* पूनम अहमद
सुरेखा आणि रीना चांगल्या मैत्रिणी होत्या, दोघीही एकमेकांसोबत सगळ्या गोष्टी शेअर करू लागल्या. रीनाने सुरेखाला सांगितले होते की, तिच्या आई-वडिलांच्या घरात तिची आई आणि भाऊ-वहिनी यांच्यात सतत भांडणे होत असतात, त्यामुळे ती खूप दुखावली जाते. रीनाला वाटले की तिने आपल्या नवऱ्याला सर्व काही पुन्हा पुन्हा का सांगावे, ती आपल्या मित्राला सर्व काही सांगून आपले मन हलके करू शकली असती. तीन वर्षांपासून त्यांच्यात खूप घट्ट मैत्री होती, पण हळूहळू छोट्या छोट्या गोष्टींवरून दुरावा निर्माण होऊ लागला, एके दिवशी शेजाऱ्याने रीनाशी विनाकारण भांडण केले, कारण न समजता सुरेखा आली आणि रीनाला खाली दाखवायला उभी राहिली आणि म्हणाली. , “अहो, तो कोणाशीही जमणार नाही, त्याच्या आई आणि भावाची भांडणे संपत नाहीत, तो लढायला शिकला आहे.”
रीनाला आश्चर्याचा धक्का बसला, तिचे डोळे पाणावले, ती शांतपणे तिथून दूर गेली, काय चूक झाली या विचारात, कोणालातरी आपला मित्र मानून तिच्या मनातील दु:ख वाटून घेतलं, मग आज तो मित्र समोर होता, एवढा मोठा गुन्हा होता का? सगळ्यांना एकच गोष्ट समोर ठेवून ती अपमानित करतेय. आपल्या मैत्रिणीला ती कधीच कोणाचीही चूक करणार नाही असे सांगून दहा वर्षे उलटून गेली आहेत, रीना म्हणते, “माझ्या आईच्या घरचे टेन्शन मित्रासोबत शेअर करताना मी केलेल्या चुकीतून मी हा धडा घेतला आहे.” जेव्हा आजचे मित्र शत्रू बनतील, जेव्हा तुमचे शब्द तुमच्या विरोधात वापरले जातील. तेव्हापासून, कोणी कितीही चांगला मित्र झाला तरी मी माझे दु:ख कधी कोणाशी शेअर केले नाही जसे मी सुरेखाशी शेअर केले होते.”
विमला देवी एकट्या राहतात, सेवानिवृत्त शिक्षिका आहेत, त्यांना दोन मुली आहेत, मोठी मुलगी नीताचा मोठा मुलगा रवीचे लग्न होते, नीताच्या सांगण्यावरून भट समारंभासाठी विमला देवींनी तिच्या क्षमतेनुसार अनेक वस्तू खरेदी केल्या, ज्याची किंमत पन्नास हजार रुपये होती. तिची मैत्रिण विभा वस्तू बघायला आली तेव्हा तिने विचारले, “किती झाला?”
“पन्नास हजार आधीच खर्च झाले आहेत, अजून काही खरेदी करायचे बाकी आहे. नीताने फोनवर इतर गोष्टीही सांगितल्या आहेत.”
विभा म्हणाली, “नीताने विचार केला नाही की निवृत्त आई इतका खर्च कुठून करेल?”
विमला आणि विभा एकाच शाळेत शिक्षिका होत्या, त्यांची घरंही एकमेकांच्या जवळ होती, ती सत्तर वर्षांची होती, त्यांच्यात नेहमीच खूप सुख-दु:ख वाटून आलं होतं, एक थंड श्वास घेत विमला म्हणाली, “आपण काय करू? ” तिचे घरातील पहिले लग्न आहे, तिला सर्व विधी करण्याची खूप इच्छा आहे, काही हरकत नाही, हा दिवस नशिबाने येतो, तो आनंदाचा प्रसंग आहे, ठीक आहे, काही हरकत नाही, माझ्याकडे बचत असेल तर मी ते करण्यास सक्षम आहे.
लग्नाच्या तयारीनिशी नीता आईला भेटायला आली तेव्हा विभाही तिथेच बसली होती, काही वेळाने ती नीताला म्हणाली, “का नीता, तू आईला भात समारंभासाठी खूप खर्च करायला लावलास, पन्नास हजार खूप आहेत. “,मुलगी.”
नीता कमी स्वभावाची होती, हे ऐकून ती आईवर चिडली, “खर्च करायची गरज नाही, पन्नास हजार रुपये खर्चाचे गाणे तुम्ही प्रत्येकाला गात असाल तर आम्ही खर्च केले अशी बदनामी करायची गरज नाही.”
विमलादेवी स्तब्ध झाल्या, तसं काही नव्हतं, खूप मोठा गोंधळ आधीच झाला होता, ती आपल्या मुलीला समजावत राहिली की प्रकरण तसंच बाहेर आलंय, तिने कोणाला काहीच सांगितलं नाही आणि लग्नाच्या विधींसाठी ती आनंदाने सर्व काही करत होती. झाले आहेत.
