* पारुल भटनागर
आमच्या मुलांना जगातील प्रत्येक आनंद मिळावा, त्यांना कोणत्याही रोगाचा स्पर्श होऊ नये, हीच सर्व पालकांची इच्छा असते. यासाठी ते त्यांच्या प्रत्येक आनंदाची, खाण्या-पिण्याची विशेष काळजी घेतात. पण आजची परिस्थिती वेगळी आणि जास्त कठीण आहे. सर्वत्र भीतीचे वातावरण आहे.
कोरोनाची तिसरी लाट मुलांवर जास्त पडण्याची भीती पालकांना भेडसावत आहे. अशा परिस्थितीत भीती बाळगण्याची नव्हे तर मुलांच्या प्रतिकारशक्तीला चालना देण्याची गरज आहे जेणेकरुन ते रोगाविरूद्ध लढू शकतील.
चला, मुलांची प्रतिकारशक्ती कशी टिकवून ठेवायची ते जाणून घेऊया:
जेवण हे फळे आणि भाज्यांनी समृद्ध असावे
मुले फळे आणि भाज्या खाण्यास कचरतात. याऐवजी त्यांना फास्ट फूड खाणे जास्त आवडते, जे कदाचित त्यांची भूक शमवते, परंतु ते त्यांच्या शरीराला चरबीयुक्त आणि आतून पोकळ बनविण्याचे कार्य करते, तर फळे आणि भाज्या अँटीऑक्सिडेंट्स आणि जीवनसत्त्वांनी समृद्ध असतात, जे रोग प्रतिकारशक्ती वाढविण्यासाठी कार्य करतात. यामुळे आपल्या मुलामध्ये उर्जेची पातळी देखील राखली जाते आणि तो आपली सर्व कामे संपूर्ण उर्जेसह करण्यास सक्षम असतो.
क्रिएटिव्ह आयडिया : जर तुम्ही फळ आणि भाज्या थेट मुलांना सर्व्ह केल्या तर मुले ते खायला टाळाटाळ करतील. अशा परिस्थितीत आपण त्यांना आपल्या क्रिएटिव्ह पाककलेद्वारे फळे आणि भाज्या सर्व्ह करा. डाळी आणि भाजीपाल्याचे कटलेट आणि भाज्यांचे रंगीबेरंगी सँडविचेस, ज्यामध्ये त्यांच्या आवडीचे सॉसेज असतील बनवून त्यांना सर्व्ह करा.
दुसरीकडे फ्रुट कटरसह फळांना इच्छित आकारात कापून त्यांना द्या. माझ्यावर विश्वास ठेवा, तुमची ही सर्जनशीलता त्यांची फळे आणि भाज्यांबद्दलची चटक वाढविण्यासाठी उपयुक्त सिद्ध होईल.
ड्रायफ्रूट्स [कोरडे फळे] मजबूत बनवतात
जे मुले वाढत्या वयातील आहेत, त्यांच्या आहाराची विशेष काळजी घेणे आवश्यक असते, अन्यथा लहान वयात त्यांच्यात बर्‍याच कमतरता राहून जातात, ज्या नंतर त्यांच्यासाठी समस्या बनू शकतात.
म्हणूनच त्यांना आतून मजबूत करण्यासाठी दररोज ड्रायफ्रूट्स सर्व्ह करणे आवश्यक आहे. ड्रायफ्रूट्स, प्रथिने, जीवनसत्त्वे, खनिजे व फायबर समृद्ध असल्याने ते रोगांशी लढण्याची क्षमता वाढवतात, तसेच मुलांचे मेंदूचे आरोग्य आणि त्यांची स्मृती [स्मरणशक्ती] देखील तीव्र करतात. त्यातील अँटिऑक्सिडेंट गुणधर्मांमुळे ते विषाणूंविरूद्ध आणि विविध प्रकारच्या हंगामी रोगांविरुद्ध लढायला मदत करतात.
क्रिएटिव्ह आयडिया : जर मुलांना थेट ड्रायफ्रूट्स खाऊ घालणे त्रासदायक होत असेल तर आपण ड्रायफ्रूट्सची पेस्ट बनवून दुधात मिसळून देऊ शकता. त्यांच्या आवडीच्या गुळगुळीत पदार्थात जोडून देऊ शकता किंवा गोड डिशमध्ये जोडू शकता. यासह मूल त्यांना आवडीने खाईल आणि आपला तणाव देखील कमी होईल.
उत्तम दही
आपण आपल्या मुलांना दिवसातून एकदा जेव्हा त्यांना भूक लागेल तेव्हा दही किंवा योगर्ट अवश्य भरवले पाहिजे कारण ते अशा पोषक द्रव्यांनी परिपूर्ण असते, ज्याची शरीराला सर्वात जास्त आवश्यकता असते. यात भरपूर प्रमाणात कॅल्शियम असते, जे दात आणि हाडे यांच्यासाठी खूप उपयुक्त ठरते.
त्यामध्ये प्रथिने आणि व्हिटॅमिन डीची उपस्थिती, रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करण्याबरोबरच चयापचय मजबूत बनविण्यासाठी देखील कार्य करते. त्यात मॅग्नेशियम, सेलेनियम, झिंकची उपस्थिती शरीरात विषाणूमुळे कोणत्याही प्रकारची जळजळ आणि सूज होऊ देत नाही, यामुळे हंगामी रोगदेखील दूर राहतात.
यात स्वस्थ प्रोबायोटिक्स असतात, जे जंतूपासून संरक्षण करण्याचे कार्य करतात. संशोधनात हे सिद्ध झाले आहे की जर मूल दररोज दही खात असेल तर त्याला सर्दी-खोकला, कान आणि घशात दुखण्याची शक्यता 19% कमी होते.
