– अमरजीत साहिवाल
एका प्रसिद्ध लेखकाच्या मते तुम्ही कितीही व्यस्त असलात तरी २४ तासांपैकी जर १ तासही स्वत:साठी काढू शकला नाहीत तर तुमच्याकडे काय राहील? रुक्ष हात, वाढलेली नखे, कोमेजलेला चेहरा, ना टिकली, ना काजळ.
आपण स्त्रिया दिवसभरातून आपल्यासाठी एखादा तास तर नक्कीच काढू शकतो. जिथे मंद संगीताचा स्वर, गझलचा आनंद किंवा शेरोशायरी असेल, थोडेसे लोळणे असेल, हातापायांची मालीश असेल, फोनवर गप्पा मारणे असेल किंवा मग थोडेसे वाचन. फक्त हा वेळ केवळ तुमचा आणि तुमचाच असायला हवा.
सीमाला हे पाहून खूप आश्चर्य वाटले की रात्री १२ वाजता परदेशात राहून तिने जो मेसेज तिच्या वहिनीला पाठवला, तिने त्याला त्वरित उत्तर दिले. तिला आश्चर्य यासाठी वाटले की ती स्वत: घरकाम करते आणि नोकरीलाही जाते. मग तिला माझ्या मेसेजचे उत्तर द्यायला वेळ कसा मिळाला? विचारल्यावर समजले की कामावर जाण्यापूर्वी तिने १५-२० मिनिटांचा वेळ इ मेल, फेसबूकसाठी राखून ठेवला आहे, जेणेकरून काही क्षण आपल्या आवडीचे काम म्हणजे मित्रमैत्रिणींना हायहॅलो करून ऑफिसला फ्रेश होऊन जाता येईल आणि अधिक चांगल्याप्रकारे काम करता येईल.
कुल्लू खोऱ्यात राहणाऱ्या रीनाला एक दिवस आपल्या मैत्रिणीसोबत व्यास नदी किनारी घालविण्याची संधी मिळाली. हवेत हलकासा गारवा होता. सुंदर सजवलेला चहाचा ट्रे घेऊन कमलाबाई आल्या. सोबतच दुसऱ्या ट्रेमध्ये आरसा, नेलकटर, कॉटन बड्स आदी वस्तूही होत्या.
रीनाने हसतच विचारले, ‘‘सकाळी सकाळी चहासोबत ब्युटी ट्रीटमेंटचाही प्रोग्रॅम आहे का?’’
बाई नम्र स्वरात म्हणाल्या, ‘‘होय, चहाचा घोट घेण्यापूर्वी १० मिनिटे आपल्या शरीरासाठी दिली तर त्यात काय वाईट आहे? तुम्ही काहीच करत नाही का? आमच्या उषा मॅडम तर रोज सकाळी १५-२० मिनिटे याच कामासाठी देतात. या वेळेत त्या अंडे, मधाचा लेप लावतात. फेशियलही होते आणि चहा पिण्याचा आनंदही घेता येतो. त्यानंतर नदी किनारी दगडावर बसून पाण्यात पाय सोडून आरामही करतात आणि थंड पाण्यात चेहराही धुतात.’’
आता रीनाला आपल्या मैत्रिणीच्या उषाच्या तजेलदार त्वचेचे रहस्य समजले.
हे वाचल्यानंतर कदाचित तुम्हाला नवीन काहीच वाटणार नाही. प्रत्येकाला माहीत असते की आपण स्वत:साठी थोडा वेळ नक्की काढायला हवा, पण अनेकदा इतर काय म्हणतील, असा विचार आपण करतो. हिला पाहा, घरसंसार, कामकाज सोडून स्वत:साठी वेळ काढून खोली बंद करून बसली आहे.
पण कोणी काहीही म्हटले म्हणून काय झाले? नैराश्यग्रस्त होण्यापेक्षा, तणावात राहण्यापेक्षा थोडा वेळ स्वत:साठी काढणे कधीही चांगले. ‘‘कल करे सो आज कर, आज करे सो अब’’ हे लक्षात ठेवूनच वागा :
झोपायला जा
नोकरदार स्त्री असो किंवा गृहिणी, अनेकदा झोप पूर्ण होत नसल्याची तिची तक्रार असते. यामागचे कारण असते ते मुले, रात्री उशिरा होणारे जेवण, ऑफिसची ड्युटी किंवा घरातील ज्येष्ठांना हवे नको ते पाहणे. जेव्हा तुम्हाला थोडा वेळ मिळेल तेव्हा लगेच झोपायला जा किंवा सोफ्यावरच थोडी विश्रांती घ्या. एका डुलकीमुळे बरेच ताजेतवाने वाटेल, मग पुन्हा कामाला लागा.
