* शिखा जैन
जोडप्याचे ध्येय : तुमच्या जोडीदाराच्या मृत्यूनंतर वेगळे होणे असो किंवा घटस्फोटानंतर वेगळे होणे असो, दोन्ही परिस्थितीत जगणे कठीण होऊन बसते, त्यामुळे लवकरात लवकर तुमच्या जोडीदाराचा आदर करा. जेणेकरून आपण आपल्या जोडीदारासोबत आनंदी जीवन जगू शकू.
एकेकाळी तुमच्या आयुष्यातील सर्वात महत्त्वाचा भाग असलेला जोडीदार निघून गेला की, तुमचे जग निरस होते आणि वेळ थांबल्याचे दिसते. निराशा, एकटेपणा आणि दुःख सर्वत्र पसरलेले आहे. या कठीण काळात स्वतःला सांभाळून पुढे जाणे हे मोठे आव्हान असू शकते. तुम्ही तुमच्या 60 च्या दशकात एकटे राहिल्यास, तुम्ही ते दु:ख कधीच विसरू शकत नाही.
घटस्फोट असो, विधुरत्व असो वा विधुर असो. मुले आईसोबत राहिल्यास वडिलांसाठी अधिक समस्या निर्माण होतात. ना त्याला दुसरी मुलगी सापडते ना दुसरा जोडीदार. आज तुमच्याकडे असलेल्या पती-पत्नीची काळजी घ्या. ही एक अतिशय अनोखी गोष्ट आहे. ज्यांच्याकडे आहे त्यांनी तो कोहिनूर हिरा असल्यासारखा विचार करावा.
कारण जेव्हा घटस्फोट होतो, जोडीदार विभक्त होतो आणि एकटा राहतो तेव्हाच हे समोर येते. खूप कमी लोक असतात जे नंतर चांगले आयुष्य जगू शकतात. मुली अजूनही चांगले व्यवस्थापन करतात कारण त्यांना मुले आहेत. त्यांचे पालक त्यांना आधार देतात. जर तुम्ही तरुण असाल तर तुम्हाला नक्कीच कोणीतरी फ्लर्ट करायला मिळेल. पण एकट्या माणसाला काही मिळत नाही, तो इकडे तिकडे फिरतो.
जसजसे वय वाढेल तसतसा त्रास वाढत जाईल. कोणत्याही वयात माणसाला स्वतःची आणि घराची काळजी घेणे कठीण असते. त्यामुळे उशीर न करता जो जीवनसाथी मिळाला आहे त्याच्यासोबत जगायला शिका. त्याला सोडून जाण्याऐवजी, स्वतःमध्ये काहीतरी बदला. हे शक्य नसेल तर ते जसे आहे तसे स्वीकारून पुढे जा.
ज्यांचा जोडीदार विभक्त झाला आहे त्यांच्याकडून ही वेदना जाणून घ्या
लाइफ पार्टनर या शब्दावरून हे स्पष्ट होते की तो एक आयुष्यभराचा सोबती आहे, ज्याच्यापासून फक्त मृत्यूच तुम्हाला वेगळे करू शकतो, त्यामुळे त्याच्यापासून वेगळे झाल्यावर तुम्हाला नक्कीच वेदना जाणवतील. असह्य वेदना होतात. आपल्या जोडीदारासोबतचे प्रत्येक प्रकारचे शारीरिक आणि मानसिक नाते असते, जे एकत्र राहताना इतके खोलवर जाते की ते आपल्या विचारात, आपल्या पेशींमध्ये, आपल्या हृदयात आणि मनात घर करून जाते, ज्याशिवाय जगणे अशक्य वाटते. आपल्या आयुष्यातला आनंद आपल्या जोडीदाराच्या आनंदाशी जोडलेला असतो.
उदाहरणार्थ, तुमचा नवरा ऑफिसमधून यायला एक दिवस उशीर झाला तर तुमच्या मनात चुकीचे विचार येऊ लागतात, तो कुठे आहे, अजून का आला नाही? ही सर्व परिस्थिती सामान्य आहे परंतु आपण ते सहन करू शकत नाही.
