* शकुंतला सिंह
रस्ते अपघाताचे प्रमुख कारण आहे तो वेगाने चालवणं, नशेत ड्रायव्हिंग करणं, रहदारीच्या नियमांचं उल्लंघन करणं इत्यादी. याव्यतिरिक्त खराब रस्ते आणि सिटी प्लॅनिंगदेखील दुर्घटनांच कारण असू शकतं.
स्त्रिया आणि कार अपघात
अलिकडे शहरांमध्ये स्त्री कार चालकांची संख्या सतत वाढत आहे. यामध्ये काही नियमितपणे कार्यालयात येण्या-जाण्यासाठी वापर करतात, तर काही इतर वैयक्तिक कामासाठी. नोकरदार स्त्रिया तर गर्भावस्थेमध्येदेखील ड्राईव्ह करून कार्यालयात जातात. गर्भावस्थेत जीवनशैली, शारीरिक आणि मानसिक बदल घडणे स्वाभाविक आहे. त्यांना स्वत: आणि गर्भातील शिशू दोघांचीही काळजी घ्यायची असते. अशावेळी गर्भवती स्त्रियांनी ड्रायव्हिंग करतेवेळी खास सावधानता बाळगायला हवी.
छोटयामोठया कार अपघातात एखादा खास धोका उद्भवत नाही, परंतु जर जास्त मार लागला असेल तर त्यामध्ये विविध प्रकारचा धोका असतो.
गर्भपात : खरंतर बाळ गर्भात एम्नीयोटीक द्रव्यात नैसर्गिकरित्या सुरक्षित असतं. तरीदेखील एखाद्या मोठया दुर्घटनेमध्ये गर्भाशय पंक्चर होण्याची धोका असतो. ज्यामुळे गर्भपात होऊ शकतो.
वेळेपूर्वी जन्म : दुर्घटनेवेळी येणारं स्ट्रेस व त्यानंतर होणाऱ्या स्ट्रेसमुळे फ्री मॅच्योर प्रसूती होऊ शकते.
गर्भनाळ तुटणं : दुर्घटनेच्या आघातामुळे गर्भनाळ गर्भात गर्भाशयातून तुटून वेगळी होऊ शकते, ज्यामुळे बाळ गर्भाबाहेर येऊ शकतं. प्रेग्नेंसीच्या शेवटच्या काही आठवडयात याची आशंका अधिक असते.
हाय रिस्क प्रेग्नेंसी : प्रेग्नेंसीच्या दरम्यान शिशु अथवा आई या दोघांच्या स्वास्थावर कायम नजर ठेवणं गरजेचं असतं त्याला हाय रिस्क प्रेग्नेंसी म्हणतात. जसं की आईला मधुमेह, उच्च रक्तदाब इत्यादी आजार वा खूपच कमी वा अधिक वयामध्ये प्रेग्नेंसीच्या काही समस्या असतात. अशावेळी आई आणि गर्भातील शिशु दोघांनाही डॉक्टरकडे चेकअप आणि अल्ट्रासाऊंड इत्यादी तपासणीसाठी वारंवार जावं लागतं अशा स्त्रियांनी अधिक सतर्क राहायला हवं.
यूट्रस इंजरी : गर्भावस्थेत यूट्रस म्हणजे गर्भाशय मोठं होतं आणि कार अपघातात पोटाला मार लागल्यावर गर्भाशय फाटण्याची भीती असते. अशावेळी आई आणि शिशु दोघांच्याही जीवाला धोका निर्माण होतो.
जन्म दोष : कार अपघातात गर्भाशयाला अपघात झाल्यामुळे भ्रुणामध्ये काही दोष होण्याची शक्यता असते. बाळ किती अगोदर झालंय आणि त्याला किती जास्त जखम झाली आहे. या गोष्टीवर बर्थ डिफेक्ट म्हणजेच जन्म दोष अवलंबून असतो.
भ्रुणाला आघात : कार दुर्घटनेत आईच्या पोटाला जास्त मार लागल्यामुळे बाळाच्या ऑक्सिजन सप्लायमध्ये बाधा निर्माण होते. शिशूच्या शरीराचा मेंदू वा इतर काही खास भागाला जखम झाल्यामुळे दूरगामी समस्या निर्माण होण्याची भीती असते.
कू आणि कंट्रा कू इंजरी : कार अपघातामध्ये दोन प्रकारच्या हेड इंजुरी होतात – कू आणि कंट्रा कू इंजरी. इंजरी तेव्हा होते जेव्हा कारमध्ये बसलेल्या स्त्रीचे डोकं स्टिअरिंगवर आपटत आणि डोक्यासमोर जखम होते. हा आघात झाल्यामुळे पहिली इंजरी आहे. यामध्ये मेंदूच्या दुसऱ्या अपघाताची शक्यतादेखील असते. कंट्रा कू इंजरी ही जेव्हा पुढे लागलेल्या डोक्याची जखम मागच्या मेंदूपर्यंत पोहोचते.
असं यासाठी होतं कारण कवटीच्या आतील मेंदूतला आघात झाल्यामुळे ते गतिशील होतं आणि मेंदू कवटीच्या मागच्या भागाला आपटतो आणि कू आणि कंट्रा कू इंजरी दोन्ही अवस्थेत स्त्रीला खूपच धोका असतो. सोबतच गर्भातील शिशुवरदेखील याचा वाईट परिणाम होण्याची भीती असते.