त्यांचं खूप काही ऐकून नीता निघून गेली, लग्नात तिचा चेहरा सरळ राहिला नाही, विमलादेवींना आपण विभाला असं का बोललो याचा खूप पश्चाताप झाला.
अनिता आणि दीपा खूप चांगल्या मैत्रिणी आहेत, पण मित्रांसोबत कधी आणि किती शेअर करावं या विषयावर अनिता आपला अनुभव कथन करताना सांगते, “जेव्हा माझ्या मुलाचं ब्रेकअप झालं, तेव्हा मला माझ्या मुलाला अस्वस्थ पाहून खूप वाईट वाटलं, मी तिला सांगितले की माझा मुलगा नवीन आजकाल कसा त्रासलेला आहे, एके दिवशी नवीन दीपाला रस्त्यात भेटला आणि त्याला समजावून सांगू लागला की ब्रेक अप्स होतच राहतात, त्यांना गांभीर्याने का घ्यायचे आहे, आणि असेच नवीन घरी आले आणि तसे झाले. माझ्यावर रागावला की ‘तुला माझे ब्रेकअप सांगायची काय गरज आहे, मी आतापासून तुला काही सांगणार नाही, आई होऊन तू तुझ्या मुलाची गोष्ट तुझ्याकडे ठेवू शकली नाहीस’ तो माझ्यावर खूप रागावला होता. खूप वाईट वाटले.”
अवनी आणि रिमी चांगल्या मैत्रिणी होत्या, एकाच बिल्डिंगमध्ये वरच्या मजल्यावर राहत होत्या, त्यांचे दोन्ही नवरेही एकाच ऑफिसमध्ये होते, अवनीचा नवरा संजय वरिष्ठ पदावर होता, संजयच्या नोकरीवर अचानक संकटाचे ढग दाटून आले होते, अवनीने सांगितले रिमीला हे की आजकाल संजय नीट झोपत नाही म्हणून रिमीचा नवरा विनय जेवणाच्या वेळी ऑफिसमध्ये सगळ्यांसोबत बसला आणि गमतीने म्हणाला, “काय झालं संजय सर, आजकाल त्याला झोप येत नाहीये” सासरे रिमीला सांगत होते. तू आमच्याशी काहीही शेअर करत नाहीस!”
संजय धीर हे गंभीर स्वभावाचे होते, त्यांना त्यांच्या वैयक्तिक गोष्टींवर ऑफिसमध्ये चर्चा करणे आवडत नव्हते, ऑफिसमध्ये त्यांच्या समस्यांची खिल्ली उडवली जाते हे त्यांना आवडत नव्हते. घरी येताच त्याने अवनीला खूप शिवीगाळ केली. अवनीला रिमीवर खूप राग आला होता.
आपल्या सर्वांना आयुष्यात मित्राची गरज असते, अशा अनेक गोष्टी आहेत ज्या आपल्याला मित्रासोबत शेअर करायच्या असतात. नात्यातील मैत्रीचे नाते वेगळे असते. प्रत्येक वळणावर मित्र तुम्हाला साथ देतात. मनाशी जोडलेल्या मित्रासोबत मनापासून नातं तयार होतं जेव्हा माणूस एखाद्याला आपला मित्र मानू लागतो, खूप दिवसांपासून दडलेली गुपितं त्याच्याशी शेअर करतो, पण अशा मित्रांचं काय करणार? तुम्ही स्वतःचे समजता आणि त्यांचे मन मोकळे करता, तुमचे सर्व दुःख आणि आनंद सांगा आणि ते तुमची चेष्टा करू लागले? अशा परिस्थितीत, हलके वाटण्याऐवजी, तुम्ही तुमच्या समस्यांमुळे नाही तर तुमच्या मित्राच्या वागण्यामुळे बरेच दिवस जळत राहाल. हे सर्व सांगण्याची चूक तूच केलीस असा शाप तू पुन्हा पुन्हा घेशील.
आपण ज्या काळात जगत आहोत, आजचा शत्रू उद्याचा मित्रही असू शकतो आणि आजचा मित्र उद्याचा शत्रूही असू शकतो. नात्याची रूपे रोज बदलत असतात. आजकाल नाती मोठ्या हिशोबात जपली जात आहेत, त्यामुळे थोडं सावध राहण्याची गरज आहे, कोणावरही डोळे झाकून विश्वास ठेवण्याची ही वेळ नाही. काही गोष्टी खूप वैयक्तिक असतात, जसे की तुमच्या बहिणीची प्रेमात फसवणूक झाली असेल, तुम्ही तुमच्या आई-वडिलांसोबत जमत नाही, तुमचा बॉस तुम्हाला खूप त्रास देत असेल, कुटुंबात काही मुद्द्यावरून भांडणे होतात. अशा अनेक गोष्टी तुमच्या वैयक्तिक बाबी आहेत आणि त्या तुमच्याकडे ठेवल्या पाहिजेत.
