कथा * अर्चना पाटील
‘‘उद्या लवकर ये.’’
‘‘का?’’ हयातने विचारले.
‘‘उद्यापासून रिहानसर येणार आहेत आणि आपले जुने सर रिटायर होत आहेत.’’
‘‘प्रयत्न करेन,’’ हयातने उत्तर दिले, परंतु तिला स्वत:ला माहीत नव्हते की ती वेळेवर येऊ शकेल की नाही.
दुसऱ्या दिवशी रिहानसर शार्प १० वाजता ऑफिसमध्ये पोहोचले. हयात आपल्या खुर्चीवर नव्हती. रिहानसर येताच सर्वांनी उभे राहून गुड मॉर्निंग केले.
रिहानसरांच्या नजरेतून ती खाली खुर्ची सुटली नाही.
‘‘इथे कोण बसते?’’
‘‘मिस हयात, तुमची असिस्टंट, सर,’’ क्षितिजने उत्तर दिले.
‘‘ओके, त्या आल्या की लगेच त्यांना आत पाठव.’’
रिहान लॅपटॉप उघडून बसला होता. कंपनीचे रेकॉर्ड्स तो चेक करत होता. बरोबर १० वाजून ३० मिनिटांनी हयातने रिहानच्या केबिनचा दरवाजा ठोकला.
‘‘मे आय कम इन सर…’’
‘‘येस प्लीज, आपण कोण?’’
‘‘अं…मी हयात आहे, आपली असिस्टंट.’’
‘‘मला आशा आहे की उद्या सकाळी मी जेव्हा येईन, तेव्हा आपली खुर्ची रिकामी नसेल. आपण जाऊ शकता.’’
हयात नजर झूकवून केबिनच्या बाहेर आली. रिहानसरांसमोर जास्त बोलणे योग्य नाही, ही गोष्ट हयातच्या लक्षात आली होती. थोड्याच वेळात रिहानने ऑफिस स्टाफची एक मिटिंग घेतली.
‘‘गुड आफ्टरनून टू ऑल ऑफ यू. माझी आपणाकडून फक्त एवढीच अपेक्षा आहे की उद्यापासून कंपनीचे सर्व कर्मचारी वेळेवर येतील आणि वेळेवर जातील. ऑफिसमध्ये आपली पर्सनल लाइफ सोडून कंपनीच्या कामाला आधी प्रायोरिटी देतील. मला आशा आहे की आपल्यापैकी कोणीही मला तक्रारीची संधी देणार नाही. बस एवढेच, आता आपण सर्व जाऊ शकता.’’
‘‘किती खडूस आहे, एक-दोन लाइन जास्त बोलला असता, तर आकाश खाली आले असते की धरती फाटली असती,’’ हयात मनातल्या मनात रिहानला दोष देत होती.
नवीन बॉसचा मूड पाहून प्रत्येक जण कामाबाबत जागरूक झाला. दुसऱ्या दिवशी रिहान पुन्हा ऑफिसमध्ये शार्प १० वाजता दाखल झाला आणि आज पुन्हा हयातची चेअर खाली होती. रिहानने पुन्हा क्षितिजला मिस हयात आल्यावर केबिनमध्ये पाठविण्याची सूचना दिली. ठीक १० वाजून ३० मिनिटांनी हयातने रिहानच्या केबिनचा दरवाजा ठोठावला.
‘‘मे आय कम इन सर.’’
‘‘हो जरूर, मी तुमचीच वाट पाहात होतो. आता आपल्याला एका हॉटेलमध्ये मिटिंगसाठी जायचे आहे. तुम्ही तयार आहात का?’’
‘‘हो, कधी निघायचे आहे?’’
‘‘त्या मिटिंगमध्ये तुम्हाला काय करायचे आहे?’’
‘‘अं… तुम्ही मला काल सांगितले असते, तर मी तयारी करून आले असते.’’
‘‘मी आता तुम्हाला सांगणारच होतो, पण बहुतेक वेळेवर येण्याची आपल्याला सवय नाहीए. तुमची सॅलरी किती आहे?’’
हयात काही बोलत नव्हती. ती केवळ नजर झाकवून इकडे-तिकडे बघत होती. रिहान आपल्या खुर्चीवरून उठून उभा राहिला. रिहान हयातच्या अगदी जवळ उभा होता. हयात मनातल्या मनात प्रार्थना करत होती की तिची लवकरात लवकर रिहानच्या केबिनमधून सुटका व्हावी.
‘‘तुम्ही तुमची सॅलरी सांगण्याचे कष्ट घेणार आहात का?’’
‘‘अं… ३०,०००/-’’
‘‘जर तुमच्याकडे कंपनीसाठी वेळ नाहीए, तर तुम्ही घरी जाऊ शकता आणि तुमच्यासाठी ही शेवटची ताकीद आहे. घ्या फाइल्स, आपल्याला आता निघायचे आहे.’’
हयात रिहानसोबत हॉटेलमध्ये पोहोचली. आज एका हैदराबादी कंपनीसोबत मिटिंग होणार होती. रिहान आणि हयात दोघेही वेळेवर पोहोचले. परंतु समोरच्या पार्टीने बुके पाठवून आज आपण येणार नसल्याचा मेसेज आपल्या कर्मचाऱ्यासोबत पाठवला. तो कर्मचारी जाताच रिहानने तो बुके उचलला आणि रागाने हॉटेलच्या गार्डनमध्ये फेकून दिला. ‘‘आजचा दिवसच बेकार आहे,’’ असे म्हणत तो आपल्या गाडीत येऊन बसला. रिहानचा राग पाहून हयात थोडीशी त्रासली आणि घाबरून गाडीत बसली. ऑफिसमध्ये पोहोचताच रिहानने हैदराबादी कंपनीसोबत आधी केलेल्या कॉन्ट्रॅक्ट्सचं डिटेल्स मागितले. या कंपनीसोबत तीन वर्षांपूर्वी एक कॉन्ट्रॅक्ट झाले होते. परंतु तेव्हा हयात इथे काम करत नव्हती. या कंपनीच्या बाबतीत कोणतीही माहिती ती रिहानला सांगू शकत नव्हती.
‘‘मिस हयात, तुम्ही संध्याकाळी फाइल देणार आहात का मला?’’ रिहान केबिनबाहेर येऊन हयातवर ओरडत होता.
‘‘अं…सर, ती फाइल मिळत नाहीए.’’
‘‘मिळत नाही म्हणजे… तुम्ही कोणतेही काम नीट करू शकत नाही. जोपर्यंत फाइल मिळणार नाही, तुम्ही घरी जायचे नाही.’’
हे ऐकताच हयातचा चेहरा उतरला. तसेही सर्वांसमोर ओरडा मिळाल्याने हयातला खूप इन्सल्टिंग वाटत होते. संध्याकाळचे ६ वाजले होते. फाइल मिळाली नव्हती. सर्वजण घरी जायला निघाले होते. हयातच्या बसची वेळ झाली होती. हयात हिंमत करत रिहानच्या केबिनमध्ये गेली.
‘‘सर, फाइल मिळत नाहीए.’’
रिहान काहीही बोलत नव्हता. तो कॉम्प्युटरवर काम करत होता. रिहानच्या गप्प राहण्यामुळे हयात आणखी त्रस्त होत होती. रिहानचे वागणे पाहून ती केबिनच्या बाहेर आली आणि आपली पर्स उचलून घरी निघाली. दुसऱ्या दिवशी हयात रिहानच्या अगोदर ऑफिसमध्ये हजर होती. हयातला पाहताच रिहान म्हणाला, ‘‘मिस हयात, आज तुम्ही गोडावूनमध्ये जा. आपल्याला आज माल पाठवायचा आहे. आय होप हे तरी काम तुम्ही व्यवस्थित कराल.’’
हयात काही न बोलता मान खाली घालून निघून गेली. ३ वाजेपर्यंत कंटेनर आलेच नाहीत. ३ वाजल्यानंतर कंटेनरमध्ये कंपनीचा माल भरायला सुरुवात झाली. रात्री ८ वाजेपर्यंत काम चालू राहिले. हयातची बसही निघून गेली. रिहान आणि त्याचे वडील कंपनीतून बाहेर पडत होते की कंटेनर पाहून तेही गोदामाच्या दिशेने वळले. हयात एका टेबलाजवळ बसली होती आणि रजिस्टरमध्ये काहीतरी लिहीत होती. गोडावूनचा वॉचमन बाहेर उभा होता. गोडावूनमधील शांततेमुळे हयातला भीती वाटत होती, पण आज काम पूर्ण केल्याशिवाय ती घरीही जाऊ शकत नव्हती, हे हयातला चांगले माहीत होते. इतक्यात, रिहान मिझा साहेबांसोबत गोडावूनमध्ये आला. हयातला तिथे पाहून रिहानलाही काहीतरी चूक झाल्याची जाणीव झाली.
