कथा * अर्चना पाटील
मोक्षदा आणि मानस रोजच्याप्रमाणे बाईकवरून खाली उतरले. मोक्षदाने कौस्तुभला आवाज दिला.
‘‘चल रे कॅन्टीनला…मजा करू’’
‘‘तुम्ही व्हा पुढे, आलो मी.’’
थोडयाच वेळात दोघेही कॅन्टीनला पोहोचले. मोक्षदाने तिघांसाठी ऑर्डर दिली. कौस्तुभही येऊन बसला.
‘‘काय धावपळ चालू आहे तुझी इतकी.’’
‘‘काही नाही, आपल्या कॉलेजची एकांकिका आहे. मला नायकाची प्रमुख भुमिका करायची आहे त्यात. म्हणून सकाळी लवकर आलो होतो जरा. कुलकर्णी सरांना मस्का लावत होतो.’’
‘‘अरे काय, एकांकिका…मॅच खेळायला चल, त्यापेक्षा कॉलेजच्या टीमकडून.’’
‘‘तुला काय करायचं आहे? कौस्तुभ तुला अभिनयाची आवड आहे, तू तेच कर.’’ मोक्षदा जरा जोर देऊनच बोलली.
तिघांनी बटाटे वडे आणि चहा घेतला. लेक्चर केले. चार वाजताच कौस्तुभला गावाहून फोन आला. आईची तब्येत बरी नसल्याने तो ताबडतोब गावाकडे गेला. चार पाच दिवस झाले. कौस्तुभचा फोनही लागत नव्हता. नाटकाची तारीख जवळ येत होती.
‘‘कोणी नाटकातली नायकाची भूमिका करायला तयार आहे का?’’ कुलकर्णी सर वर्गात विचारत होते.
वर्गातल्या अजिंक्यने मानसचे नाव सुचवले.
‘‘मानसला घ्या सर, भारी नकला करतो तो सगळयांच्या.’’
‘‘बरं, मानस आजपासून तालमीला हजर रहायचं.’’
‘‘हो सर,’’ मानसही सहजच बोलून गेला.
‘‘तू का हो म्हटलं? ती भूमिका कौस्तुभला करायची होती ना. हे चुकीचे आहे.’’
‘‘अरे, नाटक पंधरा दिवसात सादर करायचे आहे. तो कधी परत येईल हे कोणाला माहिती नाही. मी जर नाही म्हटलो असतो तर दुसरा कोणीतरी नक्कीच उभा राहीला असता? तू पण ना कुठेही वाद घालतेस?’’
त्याच दिवशी रात्री मानस तालमीला गेला. कुलकर्णी सरांना त्याचा अभिनय खुपच आवडला. मोक्षदाही मानससोबतच होती. मोक्षदालाही मानसचे हे रूप खुपच आवडले. रात्रीचे साडेआठ वाजल्याने मोक्षदाचे हॉस्टेलचे गेट बंद झाले होते. तालीम संपल्यावर दोघेही मानसच्या फ्लॅटवर आले.
‘‘भीती नाही वाटत, माझ्यासोबत एकटं फिरण्याची.’’
‘‘नाही, अं…तुझ्यासोबत असलं की खूप आनंद होतो मला.’’
‘‘बसं इतकंच, अजून काहीच नाही. अशी रेडीओसारखी अटकत अटकत नको बोलत जाऊस. स्पष्ट बोलत जा. मी कसं स्पष्ट सांगतो की तू मला आवडते आणि माझं तु?यावर खूप प्रेम आहे.’’
मोक्षदा काहीही न बोलता गालातल्या गालात हसतच राहीली. ‘दो दिल मिल रहें है…’ मंद आवाजात मोबाईलवर गाणे चालू होते. मोक्षदा मानस लावत असलेल्या रोमँटिक गाण्यांचा आनंद घेत होती. रात्रभर छान गप्पा झाल्या. पहाटे पहाटे दोघांचा डोळा लागला. सकाळी दहाला दोघेही नेहमीप्रमाणे बाईकवर कॉलेजला गेले. मानस बाईकवरून खाली उतरताच कौस्तुभ त्याच्यासमोर येऊन उभा राहीला.
‘‘नाटकातली नायकाची भूमिका तुला मिळाली, असं ऐकलं.’’
‘‘हो, खुपच छान वाटतंय यार.’’
‘‘अभिनंदन तुझं.’’ कौस्तुभ थोडं रागानेच बोलून कॅन्टीनमध्ये निघून गेला.
आज कौस्तुभ दुसऱ्याच एका मित्रासोबत एका टेबलवर बसला होता. त्या टेबलवर दोन कप गरमागरम कॉफीचे आले. कौस्तुभ कप उचलणारच तेवढयात मानसने तो कप उचलून मोक्षदाला दिला. पुढच्याच क्षणी कौस्तुभ बिल भरून कॅन्टीनमधून निघून गेला.
‘‘काय तू मानस, मला असा चिल्लरपणा मुळीच पटत नाही. आपण आपल्या पैशाने कॉफी पिऊ शकत नाही का?’’
‘‘चुप गं, माणसाने थोडं रांगडं असावं. इतकंपण साधंभोळं असू नये. वाईट वाटत आहे त्याला नालायकाला. नाटक मिळालं नाही म्हणून. सगळं समजतंय मला. बघू किती दिवस दूर राहतो?’’
संध्याकाळी चार वाजता कौस्तुभ मोक्षदाला लायब्ररीत सापडला. मोक्षदाने हटकूनच मानसचा विषय काढला.
