* शैलेंद्र सिंह
योनिमार्गाचा संसर्ग म्हणजे योनीमार्गात संसर्ग होणे हे लहान मुलीपासून वृद्ध महिलेपर्यंत कोणालाही होऊ शकते. काही महिलांना आयुष्यात अनेकदा हा संसर्ग होतो. योनीमार्गाचा संसर्ग हा एक सामान्य आजार असला तरी त्याकडे दुर्लक्ष केल्याने होणारे परिणाम धोकादायक असू शकतात. वंध्यत्वही होऊ शकते. गर्भधारणेदरम्यान योनिमार्गाच्या संसर्गामुळे लैंगिक रोगही होऊ शकतात, ज्याचे शिकार न जन्मलेले आईच्या पोटातील बाळही होऊ शकते.
योनिमार्गाच्या संसर्गामुळे ल्युकोरियासारखा आजारही होऊ शकतो, ज्यामुळे योनीतून पांढरा दुर्गंधीयुक्त स्त्राव होतो. यामुळे पोट आणि पाठदुखी होऊ शकते. महिलांमध्ये तापासोबतच अशक्तपणाही येऊ शकतो.
योनिमार्गाच्या संसर्गाचे मुख्य कारण म्हणजे वैयक्तिक स्वच्छतेची काळजी न घेणे. डॉ. मधू गुप्ता सांगतात की, योनीमार्गाच्या संसर्गामुळेही लैंगिक संबंधातून पसरणारे आजार होऊ शकतात. वैयक्तिक स्वच्छतेची अशा प्रकारे घ्या काळजी :
स्वच्छ पाण्याचा वापर करा : शरीर स्वच्छ ठेवण्याचे काम योनी करते. वैयक्तिक स्वच्छतेसाठी, बाथरूम वापरण्यापूर्वी तिथे फ्लश करणे किंवा पाणी ओतणे आवश्यक असते, कारण जर तुमच्या आधी एखाद्या रुग्णाने ते वापरले असेल तर तुम्हालाही संसर्ग होऊ शकतो.
मासिक पाळीदरम्यान घ्या विशेष काळजी : मासिक पाळीच्यावेळी संसर्गाचा धोका जास्त असतो, त्यामुळे या काळात स्वच्छतेची विशेष काळजी घ्या. संसर्गापासून दूर राहण्यासाठी चांगल्या दर्जाचे सॅनिटरी पॅड वापरा. आवश्यक तितक्या वेळा पॅड बदलत राहा. टॅम्पन लावण्यापूर्वी योनी पाण्याने धुवा. ते ५ तासांपेक्षा जास्त ठेवू नका.
कॉटनचा वापर उत्तम : पँटी वापरताना ती फक्त कॉटनची आहे याची खात्री करा आणि खूप घट्ट बसणारी पँटी वापरू नका. नायलॉन आणि सिंथेटिक पँटीजचा वापर कमी करा. यामुळे घाम येतो, ज्यामुळे योनिमार्गात त्वचेच्या संसर्गाचा धोका वाढतो. पँटी धुताना लक्षात ठेवा की, त्यात साबण राहाणार नाही. ती धुण्यासाठी सुगंधी साबण वापरू नका.
अस्वच्छ शौचालयापासून राहा दूर : संसर्ग टाळण्यासाठी गलिच्छ शौचालय वापरू नका. ज्या शौचालयात बरेच लोक जातात ते अतिशय जपून वापरा, कारण अशा शौचालयाचा वापर केल्यास युरिनरी ट्रॅक्ट संसर्गाचा धोका वाढतो.
स्वत:वर करू नका उपचार : योनीमध्ये किंवा आजूबाजूला खाज येत असेल, तर त्या भागाला चोळू नका. खाज कायम राहिल्यास डॉक्टरांशी संपर्क साधा. तुमच्या मनाने किंवा केमिस्टच्या सल्ल्याने औषध घेऊ नका, अन्यथा त्रास वाढू शकतो.
डॉक्टरांच्या सल्ल्याने करा डचिंग : योनीच्या आतील भाग स्वच्छ करण्यासाठी डचिंगची शिफारस केली जाते. त्यात काही विशिष्ट प्रकारचे औषध सापडते, पण ते स्वत:च्या मनाने लावू नका.
योनीमध्ये चांगले आणि वाईट दोन्ही प्रकारचे जिवाणू असतात. कधीकधी डचिंगमुळे खराब जिवाणू तसेच चांगले जिवाणूही नष्ट होतात, ज्यामुळे संसर्ग होतो.
अंतर्गत केसांची स्वच्छता : अंतर्गत केस म्हणजे जननेंद्रियाचे केस योनीच्या संरक्षणासाठी असतात. लघवीचा काही भाग योनीत जाण्यापासून रोखण्याचे काम ते करतात. त्यांची वेळोवेळी सफाई करणे फार गरजेचे असते.
तेथील त्वचा अतिशय संवेदनशील असते, त्यामुळे हे केस काढून टाण्यासाठी हेअर रिमूव्हर आणि शेव्हिंग क्रीमचा वापर कमी करा. केस ट्रिमिंग करणे हा सर्वात सुरक्षित उपाय मानला जातो.