मग अशा परिस्थितीत ज्यांच्या जोडीदाराचा कोरोनामुळे किंवा अन्य कारणाने मृत्यू झाला आहे, त्यांना ही वेदना जाणून घ्या. त्यांचे जीवन कसे ठप्प झाले आहे. पुढे जायचे असले तरी जोडीदार मिळत नाही. अविवाहित महिलांना घर आणि घराबाहेर सांभाळणे अवघड होऊन बसते. महिलांना अचानक पायावर उभे राहणे ही मोठी समस्या आहे. जर ते आधीच कार्यरत असेल तर ते ठीक आहे परंतु जर ते कार्य करत नसेल तर सर्वकाही सुरवातीपासून सुरू करणे सोपे नाही. एकट्या पालकांच्या मार्गातही अनेक समस्या येतात.
स्त्रिया घराबाहेर सांभाळायला पटकन शिकतात, तर पुरुषांना घर सांभाळणे अशक्य होते. मुलांचे संगोपन कसे करावे हे देखील अवघड आहे. स्त्रिया अजूनही जीवनसाथी शोधतात कारण त्या स्वतःला सांभाळतात पण पुरुषांना पटकन जोडीदार मिळत नाही. त्याला एकटे राहण्याचा कंटाळा येतो. मुलींना आजही त्यांचे आई-वडील आणि भावंडांचा आधार असतो, परंतु मुलांना फार काळ कोणताही भाऊ किंवा बहीण आधार देत नाही, कारण ते त्यांच्या छोट्याशा गरजांसाठीही इतरांवर अवलंबून असतात.
त्याच बरोबर मुली स्वतःची आणि मुलांची काळजी घेतात तसेच त्या ज्याच्या घरी राहतात त्या व्यक्तीच्या घराची काळजी घेतात. त्यामुळे, भावंड आणि पालकांना त्यांना ठेवणे सोपे आहे. जरी पुरुष आणि स्त्रिया दोघांनाही समस्यांचा सामना करावा लागतो, तरीही असे म्हणता येईल की पुरुषांना स्वतःला हाताळणे अधिक कठीण होते.
घटस्फोटानंतर एकटेपणा पसरतो
मी एक ४६ वर्षांची स्त्री आहे जिच्या आयुष्यात कामाशिवाय काहीच उरले नाही. सुमारे एक वर्षापूर्वी तिचा पतीपासून घटस्फोट झाला. माझा 19 वर्षांचा मुलगा त्याच्या आयुष्यात खूप व्यस्त आहे. संपूर्ण दिवस ऑफिसमध्ये जातो पण मला आयुष्यात खूप एकटं वाटायला लागलंय. मी पण रिलेशनशिप मध्ये होतो पण नंतर मला वाटले की ते फक्त तात्पुरते आहे आणि समाज किंवा माझा मुलगा कदाचित मला स्वीकारणार नाही आणि माझ्या या विचाराने मला ते नाते संपवायला भाग पाडले.
आता तोच रिकामापणा आणि एकटेपणा आयुष्यात परत आला आहे. मी कामावरून घरी परतल्यावर बोलायला कुणीच नसतं. मी खूप दुःखी आणि निराश आहे. या एकटेपणातून कसे बाहेर पडू, माझ्या आयुष्यात आनंद कसा आणू. जर मला माझे मागील आयुष्य आठवले तर मला खूप पश्चाताप होतो. मी माझ्या पतीशी जुळले नाही. पण सर्व दोष त्यांचा नव्हता. थोडं जुळवून घेण्याचा प्रयत्न केला असता तर आज ही परिस्थिती आली नसती.
घटस्फोट घेणे खरेच सोपे आहे पण त्यानंतर जगणे अवघड आहे. जोडीदारापासून दूर गेल्यावर एकटेपणा जाणवतो तेव्हाच हे समजते. म्हणूनच, वेळीच समजून घ्या की तुमच्या जोडीदारात काही वाईट गुण आहेत, म्हणून त्याच्याशी वागायला शिका कारण त्याला सोडल्यानंतरही परिस्थिती फारशी चांगली होणार नाही.