‘‘हयात, बेटा, अजून तू घरी गेली नाहीस?’’
‘‘नाही सर, बस आता निघतेच आहे.’’
‘‘असू दे, काही हरकत नाही. ये, आम्ही तुला सोडतो.’’
आपल्या वडिलांचे हयातशी एवढे प्रेमळपणाचे वागणे पाहून रिहानला आश्चर्य वाटत होते, पण तो काही बोलतही नव्हता. रिहानचे तोंड पाहून हयातने, ‘‘नाही सर, मी जाईन.’’ असे बोलून त्यांना टाळले. हयात बसस्टॉपवर उभी होती. मिझासरांनी पुन्हा हयातला गाडीत बसण्याची विनंती केली. यावेळी हयात नाही म्हणू शकली नाही.
‘‘तू कुठे उतरणार?’’
‘‘अं… मला सिटी हॉस्पिटलमध्ये जायचे आहे.’’
‘‘सिटी हॉस्पिटलमध्ये का? सर्वकाही ठीक तर आहे ना?’’
‘‘खरे तर माझ्या बाबांना कॅन्सर आहे, त्यांना तिथे अॅडमिट केले आहे.’’
‘‘मग तर तुझ्या बाबांना आम्ही भेटलेच पाहिजे.’’
थोड्याच वेळात हयात आपले मिझासर आणि रिहानसोबत आपल्या वडिलांच्या खोलीत गेली.
‘‘ये, ये हयात बेटा. किती काम करतेस आणि आज यायला एवढा उशीर का केलास? तुझ्या त्या नवीन बॉसने आज पुन्हा तुला त्रास दिला का?’’
हयातच्या बाबांचे बोलणे ऐकून हयात आणि रिहान दोघांचेही चेहरे पांढरे पडले.
‘‘पुरे हा बाबा, किती बोलता तुम्ही. आज तुम्हाला भेटायला माझ्या कंपनीचे बॉस आले आहेत. हे आहेत रिहानसर आणि त्यांचे वडिल मिझार्सर.’’
‘‘तुम्हाला भेटून खूप बरे वाटले, सुलतान महाशय. आता कशी तब्येत आहे तुमची?’’
‘‘माझ्या हयातमुळे कसातरी जीव जगतोय. बस आता लवकरात लवकर एखाद्या चांगल्या घरात हिचे लग्न झाले की मी चिरनिद्रा घ्यायला मोकळा झालो.’’
‘‘सुलतान महाशय, काळजी करू नका, हयातला आपल्या घराची सून करून घेणे ही कुठल्याही खानदानासाठी अभिमानाची गोष्ट असेल. ठीक आहे, मग आम्ही निघतो.’’
या रात्रीनंतर रिहान हयातसोबत थोडेसे मैत्रीपूर्ण वागू लागला. हयातही आता रिहानबाबत विचार करत असे. रिहानला स्वत:कडे आकर्षित करण्यासाठी नटूनथटून येऊ लागली होती.
‘‘काय झाले, आज खूप सुंदर दिसतेस?’’ रिहानचा छोटा भाऊ आमीर हयातच्या समोर येऊन बसला. हयातने एकदा त्याच्याकडे पाहिले आणि मग आपल्या फायलीत डोके खुपसले. आमीर तिच्या टेबलाच्या समोरच्या खुर्चीवर बसून तिला निरखून पाहात होता. शेवटी कंटाळून हयातने फाइल बंद केली आणि टेबलावर आपले दोन्ही हात डोक्याला लावून डोळे बंद करून आमीरच्या उठण्याची वाट पाहू लागली. इतक्यात, रिहान आला. हयातला आमीरच्या समोर अशा प्रकारे पाहून तो त्रस्त तर झाला, पण त्याने पाहूनही न पाहिल्यासारखे केले.
