना हे माहित नाही की स्वयंपाकघरातच असे बरेच घटक उपलब्ध आहेत, जे त्यांच्या शरीरातील कॅल्शियमची कमतरता दूर करू शकतात. हे सेवन केल्याने त्यांना वरून कॅल्शियम पूरक आहार घेण्याची आवश्यकता भासत नाही.
नाचणी : नाचणीमध्ये बऱ्याच प्रमाणात कॅल्शियम असते. १०० ग्रॅम नाचणीमध्ये सुमारे ३७० मिलीग्रॅम कॅल्शियम आढळते.
सोयाबीन : सोयाबीनमध्येदेखील कॅल्शियम पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध असते. १०० ग्रॅम सोयाबीनमध्ये सुमारे १७५ मिलीग्रॅम कॅल्शियम असते.
पालक : पालक पाहून ज्या स्त्रिया नाक मुरडतात त्यांना हे माहित असणे महत्वाचे आहे की १०० ग्रॅम पालकमध्ये ९० मिलीग्रॅम कॅल्शियम आढळते. त्याची भाजी करण्यापूर्वी ते कमीतकमी १ मिनिट अवश्य उकळवा, जेणेकरुन त्यामध्ये उपस्थित ऑक्सॅलिक एसिडचे प्रमाण कमी होईल, जे कॅल्शियम निरीक्षणासाठी आवश्यक असते.
कोवळे ऊन खाणे : फक्त अन्नच नाही तर सकाळचे कोवळे ऊन खाणेही आवश्यक आहे, कारण त्यात असलेले व्हिटॅमिन डी कॅल्शियम शोषण्यासाठी आवश्यक असते. रक्तातील कॅल्शियमची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी व्हिटॅमिन डी जबाबदार असते. याचे सेवन केल्याने कॅल्शियम शोषून घेण्याची शरीराची क्षमता वाढते आणि हाडे मोडण्याचा धोका कमी होतो.