क्रिएटिव्ह आयडिया : आपण आपल्या मुलांना दहीमध्ये चॉकलेट सिरप, गुलाब सिरप आणि ड्राई फ्रूट्स घालून त्यांची चव वाढवू शकता किंवा आंबा, रासबेरी, ब्लूबेरी, अल्फोंसो मॅंगो, स्ट्रॉबेरी दही देऊन आपण त्यांच्या आरोग्याची खास काळजी घेऊ शकता.
नो सप्लिमेंट ओन्ली न्यूट्रिशन [फक्त पौष्टिक आहार, नको पूरक आहार]
जोपर्यंत आपली प्रतिकारशक्ती बळकट होत नाही तोपर्यंत आपण रोगांविरूद्ध लढू शकणार नाहीत. म्हणूनच आज या साथीच्या काळात प्रत्येकजण भले त्यास विषाणूची लागण झाली असो वा नसो स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी आरोग्य पूरक आहार म्हणजेच जीवनसत्त्वे आणि खनिजांनी परिपूर्ण पूरक आहार घेत आहेत जेणेकरून ते रोग प्रतिकारशक्ती वाढवू शकतील.
पण प्रश्न असा आहे की मुलांना पूरक आहार द्यावा का? या संदर्भात फरीदाबादच्या एशियन इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेसचे ज्येष्ठ सल्लागार बालरोग व नियोनॅटोलॉजिस्ट डॉ. सुमित चक्रवर्ती सांगतात की तुम्ही
तुमच्या मुलांसाठी पूरक आहाराचा आधार घेऊ नका, कारण त्याचा त्यांच्या शरीरावर विपरीत परिणाम होतो. ही औषधे शरीरात उष्मा निर्माण करून आंबटपणा, उलट्या यांना कारणीभूत ठरतात, ज्यामुळे मुले खायलाही टाळाटाळ करू लागतात. अशा परिस्थितीत, त्यांना खाण्यात फक्त पौष्टिक आहार द्या.
त्यामध्ये व्हिटॅमिन सीची कमतरता दूर करण्यासाठी लिंबूवर्गीय फळे, अँटिऑक्सिडेंट्स आणि लोहासाठी बीटरूट, जीवनसत्त्वासाठी 3-4 वर्ष किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाच्या मुलांना दिवसाला 10-12 बदाम आणि 2-3 अक्रोड आणि शरीराला हायड्रेट ठेवण्यासाठी आणि जीवनसत्त्वे व खनिजांची कमतरता दूर करण्यासाठी नारळाचे पाणी देत रहा.
वेळेवर झोप घेण्यासह रोग प्रतिकारशक्ती वाढवा
संशोधनात हे सिद्ध झाले आहे की जे लोक वेळेवर झोपत नाहीत किंवा पुरेशी झोप घेत नाहीत, त्यांच्यात हृदयाशी संबंधित समस्यांसह कॉर्टिसॉल नावाचा हार्मोन जास्त प्रमाणात सोडला जातो, जो तणाव वाढविण्याचे काम करतो. तसेच फ्लूशी लढणार्‍या अँटीबॉडीजही अर्ध्या कमी होतात. तुम्हाला माहिती आहे काय की रात्री 6-7 तास संपूर्ण झोप घेतल्यामुळे सायटोकीन नावाचा संप्रेरक [हार्मोन] तयार होतो, जो रोग प्रतिकारशक्ती वाढविण्यासाठी कार्य करतो.
जर्मनीतील संशोधकांनी सांगितले की चांगली आणि गाढ झोप घेतल्याने मेमरी पेशी बळकट होतात, ज्या संक्रमणाशी लढण्यासाठी प्रभावी मानल्या जातात. म्हणूनच आपल्या मुलांमध्ये वेळेवर झोपायची सवय विकसित करा.
शारीरिक क्रियाकलापांद्वारे प्रतिकारशक्ती वाढवा
कोरोना विषाणूमुळे मुलं घरातच कैद झाली आहेत आणि त्यामुळे सर्जनशील क्रियाकलाप नसल्याने ते अतिशय तणावाच्या वातावरणात राहू लागले आहेत. अशा परिस्थितीत त्यांचा कंटाळा दूर करण्यासाठी आणि त्यांची तंदुरुस्ती, रोग प्रतिकारशक्ती निर्माण करण्यासाठी शारीरिक सर्जनशील गोष्टींसह त्यांना जोडणे फार महत्वाचे आहे.
यासाठी आपण त्यांना ऑनलाइन नृत्य, झुम्बा आणि फिटनेस क्लासेसमध्ये सामील करू शकता. जर घरात थोडी मोठी जागा असेल तर मग हाइड अँड सीक गेम खेळू द्या, कारण यामुळे मुलांचे व्हिज्युअल ट्रॅकिंग बळकट होण्याबरोबरच विनोदबुद्धी [सेंस ऑफ ह्युमर] देखील चांगली होते आणि पळल्याने शरीरही बळकट होते. तसेच 5 वर्षांपेक्षा मोठ्या मुलांची फुफ्फुसांची क्षमता वाढविण्यासाठी खोल श्वासोच्छ्वास व गोलंदाजीच्या व्यायामावर जोर द्या. जेव्हा आपण स्वत: त्यांच्याबरोबर हे सर्व कराल तेव्हा मुले ते आनंदाने करतील. याद्वारे आरोग्य आणि मनोरंजन दोन्ही मिळतील.