शॉपिंगची यादी बनवा
बऱ्याचदा स्वयंपाकघरात किंवा घरी काम करत असताना अचानक असे लक्षात येते की अमुक एक सामान संपले आहे. तेव्हा पती किंवा मुलांना त्वरित ते सामान आणण्यासाठी विनंती करणे भाग पडते. म्हणून वेळ मिळाला की काळजीपूर्वक खरेदीची यादी बनवा. असे केल्याने केवळ वेळच वाचणार नाही तर पैशांचीही बचत होईल.
आवडी पूर्ण करा
प्रत्येकाला काही ना काही आवड असतेच. पण काही असे घडते की छंद जोपासता येत नाही. अशावेळी स्वत:लाच दुषणे दिली जातात. परिस्थितीला दोष देत स्वत:ची समजूत काढली जाते. पण असे करू नका. स्वत:साठी काढलेल्या त्या एका तासात छंदाला वेळ देण्याचा प्रयत्न करा. उदाहरणार्थ तुम्हाला पुस्तक, मासिके, वृत्तपत्रातील काही चांगल्या विचारांची कात्रणे कापून संग्रहित करायला आवडत असतील तर त्यासाठी वेळ द्या. डायरी फक्त याच कामासाठी वापरा. म्हणजे वाढदिवस, मॅसेज अॅनिव्हर्सरीसाठी कुणाला शुभेच्छा द्यायच्या असल्यास आपल्या हाताने छानसे कार्ड बनवून त्यावर ते सुंदर विचार तुम्ही लिहू शकता. म्हणजे आपल्या आवडीनुसार आपला वेळ असा घालवा, जेणेकरून काहीही कंटाळवाणे वाटणार नाही, फक्त आनंद मिळेल.
स्वप्न पाहा
होय, उघडया डोळयांनी स्वप्न पाहा. हा हक्क सर्वांना आहे. झिरो फिगरची अभिनेत्री करिना कपूर ९० किलो वजन कमी करू शकते तर तुम्ही आणि आम्ही का नाही? गरज आहे ती फक्त दृढनिश्चयाची. तुम्हीही स्वत:ला वेळ द्या.
सुसंवाद कायम ठेवा
मित्र, मैत्रीण, वहिनी, नणंद किंवा जवळच्या नातेवाईकांसह संबंध बिघडले असतील तर स्वत:साठी राखून ठेवलेल्या त्या तासाभरातील काही वेळ हे संबंध सुधारण्यासाठी द्या. फोन करा, मेसेज पाठवा, ई-मेल, व्हॉट्सअप करा किंवा सोशल मिडियाचा वापर करा. फक्त प्रयत्न एवढेच असायला हवेत की तुम्ही संबंधात गोडवा आणून त्यांना सुंदर करायला हवे.
पुढील दिवसाचे प्लॅनिंग करा
कामाला जात असाल, कामातील क्षमता वाढवायची असेल तर दुसऱ्या दिवसाचे शेड्युल चेक करा. ते अपडेट करा. त्यावर फोकस करा. कामाचा प्राधान्यक्रम ठरवा. हे सर्व नियोजनबद्धरित्या करण्यासाठी स्वत:साठी वेळ काढायलाच हवा. २४ तासांतील काही क्षण स्वत:साठीही राखून ठेवा. प्रयत्न करून पाहा. कामाचा दर्जा पहिल्यापेक्षा उत्तम होईल.
दिसण्याकडे लक्ष द्या
काहीही घालण्यापेक्षा किंवा कपडयांसोबत मॅचिंग ज्वेलरी मग ती कॉस्च्युम ज्वेलरी का असेना, चप्पल, स्कार्फ योग्य पद्धतीने घातल्याने थोडा नाही तर बराच फरक पडतो. तुम्ही नोकरदार असाल तर याकडे लक्ष देणे जास्तच गरजेचे आहे. रिकाम्या वेळेत ज्वेलरी बॉक्स चेक करत राहा. काही तुटले असेल तर त्याकडे लक्ष द्या. मॅचिंग क्लिप्स, पिना, हेअर अॅक्सेसरीज अधुनमधून नीट लावून ठेवा. उद्या जे घालणार आहात, त्याची तयारी आधीच रिकाम्या वेळेत अवश्य करून ठेवा. यामुळे तुमचे व्यक्तिमत्त्व खुलून दिसण्यासोबतच तुमचा आत्मविश्वासही वाढेल, ज्यामुळे तुमचे कामही अधिक चांगले होईल.
कामावर, घरी, घराबाहेर तुमचे, तुमच्या सुंदर व्यक्तिमत्त्वाचे कौतुक होईल, त्यावेळी मोकळया वेळेत आरामात खुर्चीवर टेकून गुलाबजल टाकलेल्या पाण्यात पाय बुडवून निवांत बसल्याचा आंनद याची जाणीव करून देईल की तो १ तास स्वत:साठी खूप छान असतो.