आपल्या कौशल्याने एकाकीपणावर मात करा

* अलका सोनी

आयुष्याची ५५ वर्षे पाहणाऱ्या नीता आंटी आजकाल तिच्या एकाकीपणाने त्रस्त आहेत. त्याचं कारण म्हणजे मुलं त्यांच्यापासून दूर नोकरीच्या निमित्ताने दुसऱ्या शहरात जातात. नोकरीच्या जबाबदाऱ्यांमुळे पती तिला योग्य वेळ देऊ शकत नाही. बिचारी नीता आंटी केली तर काय करणार.

आता या वयात नीता आंटी कोणतेही नवीन काम करू शकत नाही. मोकळ्या वेळेत तो एकटेपणा दूर करायला धावायचा. आजच्या व्यस्त जीवनशैलीत अनेक गृहिणींची ही परिस्थिती झाली आहे. सुरुवातीला घर आणि मुलांच्या जबाबदाऱ्यांमुळे ती नोकरी करू शकत नाही. पुढे जबाबदाऱ्या संपल्यानंतर तिला आयुष्यात रिकामे वाटू लागते.

आता या एकटेपणावर मात करताना तिला अस्वस्थ वाटते. शेवटी काय करावं तेच समजत नाही. फार कमी स्त्रिया त्यांच्या आयुष्यातील या टप्प्यावर नवीन सुरुवात करण्याचा विचार करतात. आता आयुष्याची संध्याकाळ झाली आहे, आता काय करता येईल, असे त्यांना वाटते. आता नवीन काही करून काय करायचं.

निसर्ग प्रत्येक माणसाला या जगात पाठवत असतो. फक्त गरज आहे ती तुमच्यातील कौशल्य ओळखण्याची. अशी अनेक उदाहरणे आपल्या आजूबाजूला सापडतील. आपण फक्त त्यांच्याकडून प्रेरणा घ्यायला हवी. कुमारी दीपशिखाने ही गोष्ट अनेकवेळा खरी असल्याचे सिद्ध केले. गृहिणी असण्यासोबतच ती गेली 10 वर्षे स्वतःची टेलरिंग इन्स्टिट्यूट देखील चालवत आहे. ती तिच्या घरातील एका खोलीत मुली आणि महिलांना शिवणकाम शिकवते. यामुळे त्यांना खूप आनंद होतो. त्यांचे म्हणणे आहे की, आम्ही स्त्रिया आपले संपूर्ण आयुष्य घर स्वच्छ करण्यात घालवतो. तुमचे लक्ष अजिबात राहात नाही. आपण आपले छंद आणि कौशल्ये समोर आणली पाहिजेत. असो, आजचे युग हे स्वावलंबनाचे आहे.

तुमची प्रतिभा ओळखा

महिला ही कौशल्याची शान आहे. काहींना गायन आहे, कुणाला वाद्य वाजवण्याची कला आहे, तर काही स्वयंपाकात निपुण आहेत. काही पेंटिंगमध्ये परिपूर्ण आहेत, काही उत्कृष्ट लेखन आहेत आणि काही मेहंदी डिझाइनिंगमध्ये तज्ञ आहेत. म्हणून, आपल्या एकाकीपणाला बाय-बाय म्हणा आणि ते ओळखून आपली कौशल्ये वाढवा.

संकोच दूर करा

तुमच्या कौशल्याच्या सुरुवातीबद्दल तुमच्या मनात येणारा प्रत्येक संकोच दूर करा. तुम्हाला पहिल्याच प्रयत्नात यश मिळणार नाही किंवा लोक तुमची चेष्टा करू शकतात. पण या सर्वांकडे दुर्लक्ष करायला शिका, जे काम करायचे ठरवले आहे ते मनापासून करा. असे होईल की जे आज तुमची चेष्टा करत आहेत, उद्या तुम्हाला यश मिळाल्यावर ते तुमची स्तुतीही करतील.

निशू श्रीवास्तव यांना शिवणकामाची खूप आवड होती. पण तिला तिच्या छंदासाठी वेळ देता येत नव्हता. मग मुलं आली की त्यांचे कपडे शिवून घ्यायचे असा विचार मनात आला. जेव्हा मुलांना त्यांच्या आईने बनवलेले कपडे सुंदर दिसले तेव्हा त्यांची विचारसरणी बदलली. आज ती तिच्या फावल्या वेळात तिचे कौशल्य आजमावते.

कौशल्ये अपडेट करत रहा

तुम्ही तुमच्या आवडीनुसार आणि कौशल्याने कोणतेही काम सुरू केले असेल, ते आजच्या काळानुसार अपडेट करत राहा कारण हे सर्व तुम्ही वर्षापूर्वी शिकलात. आज तुम्ही त्यात काही बदल करू शकता.

या तंत्रज्ञानाच्या युगात तुमच्या कलेला थोडा तांत्रिक स्पर्श द्या. यूट्यूब आणि गुगलवर प्रत्येक कलेशी संबंधित अनेक व्हिडिओ आणि माहिती आहेत. त्याच्या मदतीने आपली कला सुधारा.