पुरुषांनी स्त्रियांचा अधिक आदर केला पाहिजे
पुरुष महिलांना गृहीत धरत असल्याचे अनेकदा दिसून येते. त्यांची सर्व कामे वेळेवर झाली तर त्यांना त्या कामाची किंमतही नसते. पुरुषांना वाटते की मी कमावता असल्याने माझी किंमत जास्त आहे. ते महिलांकडे फारसे लक्ष देत नाहीत. पण स्त्रिया जरी नोकरी करत असल्या तरी घरातील बहुतांश कामे महिलांनीच करावीत असे त्यांना वाटते. आई-वडिलांशी जुळवून घेताना ते आपल्या जोडीदाराला अशा घराच्या जंगलात सोडतात, जिथे ती तिची संपूर्ण तारुण्य त्यांच्या आईशी जुळवून घेण्यात घालवते. पण हे लक्षात आल्यावर मध्यमवयातही त्या पतीला सोडायला मागेपुढे पाहत नाहीत. तेव्हा त्या स्त्रीची किंमत कळते जिच्या बोलण्याकडे कधीच लक्ष दिले गेले नाही.
त्यामुळे वेळीच पत्नीचा आदर करा. त्याला तुमच्या आई किंवा इतर कोणत्याही नात्याबाबत काही समस्या असल्यास ते समजून घ्या आणि सोडवा. वेगळ्या घरात राहतात. त्याने तुझ्याशी लग्न केले आहे आणि तुझ्या आईला आयुष्यभर आनंदी ठेवण्याची जबाबदारी त्याची नाही. हे देखील समजून घ्या की जर तुमची पत्नी तुम्हाला सोडून गेली तर ती कशीतरी व्यवस्थापित करेल परंतु तुमचे कुटुंबीय तुम्हाला याबद्दल विचारणार नाहीत. मग तो बायकोचे शब्द आठवून रडतो. त्यामुळे अजूनही वेळ आहे सावधगिरी बाळगा आणि आपल्या पत्नीचा आदर करा.
तुमच्या जोडीदाराला मित्र बनवा
मित्राशी भांडण झाले तर घटस्फोट होत नाही. तसेच तो तुम्हाला न्याय देत नाही. तुमच्या चांगल्या-वाईटाचा समावेश करून तुम्हाला स्वीकारतो. असे नाते पती-पत्नीमध्ये अनेकदा घडत नाही. पत्नीसाठी, पती हा एक देव आहे ज्याच्यामध्ये तिला कोणतीही कमतरता किंवा कमतरता दिसायची नाही. पती, पत्नी ही एक जबाबदारी आहे, एक स्त्री जिचा तो आदर करतो पण त्याच्याशी सर्व काही उघडपणे शेअर करू शकत नाही कारण ते दोन भिन्न व्यक्तिमत्त्व आहेत.
पण जर तुम्ही तुमच्या लाइफ पार्टनरलाही मित्र बनवून त्यांचे मित्र बनलात तर आयुष्य पूर्णपणे बदलून जाते. जर तुम्ही मैत्री केली तर तुम्हाला समान अधिकार देता येतील. नाते कोणतेही असो, त्यात समानता आणि आदर असणे खूप गरजेचे आहे. अशा परिस्थितीत जोडीदार मित्र असेल तर पती-पत्नीमधील वाद मिटवणे सोपे जाईल. संवादासाठी खुला मार्ग असेल. आपल्या समस्यांवर आपण एकमेकांशी चर्चा करू शकतो आणि त्या सोडवण्याचा प्रयत्न करू शकतो.
एक विभक्त होताच दुसरा म्हातारा दिसू लागतो
एक जोडीदार निघून गेल्यावर दुसरा म्हातारा होऊ लागतो, मग वय कितीही असो, जोडीदारासोबत त्याचे विचार थांबतात. तिची स्वप्नं, आशा, उत्साह, आनंद सगळं काही तिच्या आयुष्याच्या जोडीदारासोबत जातं. महिलांना आता प्रश्न पडतो की त्यांनी कोणासाठी कपडे घालायचे, आता त्यांची स्तुती कोण करणार? त्याच्या चेहऱ्यावरचा प्रकाश निघून जातो. जोडीदारापासून विभक्त होण्याच्या दु:खाच्याच सावल्या त्याच्यावर दिसतात. तणाव इतका वाढतो की आरोग्याच्या अनेक समस्या उद्भवतात. बीपी, शुगर इत्यादी अनेक आजार आणि घरच्या आणि मुलांच्या जबाबदाऱ्या सांभाळणे यामुळे त्यांचे वय अकाली होते. दिवसभर धावपळ करून रात्री अंथरुणावर पडणारा एकटेपणा तुम्हाला जगू देत नाही आणि मरूही देत नाही.
