* आभा यादव
मातृत्व हा स्त्रीच्या आयुष्यातील सर्वात सुंदर क्षणांपैकी एक आहे. तथापि, ते भावनिक आणि आर्थिक जबाबदारी घेऊन येते. जीवन बदलून टाकणारा हा निर्णय घेण्यापूर्वी, मातृत्वासोबत येणाऱ्या जबाबदाऱ्यांसाठी आर्थिकदृष्ट्या तयार असणे महत्त्वाचे आहे. याशिवाय, गर्भधारणेदरम्यान किंवा नंतर कोणत्याही वैद्यकीय आणीबाणीचा सामना करण्यासाठी योग्य आरोग्य विमा पॉलिसी असणे तितकेच महत्त्वाचे आहे.
Policybazaar.com चे हेड-हेल्थ अँड ट्रॅव्हल इन्शुरन्स अमित छाबरा म्हणतात, “आरोग्य सेवेचा खर्च झपाट्याने वाढत असताना, हॉस्पिटलायझेशन दरम्यान कव्हरेज मिळणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. जीवनाच्या प्रत्येक टप्प्यावर पुरेसे कव्हरेज असणे आवश्यक आहे, विशेषत: ज्या स्त्रियांना त्यांच्या आश्रितांची काळजी घ्यावी लागते त्यांच्यासाठी. आणि मातृत्वादरम्यान तिच्या वैद्यकीय गरजा विकसित झाल्या, त्याचप्रमाणे तिचे विमा संरक्षण असावे. वेगवेगळ्या रायडर्सचा वापर करून, महिला त्यांच्या आरोग्य विमा पॉलिसी जीवनाच्या प्रत्येक टप्प्याला अनुरूप बनवू शकतात आणि योग्य फायदे मिळवू शकतात. तसेच, सर्व महिलांनी त्यांचे आर्थिक नियोजन करताना त्यांच्या वाढत्या गरजा लक्षात ठेवल्या पाहिजेत कारण त्या गर्भधारणेपासून वृद्धापकाळापर्यंत वेगवेगळ्या टप्प्यांतून जात असतात.”
आई-टू-बी : ज्या क्षणी तुम्ही तुमचे कुटुंब वाढवण्याचा विचार करता, तिथूनच आई बनण्याचा प्रवास सुरू होतो आणि त्यासोबतच आर्थिक नियोजनही सुरू होते. गरोदरपणात कोणत्याही प्रकारची समस्या उद्भवू नये म्हणून आईला सुरुवातीपासूनच वैद्यकीय सेवेची गरज असते. येथेच प्रसूती लाभासह आरोग्य विमा पॉलिसी कार्यान्वित होते. या प्रकारची विमा पॉलिसी एका विशिष्ट कालावधीसाठी बाळंतपणाशी संबंधित सर्व खर्च कव्हर करते – ज्यामध्ये गर्भधारणापूर्व आणि गर्भधारणेनंतरचे दोन्ही खर्च समाविष्ट असतात. खरं तर, आता अशा योजना आहेत ज्यात गर्भधारणेचा प्रयत्न करणार्‍यांसाठी IVF खर्च देखील कव्हर करतात.
मातृत्व लाभ मिळण्याआधी पॉलिसीच्या आधारावर सहसा दोन ते चार वर्षांचा प्रतीक्षा कालावधी असतो. तथापि, आता अशा पॉलिसीदेखील उपलब्ध आहेत ज्याने हा प्रतीक्षा कालावधी कमी करून एक वर्ष केला आहे. त्यामुळे, प्रसूती लाभासह आरोग्य विमा पॉलिसी लवकर घ्यावी कारण सध्याची गर्भधारणा प्रसूती लाभाच्या अंतर्गत येणार नाही.
गर्भधारणेपूर्वी आणि नंतरच्या काळजीव्यतिरिक्त, प्रसूतीची किंमत खूप जास्त आहे आणि काही लाखांपर्यंत चालते, विशेषत: शस्त्रक्रिया प्रसूतींमध्ये. हा खर्च कव्हर करणारी विमा पॉलिसी खरेदी केल्याने तुम्ही तुमच्या शहरात उपलब्ध असलेल्या सर्वोत्तम वैद्यकीय सुविधांचा लाभ घेऊ शकता. हे केवळ नवीन आईसाठीच नव्हे तर तिच्या बाळाचीदेखील योग्य काळजी सुनिश्चित करेल.
नवीन माता : गरोदरपणात आई आणि न जन्मलेल्या बाळाच्या आरोग्यावर लक्ष केंद्रित केले जाते. मात्र, मूल जन्माला येताच पुन्हा जग मुलाभोवती फिरते. या अवस्थेत, नवजात मुलाची प्रतिकारशक्ती कमी असते, ज्यामुळे बाळ संक्रमण आणि रोगांबद्दल खूप संवेदनशील असते. यासोबतच त्याला वेळोवेळी लसीकरण करून घ्यावे लागते, त्यात मोठा खर्चही होतो.