लक्ष ठेवा

आज चित्रकला, स्वयंपाक, गृहसजावट अर्थात प्रत्येक कलेला बाजारात मागणी आहे. आपल्याला फक्त उघड्या डोळ्याची आवश्यकता आहे. त्या कलेशी संबंधित अनेक तज्ञ आपल्या आजूबाजूला आहेत. त्यांच्याकडून समुपदेशन घ्या. असे अनेक लोक आहेत ज्यांनी कोणत्याही विद्यापीठाच्या पदवीशिवाय ते मोठे केले आहे. त्यामुळे पूर्ण आत्मविश्वासाने पाऊल टाका. आज तुम्ही स्वतःबद्दलही विचार करणे महत्त्वाचे आहे. तुमच्या आवडीचे काम निवडा. कुणास ठाऊक, तुमचे कौशल्य कदाचित तुम्हाला नवी ओळख देईल. त्यामुळे तुमचे कौशल्य आजमावून पहा. यामुळे तुमचा एकटेपणा तर दूर होईलच पण तुमचा आत्मविश्वासही अनेक पटींनी वाढेल. उत्पन्न वेगळे असेल.

अशा बना कुशल आणि यशस्वी

* पुष्पा भाटिया

एकाच वेळेला सगळी कामे करण्याच्या नादात आपण नैराश्याने ग्रस्त होऊ नये यासाठी या गोष्टींचा जीवनात अवश्य जरूर अवलंब करा :

प्रतिक्रिया द्यावी : जे काही आपल्या अवती-भोवती घडतंय, त्यासंबंधी आपली प्रतिक्रिया अवश्य व्यक्त करावी. सगळे काही गुपचूप रोबोटप्रमाणे स्वीकारू नये. बदलाच्या प्रक्रियेमुळे उत्पन्न आपल्या भावनांचा स्वीकार करावा. लक्षात ठेवा, आपल्या भावनांना तुमच्याहून चांगले अन्य कोणी समजू शकणार नाही.

क्षमतेहून अधिक काम करू नका : घर असो की ऑफिस चांगले बनण्याच्या फंदात पडू नका. लक्षात ठेवा जर आपण आपल्या क्षमतेहून अधिक काम केले तर आपल्याला कुठले मेडल तर मिळणार नाहीच. परंतु लोकांच्या अपेक्षा मात्र वाढतील. शिवाय होणाऱ्या चुकांचा परिणामही भोगावा लागेल. आजचा काळ टीम वर्कचा आहे.

पॉझिटिव विचार : चुकांना तुम्ही जबाबदार आहात ही भावना मनातून काढून टाका. अशाचप्रकारे ऑफिसमध्ये एखादा प्रोजेक्ट हातातून निघून गेला असेल तर, ‘‘हे काम मी करूच शकत नाही.’’ किंवा ‘‘मी या कामासाठी योग्यच नाही.’’ असे नकारात्मक विचार मनात येऊ देऊ नका.

निर्भय बना : अनेकदा आई-वडिलांकडून मिळालेल्या वर्तनाची मुळे एवढया खोलवर रुजलेली असतात की प्रौढ झाल्यावरही त्यांच्यापासून मुक्ती मिळणे अवघड होऊन जाते. काही महिला असमाधानी नात्यांना जीवनभर टिकवून ठेवतात कारण की त्यांना भीती वाटत असत की नाती तोडली तर समाजात त्यांची बदनामी होईल. परंतु सत्य तर हे आहे की आजच्या यंत्र युगात कुणालाही एवढी फुरसत नाही की जो दुसऱ्यांविषयी विचार करेल. सगळे आपापल्या जगात व्यस्त आहेत.

निसर्गाशी नाते जोडा : सकाळी सूर्योदयापूर्वी उठा आणि फिरायला जा. फिरण्यासाठी असे ठिकाण निवडा, जेथे हिरवळ असेल, नदी, तलाव, धबधबा, समुद्र व बगीचा असेल. अशा निसर्गरम्य ठिकाणी फिरल्यामुळे मेंदूला ताण-तणावापासून दिलासा मिळतो.

उपाय शोधा : समस्या कशीही असो, ती सहजतेने हाताळा. घाईगडबडीने समस्या अजून वाढते. धैर्याने प्रतिकूल परिस्थितीचा सामना करावा. त्या पैलूंचा विचार करावा, ज्यामुळे आपल्या समस्येवर उपाय मिळू शकेल.

दिनक्रम बदलावा : प्रत्येक दिवशी एकच एक काम केल्याने आपण थकला आहात, ऑफिसमध्येही कंटाळा अनुभवताहेत, तर मग काही दिवस बाहेर फिरून यावे किंवा परिवाराबरोबर पिकनिकला जावे. स्पा घ्या, पार्लरला जाऊन.

चांगल्या श्रोता बना : जर आपण दुसऱ्यांच्या बोलण्याशी सहमत नसाल तरीही निर्णय न घेता दुसऱ्यांचे बोलणे ऐका. तो काय म्हणतो ते समजून घेण्याचा प्रयत्न करा आणि त्याला हे वाटायला हवे की तुम्ही त्याचे म्हणणे लक्षपूर्वक ऐकत आहात.

जेणेकरून तुम्ही तंदुरुस्त राहावे : आरोग्यासंबंधी कुठल्याही समस्येला दुर्लक्ष्य करू नका. आपले रुटीन चेकअप करत राहिल्यास आपण बऱ्याच समस्यांपासून वाचू शकाल.

शेवटी सर्व कामे केली जावू शकतात, परंतु सर्व कामे एकाच वेळेला केली जाऊ शकत नाहीत. स्त्री कुटुंबाची केंद्रही आहे आणि परिघही. तिला आई, पत्नी आणि वर्किंग वुमन बनण्याची गरज आहे, सुपर वुमन बनण्याची नाही.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें