* लोकमित्र गौतम
जर तुम्ही अलीकडेच 10 वी किंवा 12 वी उत्तीर्ण असाल किंवा आधीच पदवीधर असाल. या मोठ्या सत्यापलीकडे सत्य. अर्थात, जर तुम्ही शिकाऊ विद्यार्थी असाल तर समजून घ्या की नोकरीची हमी आहे. दुसऱ्या शब्दात जर तुम्हाला हमी नोकरी हवी असेल तर 10 वी नंतर कधीही कोणत्याही प्रशिक्षणार्थी कार्यक्रमाचा भाग व्हा आणि तुम्हाला कोणत्याही परिस्थितीत नोकरी मिळेल.
बेरोजगारीच्या या भयावह काळातही प्रशिक्षणार्थींना १००% रोजगार मिळत आहे. 24 जून 2021 पर्यंत सुमारे 4000 प्रशिक्षणार्थींची रेल्वेमध्ये भरती होणार आहे. केवळ एक रेल्वेच नाही तर मे आणि जून महिन्यात अशा डझनभर सरकारी, गैरसरकारी, सार्वजनिक उपक्रम आणि बहुराष्ट्रीय कंपन्या प्रशिक्षणार्थीच्या रिक्त जागा काढतात. प्रशिक्षणार्थी म्हणजे एक प्रकारचा प्रशिक्षण कार्यक्रम. या कार्यक्रमांतर्गत पूर्णपणे नवीन लोकांना विशिष्ट क्षेत्रातील कामासाठी प्रशिक्षण दिले जाते.
परंतु हे प्रशिक्षण विद्यार्थ्यांप्रमाणे उपलब्ध नाही. हे प्रशिक्षण प्रत्यक्षात प्रशिक्षित लोकांकडे नियमित कर्मचाऱ्यांप्रमाणे पूर्ण वेळ काम म्हणून उपलब्ध आहे. येथे या प्रशिक्षणार्थींना नियमित कामगार म्हणून पूर्ण वेळ काम करण्यासाठी बनवले जाते. ज्या संस्थेत प्रशिक्षणार्थी असतात, तेथे या प्रशिक्षणार्थींना समान नियम लागू होतात जे वेतनश्रेणी वगळता नियमित कामगारांना लागू होतात. प्रशिक्षणार्थी संस्थेच्या नियमित कर्मचाऱ्यांप्रमाणेच कामावर येतात आणि त्यांना त्यांच्याप्रमाणे सुट्टीही मिळते.
अॅप्रेंटिसशिप सहा महिन्यांपासून चार वर्षांपर्यंत असते. विविध संस्थांमध्ये त्याचे वेगवेगळे नियम असतात. पण साधारणपणे रेल्वे, स्टील अथॉरिटी ऑफ इंडिया [SAIL] भारत हेवी इलेक्ट्रिकल लिमिटेड (BHEL) सारख्या संस्थांमध्ये तीन ते चार वर्षांसाठी प्रशिक्षणार्थी प्रशिक्षण आहे. जर तुमची निवड झाली असेल तर समजून घ्या की आता तुम्हाला नोकरी मिळण्याची हमी आहे.
खरं तर, कोणतीही कंपनी अकुशल कामगारांची निवड करणार नाही जर समोर कुशल कामगार असतील तर त्याला पर्याय म्हणून शिकायला मिळेल. कारण भारतात अनेक चांगल्या तांत्रिक संस्था आहेत, सगळीकडे व्यावहारिक सुविधा जशा असाव्यात तशा नाहीत. पण अॅप्रेंटिसशिपमध्ये अगदी परिपूर्ण प्रशिक्षण आहे.
म्हणूनच प्रशिक्षणार्थीनंतर नोकरी मिळण्याची जवळजवळ हमी असते. जरी प्रशिक्षणार्थी दरम्यान कोणतेही लेखी आश्वासन दिले जात नाही. पण रेल्वे जवळजवळ १०० टक्के प्रशिक्षणार्थींना त्यांच्या नोकऱ्यांमध्ये ठेवते. हीच गोष्ट शिकाऊ शिक्षण देणाऱ्या इतर संस्थांमध्येही होते. ती लागू आहे. पण ती तुम्ही जिथे शिकाल तिथे कायमस्वरूपी नोकरी करणे आवश्यक नाही. ही तुमची निवड आहे. असंख्य इतर खाजगी संस्थादेखील ज्यांना शिकाऊ व्यक्ती आहेत त्यांना नोकऱ्या देतात.
apprenticeship चा एक फायदा म्हणजे तुम्ही काम शिकता, त्या दरम्यान तुम्हाला दरमहा नियमित पगारही मिळतो, जे साधारणपणे 5000 रुपयांपेक्षा जास्त आणि 9 ते 10 हजार रुपये दरमहा असते. बर्‍याच ठिकाणी, थोडे अधिकदेखील उपलब्ध आहे. हे असे म्हणायचे आहे की, प्रशिक्षणार्थी ही एक सुवर्ण संधी आहे, जी तुम्हाला केवळ एका विशिष्ट क्षेत्राचे व्यावहारिक ज्ञान देत नाही, तर या काळात कामासाठी पैसेदेखील देते आणि भविष्यातील कायमस्वरूपी नोकरीची संपूर्ण हमीदेखील देते. तुम्ही अनेकदा पाहिले असेल की अनेक कंपन्या फ्रेशरला नोकरी देत नाहीत. खरेतर, ते या प्रशिक्षणार्थींमुळे फ्रेशरला नोकरी न देता त्यांची गरज पूर्ण करतात. कारण जे युवक दरवर्षी लाखोंच्या संख्येने प्रशिक्षणार्थी संपवतात तेही नोकरी शोधणाऱ्यांच्या स्पर्धेत असतात, साहजिकच त्यांना प्रथम प्राधान्य दिले जाते. त्यामुळे आशा आहे की तुम्हाला अॅप्रेंटिसशिपचे फायदे खूप चांगले समजले असतील.