‘‘मानसने काही मुद्दाम नाटक हिसकावले नाही आहे तुझ्यापासून. का बरं एवढा राग करत आहेस त्याचा?’’
‘‘हे बघ मोक्षा, तो जर खरंच माझा मित्र असेल तर त्याने स्वत:हून नाटक सोडले पाहिजे ही माझी माफक अपेक्षा आहे. यापेक्षा जास्त मला बोलायचे नाही.’’
मोक्षदाने पुन्हा पुन्हा प्रयत्न करूनही मानस आणि कौस्तुभ पुन्हा एकत्र होण्यास तयार नव्हते. मानसला नाटकात उत्कृष्ट अभिनयाचे पारितोषिक मिळाले आणि कॉलेजकडून त्याचा सत्कारही करण्यात आला. या सर्व प्रकारामुळे कौस्तुभ खूपच चिडला होता आणि या गोष्टीचा बदला घेण्यासाठी त्याने मोक्षदाचा वापर सुरू केला. मानस आणि मोक्षदा सोबत असताना कौस्तुभ मुद्दाम मोक्षदाशी बोलू लागला. तिच्याकडून नोट्स मागणे, तिला बळजबरी कॉफी पाजणे, सतत तिची विचारपूस करणे, कोणत्याही कारणाने फोन करणे असे प्रकार सुरू झाले. मानस कॉलेजची मॅच खेळायला दोन दिवस मुंबईला गेला होता. त्याची बस इथून येणार त्याचवेळी कौस्तुभ हटकूनच मोक्षदाला लेडीज होस्टेलला सोडायला घेऊन गेला. साहजिकच मानसने दोघांना सोबत बाईकवर पाहिले आणि त्याचा संताप अनावर झाला. मानस बसमधून उतरताच लेडीज होस्टेलला गेला. मानसला तिथे पाहताच मोक्षदा एक्सायटेड झाली.
‘‘वॉव, तू मला भेटायला लगेच आलास! कशी झाली तुझी मॅच?’’
‘‘लोकं बदलतात पण मी बदलत नाही, मोक्षा मी तुला शेवटचं सांगतोय कौस्तुभचं सतत तुझ्या अवतीभवती असणं मला मुळीच आवडत नाही. तो केवळ मला हरवण्यासाठी तुझा वापर करतो आहे. आतापर्यंत त्याने कधीच तुझ्याशी संबंध ठेवले नाही तर आताच तो तुझ्याशी एवढी जवळीक का करतो आहे? तुला जर त्याच्याशी संबंध संपवायचे नाहीत तर माझ्यासमोरही यायचं नाही. उडत्या पाखराचे पंख मोजणारा माणूस आहे मी.’’ मानस ताडताड बोलून निघून गेला.
दुसऱ्या दिवशी पुर्ण दिवस मोक्षदा मानसची वाट पाहत होती. पण मानस कॉलेजला आलाच नाही. मोक्षदाचे उतरलेले तोंड पाहून कौस्तुभ वारंवार विचारपूस करत होता. पण मोक्षदा त्याला सहजच हाकलून लावत होती. शेवटी न राहवून मोक्षदा रात्री होस्टेलला परत न जाता मानसच्या फ्लॅटवर जाऊन बसली.
मानसने दरवाजा उघडून तिला आत तर घेतले पण तो अबोला सोडण्यास तयार नव्हता. आज मोक्षदाने ‘ओजी हमसे रुठकर कहाँ जाईएगा…जहाँ जाईएगा…’ हे गाणं खोलीतील शांतता भरण्यासाठी मंद आवाजात लावले होतं. नंतर दोघांसाठी कॉफी बनवली आणि कप घेऊन त्याच्यासमोर आली.
‘‘राग आला आहे एका माणसाला’’
तरीही मानस शांतच होता. कॉफीचा कपपण त्याने खाली ठेऊन दिला होता.
‘‘बरं, मी लग्न न करता रात्रभर इथे तुझ्यासोबत राहते त्याचं तुला काही नाही. एखाद्या मुलीच्या मागेपुढे कितीही मुलं फिरली तरी जो एक तिला भावतो, ती केवळ त्याचीच होते हे तुम्हा मुलांना कधी समझणार? तू जर खरंच माझ्यावर प्रेम करत असशील तर सन्मानाने मला लग्न करून तुझ्या घरी घेऊन जा आणि विषय संपव. काय संबंध आहे रे त्याचा नि माझा? मग तू ओळखलस काय मला? फार पुर्वीपासून स्त्री ही एक वस्तू समजली जाते आणि तू पण तेच केलं. जिंकलं मला. खुस! नाही बोलणार मी आजपासून कौस्तुभशी.’’
‘‘तसं नाही आहे. माफ कर मला. मला तुझ्या स्वातंत्र्यावर गदा आणायची नाही आहे. मी जरा जास्तच बोलून गेलो. मी जर तुझ्यावर प्रेम करतो तर तुझ्यावर स्वत:पेक्षा जास्त विश्वासपण ठेवायला हवा. मी लवकरच तुला सन्मानाने माझ्या घरीपण घेऊन जाईन. तुझ्या वडिलांच्या अंगणातले फूल मी माझ्या संसाराची बाग फुलवायला घेऊन जाणार आहे आणि तुझ्या वडिलांनी तुला आतापर्यंत जसं सांभाळले आहे तसंच मीही तुला आयुष्यभर सांभाळणार आहे. आता मी कॉफी बनवतो माझ्या राणीसाठी.’’
दोघांनी पुन्हा कॉफी घेऊन गैरसमजांची होळी केली आणि प्रेमाच्या सरींनी नवी सुरुवात केली.