प्रत्येक वयात जीवनसाथी हवा
कर्नाटकातील म्हैसूर येथे राहणाऱ्या एका ७३ वर्षीय व्यक्तीने लग्नासाठी जाहिरात दिली आहे. तो सरकारी शिक्षकाच्या नोकरीतून निवृत्त झाला असून घरी एकटाच राहतो. आता त्यांना एकटेपणाची भीती वाटते. तो आता जीवनसाथीच्या शोधात आहे.
अशा जाहिराती आता सर्रास झाल्या आहेत. अशा अनेक संस्था आहेत ज्या वृद्ध लोकांचे विवाह लावण्याचे काम करत आहेत. कारण आता लग्न हे वयावर अवलंबून नाही. पूर्वी जिथे एकत्र कुटुंबे होती, कुणाचा जोडीदार विभक्त झाला तरी त्या एकट्या माणसाची काळजी घेण्यासाठी घरात अनेक लोक असायचे. पण आता न्यूक्लियर फॅमिलीच्या जमान्यात जोडीदार गेल्यावर एकट्याला सगळं सांभाळणं अवघड होऊन बसतं. नातेवाईकही काही दिवस एकत्र राहतात. म्हणूनच माझे संपूर्ण आयुष्य पुढे कसे जाईल या विचारानेच मला अस्वस्थ वाटते.
अहंकार आणि अहंकार सोडा आणि जोडीदाराशी जुळवून घ्यायला शिका
रचना सांगते, “माझ्या पतीसोबत काही वाद झाल्यानंतर तो मला माझ्या आई-वडिलांच्या घरी घेऊन गेला, पण नंतर काही खोटे नातेवाईक आणि माझ्या आई-वडिलांच्या घरातील काही लोकांच्या प्रभावामुळे मी सोबत गेले नाही. उलट मीच त्याला हुंड्याच्या खोट्या प्रकरणात अडकवले. पण आता 6 वर्षे उलटून गेली आहेत आणि मी घरी बसली आहे, तेव्हाच माझ्या पतीने पुन्हा खोटे लग्न केले, असे मला वाटते. माझा नवरा मला न्यायला आला असता, तर आज मलाही एक-दोन मुलं झाली असती आणि मीही माझ्या मित्रांप्रमाणे माझ्या नवऱ्यासोबत आनंदी राहिलो असतो.
तेव्हा हे समजून घ्या, कोणीही साथ देणार नाही, सर्वजण सल्ला देतील. शेवटी तुमचे आयुष्य उद्ध्वस्त होईल. वाद झाला तर संबंध संपवण्यापेक्षा दोन दिवस उदास राहणे चांगले.
खरे तर जीवनात असे अनेक टप्पे येतात जिथे आपल्याला महत्त्वाचे निर्णय घ्यावे लागतात. जर आपण स्वतःचे हित लक्षात ठेवले नाही आणि नातेवाईक आणि मित्रांच्या प्रभावाखाली काही चुकीचे निर्णय घेतले तर त्याचे परिणाम आपल्याला आयुष्यभर भोगावे लागतात. म्हणून, सर्व अहंकार आणि अहंकार बाजूला ठेवा आणि आपल्या जोडीदाराच्या कमतरतांचा मनापासून स्वीकार करा आणि त्यांच्याबरोबर राहायला शिका. मग आयुष्य पुढे जाईल पण जर आपण एकमेकांना सोडले तर आयुष्य आणखी वाईट होईल. मग जर तुम्ही दुसरा जोडीदार शोधलात, तर तुम्हाला सुरुवातीला तो सापडणार नाही आणि अनेक वर्षांच्या खटपटीनंतरही तुम्हाला एखादा सापडला, तरी पहिल्या जोडीदाराशी जुळवून घेताना तुम्हाला जितका संकोच वाटत होता त्यापेक्षा ५० पट जास्त जुळवून घ्यावा लागेल. आणि जर तुम्हाला जोडीदार मिळाला नाही तर तुमचे संपूर्ण आयुष्य एकटे घालवणे हा शाप ठरेल.