तुमचा प्रियकर किंवा तुमचा नवरा घनिष्ठ नातेसंबंधांवर कोणतीही टिप्पणी करतो ती फक्त तुमच्यासाठी असते, त्याचा आनंद घ्या. हे कोणत्याही मित्राला सांगायचे नाही.
अमिताला पुस्तकं वाचण्याची अजिबात आवड नव्हती, तिचा प्रियकर जीतला पुस्तकं वाचायची आवड होती आणि अमिताने निरुपयोगी टीव्ही शो सोडून चांगली पुस्तकं वाचावीत, अशी त्याची इच्छा होती, त्याने अमिताच्या वाढदिवशी एक चांगलं पुस्तक गिफ्ट केलं होतं, तिला हे गिफ्ट अजिबात आवडलं नाही. तिने ही गोष्ट तिच्या मैत्रिणीला नेहाला सांगितली आणि काही दिवसांतच ती जीतला भेटली तेव्हा नेहा म्हणाली, “अरे जीत, तू अमिताला कोणते पुस्तक दिलेस, ती पण वाढदिवसाला! तुम्ही त्याचा छंद पाहिला असेल!”
आपल्या भावनिक भेटीची खिल्ली उडवल्याचं जीतला खूप वाईट वाटलं, त्याने अमितापासून अंतर ठेवायला सुरुवात केली, अमिताने हे नेहाला सांगायला नको होतं, तू जरा गंभीरपणे वागायला हवं होतं त्या भेटवस्तूत जीतच्या किती भावनांचा समावेश होता, असं वाटलं.
स्वभावाने साधी असलेली विनी, तिच्यापेक्षा वयाने खूप मोठी असलेली, तिच्या सोसायटीत राहणाऱ्या रीताला तिची खरी मैत्रीण मानायची, तिला तिच्या आयुष्यात आलेले सगळे वाईट अनुभव सांगायची विनीच्या मनाला स्पर्श केला असता, तिने त्याला सर्व काही सांगितले असते. रीतालाही ऐकून खूप मजा आली, विनीला अजून विचारले, काही दिवसांनी ती विनीला समजावू लागली की, ‘तुला कोणाशीच कसं रिलेट करायचं कळत नाही, तुझ्यात खूप उणीवा आहेत, आता रिटा तिला एवढंच सांगेल तुझ्यासोबत जे काही घडलं असेल ते तू समजून घेतलंस आणि सुधारायला हवं होतंस. माझ्याकडे बघा, माझे सर्वांशी इतके चांगले संबंध आहेत, मला आयुष्यात कोणतेही वाईट अनुभव आले नाहीत.’ जेव्हा तुम्ही स्वत:ला मित्र समजत एखाद्याशी तुमच्याबद्दलचे सर्व काही शेअर करत असता, तेव्हा तो तुम्हाला योग्य समजत असेल, तुमचे दुःख समजून घेत असेल, अनेक वेळा तो तुमचा न्याय करत असेल असे नाही.
तुमच्या बॉयफ्रेंडशी किंवा पतीसोबतची छोटीशी भांडणे तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करू नका, तुमच्या या सवयीवर नियंत्रण ठेवा. प्रियकर किंवा पतीची कोणतीही वैयक्तिक बाब मित्रांसोबत शेअर करण्याची गरज नाही. तुमच्या मित्राच्या एका चुकीमुळे तुम्ही तुमच्या प्रियकर किंवा पतीचा विश्वास गमावू शकता. याचा परिणाम तुमच्या नातेसंबंधांवर होऊ शकतो.
ऑफिसमधील अनेक सहकाऱ्यांशीही तुमचे घरगुती संबंध निर्माण होतात ज्यांच्यासोबत तुम्ही अनेक गोष्टी शेअर करू लागता, पण तुमचा सहकारी कधीकधी तुमच्या वैयक्तिक बाबींचा गैरफायदा घेतो. तुम्ही तुमच्या प्रियकरासोबत केलेल्या गोष्टींबद्दल किंवा पूर्वीच्या नात्यापासून विभक्त झाल्यामुळे तुमच्या मित्राला सांगू नका.
कधीही शत्रू बनून तुमचे नुकसान करू शकणाऱ्या अशा मित्रांना आता नवीन नाव देण्यात आले आहे, ‘फ्रेनेमीज’ म्हणजे मित्र शत्रू!
यूएसए, उटाह येथील ब्रिघम यंग युनिव्हर्सिटीचे ज्युलियन म्हणतात की कोणीही किमान एका शत्रू-मित्राच्या सहवासात असणे दुर्मिळ आहे. ही एक गंभीर बाब आहे, संशोधनानुसार या फ्रेनिमीमुळे अधिक नुकसान होते. हे आपल्या आरोग्यासाठी धोकादायक आहेत.
म्हणून, मित्रासोबत शेअर करण्यापूर्वी नीट विचार करा की तुम्ही तुमच्या मित्रासोबत जे शेअर करणार आहात ते उद्या तुमचे नुकसान करू शकते की नाही. भावनांनी वाहून जाऊ नका आणि सर्वकाही सामायिक करा.