मातृत्व कव्हरेजसह अनेक आरोग्य विमा पॉलिसी नवजात बाळासाठी संरक्षण देखील प्रदान करतात, जे अशा वेळी खूप फायदेशीर ठरू शकतात. तथापि, हे कव्हरेज विशिष्ट कालावधीसाठीच असते. त्यामुळे बाळाला आधार योजनेशी जोडण्याची सुविधा देणारी आरोग्य विमा पॉलिसी या टप्प्यावर मातांसाठी योग्य पर्याय आहे. याव्यतिरिक्त, जवळजवळ सर्व प्रमुख विमा कंपन्या आरोग्य विमा पॉलिसी देतात ज्यात बालकांचे लसीकरण समाविष्ट आहे. पॉलिसीच्या अटी व शर्तींच्या अधीन असल्यास, तरुण माता त्यांच्या आरोग्य विमा पॉलिसीसह नवजात बालकांच्या काळजीसाठी अतिरिक्त ऍड-ऑन्सची निवड करू शकतात.
तथापि, या टप्प्यावर आरोग्य सेवा केवळ मुलांपुरती मर्यादित नाही. बाळंतपणानंतरच्या काळजीसाठी आईलाही कव्हर करावे लागते. तसेच, जसजसा वेळ निघून जाईल, मातेच्या विम्याच्या गरजा मातृत्वाच्या पलीकडेही विकसित होतील आणि तिला तिचे संपूर्ण आरोग्य कव्हर करावे लागेल. त्यामुळे महिलांनीही कर्करोग, सांधेदुखी, हृदयविकार यासारख्या गंभीर आजारांपासून संरक्षणाचा विचार करावा आणि त्यानुसार सर्वसमावेशक आरोग्य विमा पॉलिसी निवडावी.
सिंगल मदर : सर्व आरोग्य विमा पॉलिसी एकल महिलांना त्यांच्या प्रसूती पॉलिसीमध्ये कव्हर करत नाहीत, परंतु बाजारात अशा काही योजना उपलब्ध आहेत ज्या एकल महिला आणि एकल मातांना मातृत्व लाभ देतात. तथापि, येथे सर्वात महत्वाचा घटक म्हणजे प्रतीक्षा कालावधी. पॉलिसीच्या अटी आणि शर्तींनुसार स्त्रीने प्रतीक्षा कालावधी पूर्ण केल्यानंतर, ती तिच्या वैवाहिक स्थितीकडे दुर्लक्ष करून पॉलिसीच्या मातृत्व लाभासाठी दावा करण्यास पात्र आहे.
वृद्ध माता : जसजसा वेळ जातो आणि मूल प्रौढ बनते, तसतसे आईचे वय देखील वाढते आणि तिच्या आरोग्य सेवा आणि विम्याच्या गरजा अधिक विकसित होतात. अशा काळात, गंभीर आजारांचा समावेश असलेल्या योजनेची आवश्यकता असेल. स्त्रिया वयानुसार पुरुषांपेक्षा संधिवात आणि ऑस्टिओपोरोसिस सारख्या परिस्थितींना अधिक बळी पडतात.
जर या टप्प्यावर, वृद्ध आई तिच्या बदललेल्या परिस्थितीमुळे पूर्णपणे नवीन आरोग्य कवच शोधत असेल, तर तिला पहिल्या दिवसापासून आधीच अस्तित्वात असलेल्या आजारांना कव्हर करणारी पॉलिसी शोधण्याची आवश्यकता आहे. तसेच ज्येष्ठ नागरिक विशेष योजना आहेत ज्यात 60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांच्या वैद्यकीय खर्चाचा समावेश होतो. ज्येष्ठ नागरिकाला नियमित वैद्यकीय तपासणीची आवश्यकता असल्याने, अशा योजना उपयोगी ठरतात कारण ते अशा खर्चासाठी संरक्षण देतात.
तुमच्या उत्पन्नापैकी किती रक्कम आरोग्य विम्यावर खर्च करावी?
कोविड-19 साथीच्या रोगाने प्रत्येकाला हे शिकवले आहे की इतर सर्व गोष्टींपेक्षा आरोग्याला प्राधान्य देणे खूप महत्वाचे आहे. चांगली आरोग्य विमा पॉलिसी रुग्णवाहिका खर्च आणि दिवस-काळजी प्रक्रियेपासून ते ICU आणि हॉस्पिटलायझेशनपूर्वी आणि नंतर रूम भाड्यापर्यंत सर्व गोष्टींचा समावेश करते आणि निवडलेल्या पॉलिसीच्या प्रकारानुसार कॅशलेस हॉस्पिटलायझेशनची ऑफर देखील देते.
आरोग्य विमा खरेदी करताना पगाराचे प्रमाण ४-५% असावे. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही दरमहा रु. 1,00,000 कमावत असाल, तर आरोग्य विमा खर्चासाठी रु. 4000-5000 च्या दरम्यान ठेवण्याचा सल्ला दिला जातो. तथापि, जर तुमच्या कुटुंबाला अनेक समस्यांचा इतिहास असेल किंवा कुटुंबातील सदस्याला कॉमोरबिडीटी असतील, तर एखाद्याने आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या आजारांना कव्हर करणारी योजना खरेदी करावी आणि आवश्यकतेनुसार उपलब्ध अॅड-ऑन्ससह ते जोडून चांगले संरक्षण मिळवण्यासाठी पर्याय देखील असावा.