* प्रियांका यादव
वारसा ही अशी गोष्ट आहे जी एका हातातून दुसर्‍या हातात मागील पिढीकडून पुढच्या पिढीकडे जाते. पारंपरिक दागिने हा या वारशाचा महत्त्वाचा भाग आहे. म्हणूनच तिच्या आयुष्यातील सर्वात मोठ्या दिवशी, लग्नाच्या दिवशी यापैकी एक परिधान केल्याने वधूला तिच्या मुळांशी जोडलेले वाटण्यास मदत होते.
मिस्टर इंडिया म्हणून प्रसिद्ध असलेले अभिनेता अनिल कपूर यांची मुलगी रिया कपूर हिने तिच्या लग्नात महागड्या आणि ट्रेंडी दागिन्यांऐवजी आईचे दागिने परिधान केले होते. असे करून त्याने आपल्या आईचा तर सन्मानच केला नाही तर आपल्या पारंपारिक मूल्यांचा आदरही वाढवला.
त्याचप्रमाणे पतौडी घराण्याची सर्वात लहान मुलगी सोहा अली खान हिने कुणाल खेमूशी लग्न केले तेव्हा तिने तिच्या काळातील सुंदर अभिनेत्री शर्मिला टागोर हिचा रत्नजडित सब्यसाची लेहेंगा आणि राणी हार घातला होता. त्यात हिरवा रंग होता. पृष्ठे आणि ट्रेडमार्क फासे. याशिवाय तिने हस्तिदंत आणि सोन्याचे दागिनेही घातले होते.
सामान्य लोकांमध्ये देखील प्रचलित आहे
सेलिब्रिटींपासून सुरू झालेला हा ट्रेंड आता सर्वसामान्य नागरिकांमध्येही लोकप्रिय झाला आहे. त्यामुळे शहरांमध्ये राहणाऱ्या मुलीही विंटेज ज्वेलरी स्वीकारत आहेत.
अशीच कथा नमिता मुखर्जीची आहे. ती 30 वर्षांची आहे आणि ती उत्तर प्रदेशची आहे आणि तिचा दीर्घकालीन प्रियकर विनय मेहता याच्याशी लग्न केले आहे. ती म्हणते, “जेव्हा एखाद्या मुलीचे लग्न होते तेव्हा ती खूप भावनिक असते. लग्नाच्या कालावधीत, ती फक्त विचार करते की तिने तिच्या कुटुंबाशी आणि त्यांच्या विश्वासांशी कसे तरी जोडले पाहिजे. यासाठी ती आपल्या घराण्यातील वडिलोपार्जित दागिने घालण्यास मागेपुढे पाहत नाही, उलट ती परिधान करून स्वतःला त्यांच्याशी जोडलेली दिसते.
“मी माझ्या लग्नासाठी लाल रंग निवडला, ज्याला वधूचा रंग म्हणतात. मी कोणते दागिने घालावे हे मला समजत नव्हते. मग मी सेलिब्रिटींच्या लग्नांबद्दल वाचले. तेव्हा मला कळले की पारंपारिक दागिने घालणे हा ट्रेंड बनला आहे. मला असे वाटले की मीही हा ट्रेंड फॉलो करावा. तर मी तेच केले. मी पण माझ्या लग्नात माझ्या आजीच्या लग्नातले माठिका परिधान केले होते. होय, मी फॅशनबद्दल बोललो तर, आम्हा मुलींना या बाबतीत तडजोड करायची नाही. म्हणूनच मी माझ्या आजीच्या कपाळाच्या स्कार्फमध्ये 2 अतिरिक्त दुहेरी साखळ्या जोडल्या आणि त्याचा डोक्याचा स्कार्फ बनवला. आता मी माझ्या कुटुंबाचे वडिलोपार्जित दागिने आणि त्यातील भावना जपून ठेवल्या आहेत आणि फॅशनच्या बाबतीतही अद्ययावत राहिलो आहे.”
त्याचप्रमाणे, 28 वर्षीय मोनिका रवीश शेख, जी गुरुग्राममध्ये कंटेंट रायटर म्हणून काम करते, ती म्हणते, “मी माझ्या रिसेप्शनसाठी गुलाब सोनेरी रंगाचा लेहेंगा खरेदी केला आहे, जो मी माझ्या आईच्या सोन्याचा आणि कुंदनच्या दागिन्यांसह घालेन. मी रिसेप्शनमध्ये कुंदनचे कानातले, नेकपीस आणि मांगटिक्का घालेन. लग्नासाठी, मी मुघल काळातील शुद्ध सोन्यापासून बनवलेले पारंपारिक हैदराबादी निजामी दागिने निवडले जे आमच्या कुटुंबात पिढ्यानपिढ्या चालत आलेले मीनाकारी काम आहे. मी माझ्या खास दिवसासाठी हे निवडले आहे. हे घातल्यानंतर मी नक्कीच सुंदर दिसत नाही तर खूप भावूकही होईल.
लग्नाचा महत्वाचा भाग
खरं तर, दागिने हा आपल्या भारतीय लग्नाचा सर्वात महत्वाचा भाग आहे. हे केवळ सौंदर्यासाठीच नाहीत तर कौटुंबिक परंपरा आणि वारशाचे वजन असलेल्या मौल्यवान वारसाही आहेत. पारंपारिक दागिन्यांनी भूतकाळातील एक ठोस दुवा म्हणून काम केले आहे.
नववधू पारंपारिक दागिने का निवडत आहेत? या संदर्भात, ज्वेलर्स सांगतात की सुमारे 90% वधू-वर पारंपारिक दागिने निवडत आहेत, ज्यात चोकर आणि लांब गळ्यातील दागिन्यांपासून मांगटीका, मठपट्टी, सातलदास, जडाऊ आणि कुंदनमधील पोल्का आणि हातफूलपर्यंतचा समावेश आहे. 2017 मध्ये अनुष्का विराटचे लग्न तसेच त्यानंतरच्या सेलिब्रिटींच्या लग्नांनी ही प्रथा पुढे नेल्याचे ज्वेलर्सचे मत आहे.
नवी दिल्लीच्या उत्तम नगर भागातील अग्रवाल ज्वेलर्सच्या सोनी अग्रवाल म्हणतात, “गेल्या एका वर्षात सर्व सेलिब्रिटींच्या लग्नानंतर पारंपारिक दागिन्यांचा ट्रेंड मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे. ज्या नववधूंचे लग्न होणार आहे ते वारसाहक्काचे दागिने घालण्यास उत्सुक असतात. सासरे आणि सासरे त्यांच्या लग्नासाठी आणि कौटुंबिक परंपरा टिकवून ठेवण्यासाठी त्यांच्या सुनांना भेटवस्तू देण्यासाठी त्यांच्या जुन्या दागिन्यांमध्ये काही मेकओव्हर करण्यासाठी आमच्याकडे येत आहेत.
“वधू जडाऊ, पोल्की आणि कुंदनमधील पारंपारिक दागिन्यांची निवड करत आहेत कारण मूळ पॅटर्न आणि डिझाइन राखून त्यांना नवा लुक देण्याचा ट्रेंड आहे. “सातलाडा येथील हेरिटेज दागिन्यांनाही लग्नाच्या मोसमात मागणी असते. जड आणि रुंद मंगळसूत्राच्या विपरीत, गुळगुळीत मंगळसूत्र ट्रेंडमध्ये आहे.
डिझाइनची मौलिकता
बडा बाजार, हैदराबादचे ज्वेलरी डिझायनर नितीन अग्रवाल म्हणतात, “वधू त्यांच्या जुन्या पारंपारिक दागिन्यांमध्ये अशा प्रकारे बदल करत आहेत की डिझाइनची मौलिकता गमावली जाणार नाही. “वधू त्यांच्या वडिलोपार्जित दागिन्यांना नवीन रूप देण्यास उत्सुक आहेत आणि दगड, मोती आणि रंगीत खडे सोबतच मॅचिंग मठपट्टी, मांगटीका आणि नाकाची अंगठी घालून हा वारसा दागिना पुन्हा तयार करा.”
उत्तराखंडच्या रहिवासी असलेल्या रती रावत म्हणतात, “आमच्या पारंपारिक दागिन्यांमध्ये नाथांचे खूप महत्त्व आहे. म्हणूनच मी माझ्या लग्नात माझ्या आजीची वडिलोपार्जित नाकाची अंगठी घातली होती. तिने ही नाकाची अंगठी माझ्या आजीला दिली आणि नंतर माझ्या आजीने माझ्या आईला दिली. मग आईने मला किस केले. आपण पारंपारिक “लवकरच होणार्‍या वधू मुली महागडे व्यापार आणि लेट्यूस डिझाइनचे दागिने सोडून त्यांच्या लग्नात त्यांचे वडिलोपार्जित किंवा पारंपारिक दागिने का घालत आहेत? याविषयी माझे स्वतःचे मत असे आहे की प्रत्येक घरात काही ना काही दागिने असतात जे पिढ्यानपिढ्या पुढे जात असतात. मग हे दागिने त्यांच्या मुलांच्या ताब्यात दिले जातात जेणेकरून ते त्यांच्या मुलांना वारसा म्हणून देऊ शकतील.
“माझ्या आईकडे तगडी, बाजुबंद आणि खंडाळ यांसारखे काही पारंपारिक दागिने आहेत. त्यांनी या गोष्टी सुरक्षित ठेवल्या आहेत. यापैकी एक बांगडी त्याने माझ्या मोठ्या बहिणीला तिच्या लग्नात दिली होती. त्यांनी माझ्यासाठी खंडाळ ठेवला आहे. तीच ताकद त्यांनी आपल्या भावी सुनेसाठी ठेवली आहे. हा त्यांचा पारंपारिक दागिना आहे जो त्यांना त्यांच्या आईकडून मिळाला होता आणि आता आम्ही बहिणींना मिळतोय.
पारंपारिक दागिने
खरं तर, हे दागिने केवळ सजावटीच्या वस्तू नाहीत तर वारशाचा एक भाग आहेत ज्याचा स्त्रिया जतन करतात जेणेकरून ते पिढ्यानपिढ्या त्यांच्या मुलांकडे सुपूर्द करू शकतील आणि त्यांच्या वारशाचा एक भाग त्यांच्या नातवंडांसह सामायिक करू शकतील.
जर वधूने तिच्या लग्नात तिच्या कुटुंबाचे किंवा तिच्या भावी कुटुंबाचे पारंपारिक दागिने परिधान केले तर ती दोन कुटुंबांना जोडते आणि तिच्या पूर्वजांना देखील ओळखते. ते कोणत्या कुटुंबातील आहेत हेही तिला कळते. याशिवाय पारंपारिक दागिन्यांमध्ये एक बंध आहे जो कुटुंबांमध्ये समन्वय स्थापित करतो.
तुमच्याकडेही तुमच्या कुटुंबाचा वारसा म्हणून काही दागिने असतील, तर तुम्ही तुमच्या खास दिवशी ते परिधान करून त्याची भावना पुन्हा जिवंत करू शकता आणि त्यात छोटे बदल करून तुम्ही ट्रेंडमध्ये राहू शकता, जेणेकरून तुम्ही ट्रेंडमध्ये राहू शकता. कौतुक केले जाईल. दागिने घालण्याचे कारण म्हणजे आपल्या संस्कृतीबद्दलचा आदर.