दुसऱ्या दिवशी रिहानने आपल्या केबिनमध्ये एक मिटिंग ठेवली होती. त्या मिटिंगमध्ये आमीरला रिहानच्या बाजूला बसायचे होते, पण तो जाणीवपूर्वक हयातच्या बाजूला येऊन बसला. हयातला त्रास देण्याची एकही संधी तो सोडत नव्हता. परंतु हयात प्रत्येक वेळी त्याला पाहूनही न पाहिल्यासारखे करत होती. एके दिवशी तर हद्दच झाली. आमीर ऑफिसमध्ये हयातच्या वाटेत उभा राहिला.
‘‘रिहान तुला महिन्याला तीस हजार देतो, मी एका रात्रीचे देईन. आता तरी तयार हो ना…’’
ही गोष्ट ऐकताच हयातने आमीरच्या एक जोरदार कानशिलात लगावली. ऑफिसमध्ये सर्वांच्या समोर हयात अशाप्रकारे रिअॅक्ट होईल, या गोष्टीची आमीरला मुळीच अपेक्षा नव्हती. हयातने कानशिलात तर लगावली, पण आता तिची नोकरी गेली, हेही तिला माहीत होते. सर्वकाही रिहानच्या समोर घडले होते. मात्र आमीर असे काय म्हणाला की हयातने त्याच्या कानशिलात लगावले, ही गोष्ट कुणाच्या लक्षात आली नाही. हयात आणि आमीर दोघेही ऑफिसमधून निघून गेले.
दुसऱ्या दिवशी सकाळी आमीर येताच आधी रिहानच्या केबिनच्या दिशेने गेला.
‘‘दादा, मी या मुलीला एक दिवसही इथे सहन करून घेणार नाही. तू आत्ताच्या आत्ता तिला कामावरून काढून टाक.’’
‘‘मी काय करायला हवे, ते मला माहीत आहे. जर चूक तुझी असेल, तर तुलाही कंपनीतून फायर करेन, छोटे बंधुराज. ही गोष्ट लक्षात ठेव.’’
‘‘त्या मुलीसाठी तू मला काढून टाकणार?’’
‘‘का नाही…’’
‘‘ही तर हद्दच झाली. ठीक आहे, मग मीच जातो.’’
हयात रिहान तिला कधी आत बोलावतोय, याचीच वाट पाहात होती. शेवटी रिहानने तिला बोलावलेच. रिहान आपल्या कॉम्प्युटरमध्ये काहीतरी पाहात होता. हयातला त्याच्यासमोर उभे राहून दोन मिनिटे झाली. शेवटी हयातने बोलायला सुरुवात केली.
‘‘मला माहीत आहे, तुम्ही मला इथे फायर करण्यासाठी बोलावले आहे. तसेही तुम्ही माझ्यावर खूश नव्हता. तुमचे काम सोपे झाले. पण माझी काहीही चूक नाहीए, तरीही तुम्ही मला काढून टाकताय, ही गोष्ट माझ्या लक्षात राहील.’’
रिहान अचानक उभा राहून तिच्याजवळ आला, ‘‘आणखी काही…’’
‘‘अं… नाही…’’
‘‘तसे आमीरने काय केले होते?’’
‘‘म्हणत होते की एका रात्रीचे तीस हजार देतो.’’
आमीरचे हे विचार ऐकून रिहानला धक्का बसला.
‘‘मग मी जाऊ?’’
‘‘मुळीच नाही, तुम्ही जे काही केलंत, ते योग्यच केलंत. जेव्हाही एखादा मुलगा आपली मर्यादा विसरतो, मुलीचा नकार समजून घेत नाही, मग तो बॉस असो, पिता असो, बॉयफ्रेंड असो, त्याच्याशी असेच वागले पाहिजे. मुलींनी छेडछाडी विरूद्ध आवाज उठवलाच पाहिजे. मिस हयात तुम्हाला नोकरीवरून काढले जात नाहीए.’’
‘‘धन्यवाद.’’
आता हयातच्या जिवात जीव आला. रिहान तिच्याजवळ येत होता आणि हयात मागे-मागे जात होती. हयातला काही कळेना.
‘‘मिस हयात, तुम्ही खूप सुंदर आहात. जबाबदाऱ्याही चांगल्याप्रकारे पार पाडता आणि एक सशक्त महिला आहात. त्यामुळे मला तुमच्याशी लग्न करायची इच्छा आहे.’’
हयातने लाजून होकार दिला.